Prokuratura Krajowa

Mają one na celu między innymi zapobieżenie bezprawnym działaniom zmierzającym do reprywatyzacji nieruchomości. Minister Sprawiedliwości – Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro przywiązuje ogromną wagę do walki z tego typu przestępczością.

Podstawa podejmowanych czynności

Jednym ze sposobów bezprawnego przejmowania nieruchomości jest reaktywowanie spółek prawa handlowego zawiązanych przed 1 września 1939 roku. Po reaktywacji takiej spółki członkowie jej nowych władz występują do właściwych organów administracji z roszczeniami o zwrot nieruchomości, które miały w przeszłości należeć do takiej spółki.

W celu zapobieżenia takim bezprawnym działaniom prokuratorzy podejmują szereg działań, które mają na celu zablokowanie reaktywacji spółek prawa handlowego zawiązanych przed 1 września 1939 roku, a także zmierzających do ich wykreślenia z Krajowego Rejestru Sądowego – wskazuje Zastępca Prokuratora Generalnego Robert Hernand. 

Podejmowane są one w interesie publicznym na podstawie art. 9b ust. 2 ustawy z 20 sierpnia 1997 roku przepisów wprowadzających ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U. z 1997 r. Nr 121, poz. 770 z późn. zm.). Działania takie kończą się sukcesem i nie dochodzi do reaktywacji przedwojennych spółek prawa handlowego, a w dalszej kolejności do bezprawnej reprywatyzacji nieruchomości.

Reaktywowana spółka domagała się odszkodowania od Skarbu Państwa

W jednym z prowadzonych postępowań prokuratorzy Prokuratury Regionalnej w Krakowie ustalili, że Fabryka Maszyn Rolniczych „ODLEW” spółka z o.o. w Krakowie została reaktywowana na podstawie uchwały organów spółki z 9 września 1989 roku. Spółka w 2005 roku została przekształcona w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Następnie zaczęła kierować przeciwko Skarbowi Państwa roszczenia majątkowe związane z wydanie aktów nacjonalizacyjnych.   

Jak wskazał prokurator Prokuratury Regionalnej w Krakowie z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynikało, że osoby głosujące na walnym zgromadzeniu odbytym 9 września 1989 roku nie były akcjonariuszami spółki. Tym samym wszelkie czynności podejmowane przez nie na kolejnych zgromadzeniach, nie miały charakteru uchwał i nie miały mocy prawnej. Ponadto wszelkie czynności pozostałych organów spółki wybranych przez wadliwych akcjonariuszy, były objęte wadą prawną, a w konsekwencji należy je uznać za nieważne. Spółka Fabryka Maszyn Rolniczych „ODLEW” od samego początku nie posiadała prawidłowej reprezentacji i nie mogła podejmować skutecznych działań prawnych.

Sąd Okręgowy w Krakowie 30 czerwca 2016 r. uwzględnił w całości powództwo Skarbu Państwa orzekając o nieistnieniu uchwał dotyczących powstania spółki. Podstawą faktyczną wydania omawianego wyroku było ustalenie, że walne zgromadzenie akcjonariuszy odbyte 9 września 1989 r. zostało zwołane z naruszeniem przepisów prawa, albowiem zarząd nie miał zdolności do zwołania zgromadzenia z uwagi na jego niekompletny skład. Uchwały nie zostały podjęte przez akcjonariuszy legitymujących się ważnymi dokumentami akcji, które miały moc prawną. Sąd jednoznacznie stwierdził, że podmiotem, któremu przysługują uprawnienia właścicielskie do części ważnych akcji, jest Skarb Państwa.

Prokurator wniósł o wykreślenie spółki 

Prokurator Regionalny w Krakowie wniósł skargę o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym postanowieniem w przedmiocie wpisu spółki do KRS-u. Sąd Rejonowy dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie 8 września 2018 roku, działając jako sąd rejestrowy, uwzględnił skargę Prokuratora Regionalnego w Krakowie o wznowienie prawomocnie zakończonego postępowania rejestrowego. Sąd wznowił postępowanie rejestrowe zakończone prawomocnym postanowieniem z 28 lipca 2005 roku o wpisie przekształconej spółki Fabryki Maszyn Rolniczych „ODLEW” sp. z o.o. w Krakowie do KRS-u oraz uchylił zaskarżone przez prokuratora postanowienie i oddalił wniosek spółki o wpis. (sygn. akt KR XI Ns-Rej. KRS 26753/17/977). Dzięki tym skutecznym działaniom prokuratury nieuprawnione osoby, które próbowały reaktywować spółkę, nie będą mogły odzyskać nieruchomości oraz wielomilionowych odszkodowań od Skarbu Państwa.

Prokuratura Regionalna w Krakowie podjęła działania na podstawie art. 7 kodeksu postępowania cywilnego, zgodnie z którym prokurator może żądać wszczęcia postępowania w każdej sprawie, jak również wziąć udział w każdym toczącym się już postępowaniu, jeżeli według jego oceny wymaga tego ochrona praworządności, praw obywateli lub interesu społecznego. W ocenie prokuratury zarówno reaktywacja spółki Fabryka Maszyn Rolniczych „ODLEW” oraz okoliczności towarzyszące jej późniejszej działalności wskazują, że godzą one zarówno w praworządność, jak i interes społeczny. 

Co mówią przepisy

Zgodnie z ustawą z 22 listopada 2013 roku o zmianie ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym dzień 31 grudnia 2015 roku był ostatecznym terminem pozostawania w mocy wpisów w dotychczasowych rejestrach sądowych. Z chwilą utraty przez podmioty nieprzerejestrowane podmiotowości (zdolności) prawnej, ich mienie nabywa nieodpłatnie z mocy prawa Skarb Państwa.

Zgodnie z art. 9 ust. 2a Przepisów wprowadzających ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym podmioty podlegające obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego, które do 31 grudnia 2015 roku nie złożyły wniosku o wpis do rejestru, uznaje się za wykreślone z rejestru z dniem 1 stycznia 2016 roku. W przypadku, gdy wniosek o wpis złożony przed dniem 1 stycznia 2016 roku został po tej dacie zwrócony, odrzucony, oddalony albo postępowanie o wpis zostało umorzone, skutki określone w tym przepisie oraz w ust. 2b – 2g i 2i powstają z dniem następującym po dniu zwrotu, odrzucenia, oddalenia wniosku albo umorzenia postępowania.

Z dniem 1 stycznia 2016 roku Skarb Państwa nabył zatem nieodpłatnie z mocy prawa mienie podmiotów, o których mowa w ust. 2a ustawy. Jednocześnie Skarb Państwa ponosi odpowiedzialność z nabytego mienia za zobowiązania tych podmiotów. Prawa wspólników, członków spółdzielni i innych osób uprawnionych do udziału w majątku likwidacyjnym wygasają z chwilą wykreślenia podmiotu z rejestru.

Nabycie przez Skarb Państwa nieruchomości albo użytkowania wieczystego stwierdza, w drodze decyzji, starosta właściwy ze względu na miejsce położenia nieruchomości. Użytkowanie wieczyste ustanowione na nieruchomości, której właścicielem jest Skarb Państwa, nie wygasa. Jeżeli nie ma praw obciążających użytkowanie wieczyste lub prawa takie wygasły, ani nie zostało wszczęte postępowanie w celu dochodzenia lub zaspokojenia roszczeń określonych w ust. 2c, Skarb Państwa może złożyć wniosek o wykreślenie prawa użytkowania wieczystego z księgi wieczystej. Do wniosku należy dołączyć zaświadczenie starosty o wygaśnięciu lub nieistnieniu praw obciążających użytkowanie wieczyste oraz o nieistnieniu lub wygaśnięciu roszczeń określonych w ust. 2c. Użytkowanie wieczyste wygasa z chwilą uprawomocnienia się wpisu o wykreśleniu (ust. 2i).

Dział Prasowy
Prokuratura Krajowa