Prokuratura Krajowa

W dniu 22 grudnia 2025 roku prokurator z Zespołu Śledczego nr 2 złożył do Sądu Okręgowego w Warszawie wniosek o wydanie Europejskiego Nakazu Aresztowania wobec Marcina Romanowskiego, podejrzanego o popełnienie 19 przestępstw w śledztwie dotyczącym nieprawidłowości w Funduszu Sprawiedliwości.

We wniosku prokurator wskazał, że spełnione są wszystkie ustawowe przesłanki wydania Europejskiego Nakazu Aresztowania, a jednocześnie nie występują żadne przesłanki negatywne.

Przesłanki ENA

Powyższy wniosek został złożony na podstawie art. 607a k.p.k. Zgodnie z tym przepisem sąd okręgowy może wydać europejski nakaz aresztowania w razie podejrzenia, że osoba ścigana może przebywać na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej.

Marcin Romanowski jest podejrzanym w śledztwie dotyczącym nieprawidłowości w Funduszu Sprawiedliwości o popełnienie 19 przestępstw. Części zarzutów nie można było podejrzanemu ogłosić, albowiem uciekł on za granicę i ukrywa się przed polskim wymiarem sprawiedliwości. Mając powyższe na uwadze, polskie sądy dwukrotnie postanowiły o zastosowaniu wobec podejrzanego Marcina Romanowskiego tymczasowego aresztowania, potwierdzając tym samym istnienie przesłanki ogólnej (dużego prawdopodobieństwa popełnienia przestępstw) oraz przesłanek szczególnych. Marcin Romanowski jest obecnie poszukiwany w kraju listem gończym.

Do jego zatrzymania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie doszło, albowiem aktualnie przebywa on na terytorium Węgier.

Wobec powyższego w sprawie spełniona jest podstawowa przesłanka wydania europejskiego nakazu aresztowania określona w art. 607a k.p.k., tj. ustalono, iż osoba ścigana „przebywa na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej”.

Nadto nie występują żadne przesłanki negatywne wydania ENA, w szczególności określone w art. 607b k.p.k. Przepis ten stanowi, iż wydanie nakazu jest niedopuszczalne, jeżeli nie wymaga tego interes wymiaru sprawiedliwości, a także w przypadku prowadzenia postępowania o przestępstwo zagrożone karą pozbawienia wolności do roku. Przestępstwa zarzucane Marcinowi Romanowskiemu zagrożone są karą do 25 lat pozbawienia wolności.

„Interes wymiaru sprawiedliwości” oznacza, że europejski nakaz aresztowania może zostać wydany wyłącznie wtedy, gdy jest środkiem koniecznym i proporcjonalnym, tj. gdy łącznie ze względu na wagę zarzucanych czynów, realne ryzyko uchylania się podejrzanego od odpowiedzialności karnej oraz brak skuteczności innych, mniej dolegliwych środków procesowych, jego zastosowanie jest niezbędne dla zapewnienia prawidłowego toku postępowania karnego.

W realiach niniejszej sprawy przesłanki te są spełnione, gdyż podejrzany ukrywa się za granicą, zastosowane wobec niego dotychczasowe środki, w tym tymczasowe aresztowanie i poszukiwania krajowe, okazały się niewystarczające, a brak jest innych instrumentów prawnych umożliwiających jego zatrzymanie i doprowadzenie do dyspozycji polskich organów ścigania.

Uchylenie ENA

Postanowieniem z dnia 19 grudnia 2024 r. Sędzia Sądu Okręgowego w Warszawie Dariusz Łubowski wydał w niniejszej sprawie Europejski Nakaz Aresztowania za podejrzanym Marcinem Romanowskim, potwierdzając istnienie przesłanki pozytywnej oraz brak przesłanek negatywnych. Postanowienie to było następnie zmieniane przez tego samego sędziego, na wniosek prokuratora, w tym w dniu 23 października 2025 r. poprzez uzupełnienie ENA o nowe zarzuty.

W dniu 19 grudnia 2025 r. Sędzia Dariusz Łubowski, w tej samej sprawie, działając z urzędu (zgodnie z treścią orzeczenia), wydał postanowienie o uchyleniu Europejskiego Nakazu Aresztowania wydanego wobec Marcina Romanowskiego.

W dzisiejszym wniosku o wydanie ENA prokurator odniósł się do powyższego postanowienia z dnia 19 grudnia 2025 r., oceniając je jako oczywiście niezasadne, m.in. z następujących powodów: 

1. Brak podstawy prawnej – przepisy nie przewidują możliwości (prawnej podstawy) uchylenia ENA przez Sąd z urzędu. W niniejszej sprawie Sąd jako podstawę postanowienia wskazał art. 607b k.p.k. Przepis ten reguluje negatywne przesłanki wydania europejskiego nakazu aresztowania, podczas gdy wydanie ENA nastąpiło równo rok wcześniej, tj. 19 grudnia 2024 r.
    
2. Błędna wykładnia „interesu wymiaru sprawiedliwości” – prokurator wskazał, że Sąd odwołał się do rozumienia tej przesłanki w sposób nieuwzględniający kryteriów właściwych dla instytucji ENA, w szczególności związanych z zasadą proporcjonalności, wagą zarzucanych czynów oraz celem wydania europejskiego nakazu aresztowania, co zdaniem prokuratora pozostaje w sprzeczności z utrwalonym orzecznictwem i unijnym standardem stosowania ENA. Sąd uczynił z „interesu wymiaru sprawiedliwości” klauzulę uznaniową o charakterze ogólnym, a nie ściśle prawną przesłankę związaną z funkcją ENA.
    
3. Oparcie rozstrzygnięcia na domniemaniach i ocenach niewynikających z materiału dowodowego – Prokurator wskazał, że Sąd, rozstrzygając sprawę, przyjął określone założenia dotyczące znaczenia decyzji Interpolu, przyznania podejrzanemu statusu uchodźcy przez władze węgierskie oraz ogólnej sytuacji w Polsce, mimo że oceny te nie zostały oparte na konkretnych ustaleniach faktycznych wynikających z akt sprawy. W konsekwencji Sąd zastąpił wymagane ustalenia faktyczne własnymi ocenami i domniemaniami, wykraczającymi poza przedmiot postępowania o wydanie europejskiego nakazu aresztowania. Nadto wbrew stanowisku Sądu, w aktach sprawy znajdowały się dokumenty dotyczące zarówno przyznania statusu uchodźcy, jak i decyzji Interpolu w przedmiocie niewydania czerwonej noty, które nie zostały uwzględnione w sposób odpowiadający ich rzeczywistemu znaczeniu procesowemu.
    
4. Błędne oparcie rozstrzygnięcia na przesłankach właściwych dla etapu wykonania ENA – według prokuratora Sąd zastosował kryteria przewidziane wyłącznie dla sądu państwa wykonującego ENA, w szczególności odnoszące się do oceny ryzyka naruszenia praw człowieka, skutków przyznania statusu uchodźcy oraz znaczenia decyzji Interpolu. Przyznanie Marcinowi Romanowskiemu statusu uchodźcy przez władze węgierskie Sąd potraktował jako przesłankę automatycznie wyłączającą dalsze obowiązywanie ENA, opierając się na zasadzie zaufania między państwami UE, mimo że zarówno prawo polskie, jak i węgierskie nie przewidują azylu jako samoistnej podstawy odmowy wydania ENA przez sąd wydający. Podobnie odmowę wydania czerwonej noty przez Interpol Sąd błędnie zinterpretował jako potwierdzenie politycznego charakteru ścigania. Tego rodzaju oceny należą wyłącznie do kompetencji sądu wykonującego ENA, a nie sądu krajowego wydającego ENA.
    
5. Wydanie orzeczenia bez akt – Sąd orzekł, nie dysponując aktami sprawy (aktami śledztwa). Akta te zostały zwrócone do Prokuratury Krajowej pismem z dnia 23 października 2025 r., a więc po pozytywnym rozpoznaniu wniosku prokuratora o uzupełnienie ENA o nowe zarzuty.

Według prokuratora Sąd wydał więc postanowienie o uchyleniu ENA bez akt sprawy, bez podstawy prawnej, bez wymaganego wniosku, opierając się na przesłankach właściwych dla innego etapu postępowania (wydania i wykonania ENA), zinterpretowanych w sposób sprzeczny z treścią przepisów oraz utrwalonym orzecznictwem, a także dokonując ocen o charakterze pozaprawnym, wykraczających poza zakres rozstrzygnięcia. Skutkowało to usunięciem z obrotu prawnego jedynego instrumentu prawnego (ENA), który na obecnym etapie postępowania mógłby przyczynić się do zatrzymania ukrywającego się za granicą podejrzanego i kontynuowania postępowania w jego zakresie.

Przepisy nie przewidują możliwości zaskarżenia tego rodzaju postanowienia.

Wobec powyższego, mając na uwadze dalsze występowanie przesłanek do zatrzymania ukrywającego się za granicą podejrzanego Marcina Romanowskiego, prokurator uznał za konieczne złożenie nowego wniosku o wydanie Europejskiego Nakazu Aresztowania. Złożenie takiego wniosku w niniejszej sytuacji procesowej jest prawnie dopuszczalne.
 

prok. Przemysław Nowak 
Rzecznik Prasowy
Prokuratury Krajowej