Prokuratura Krajowa

Prokurator Generalny Adam Bodnar, korzystając z uprawnienia wynikającego z art. 13 § 1 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r Prawo o prokuraturze (Dz.U. 2024 poz. 390), wydał w dniu 22 lipca 2025 r. Wytyczne „w sprawie prowadzenia postępowań przygotowawczych  w związku ze zdarzeniami obejmującymi pozbawienie życia, spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu lub zaistniałymi w okolicznościach wskazujących na poniżające traktowanie lub karanie, do których doszło w trakcie realizacji czynności służbowych przez funkcjonariuszy uprawnionych do używania i wykorzystywania środków przymusu bezpośredniego i broni palnej".

Prokurator Generalny uznał, że zachodzi konieczność stworzenia rozwiązań systemowych dotyczących pracy prokuratorów, gwarantujących rzetelne i kompleksowe wyjaśnienie tego typu zdarzeń, z zachowaniem najwyższego profesjonalizmu i obiektywizmu. 

Celem Wytycznych jest ujednolicenie praktyki prowadzenia postępowań w zakresie zdarzeń, w których doszło do użycia i wykorzystania przez funkcjonariuszy środków przymusu bezpośredniego oraz broni palnej stosownie do przepisów ustawy z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej (Dz.U. z 2025 r. poz. 555), z zachowaniem standardów określonych w art. 2 i 3 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.
Treść Wytycznych uwzględnia postulaty zgłoszone przez Fundację Igora Stachowiaka (zrzeszającą osoby pokrzywdzone przestępstwem), konsultowane z Helsińską Fundacją Praw Człowieka, oraz ustalenia wynikające z badania aktowego licznych postępowań prowadzonych w jednostkach organizacyjnych prokuratury w całym kraju, dotyczących tego rodzaju zdarzeń. 

Z uwagi na to, że postępowania związane z użyciem środków przymusu bezpośredniego oraz broni palnej przez uprawnionych do tego funkcjonariuszy  należą do szczególnie trudnych i skomplikowanych, w Wytycznych przyjęto rozwiązania wprowadzające ścisły nadzór nad tego rodzaju sprawami. Mają one również na celu spełnienie oczekiwań osób pokrzywdzonych tego typu przestępstwami, aby postępowania prowadzili prokuratorzy posiadający odpowiednią  wiedzę i kompetencje oraz podejmujący wszelkie możliwe czynności procesowe zmierzające do wyjaśnienia wszystkich okoliczności zdarzeń. Postępowania powinny być prowadzone w formie śledztwa własnego przez prokuratora, w takiej sytuacji cały ciężar przeprowadzenia czynności dowodowych spoczywa na prokuratorze, który jest zobowiązany do ich osobistego wykonania.  

Postępowania objęte zakresem Wytycznych będą podlegały stałemu monitoringowi w Departamencie Postępowania Przygotowawczego Prokuratury Krajowej, który został zobowiązany do opracowywania corocznych sprawozdań z badań aktowych spraw objętych Wytycznymi wraz z danymi statystycznymi dotyczącymi ich wykonania.   

Wytyczne zastały pozytywne zaopiniowane przez Krajową Radę Prokuratorów przy Prokuratorze Generalnym. 

prok. Anna Adamiak
Rzecznik Prasowy
Prokuratora Generalnego