Wojewódzka Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Poznaniu

Każdego roku około 44 000 ton ołowiu przedostaje się do środowiska naturalnego na terenie Unii Europejskiej, z czego 57% pochodzi ze strzelectwa sportowego, 32% z polowań, a 11% z działalności połowowej.

Stosowanie ołowiu w amunicji i sprzęcie wędkarskim stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia ludzi oraz środowiska, bowiem:

• co najmniej 135 mln ptaków jest narażonych na zatrucie w wyniku połknięcia ołowianego śrutu;
• 7 mln ptaków jest narażonych na zatrucie w wyniku połknięcia ołowianych elementów sprzętu wędkarskiego, tj. ciężarków bądź przynęt wędkarskich;
• 14 mln ptaków drapieżnych i padlinożernych jest narażonych na zatrucie ołowiem, który przedostał się do ich pożywienia ;
• stosowanie ołowiu w strzelectwie sportowym może prowadzić do zanieczyszczenia gleby oraz wody na pobliskich terenach;
• pozostałości ołowiu w zwierzętach łownych zabitych za pomocą amunicji zawierającej ten metal stwarzają zagrożenie dla zdrowia człowieka;
• wytwarzanie w domu ołowianej amunicji, przynęt bądź innych elementów sprzętu stanowi zagrożenie dla zdrowia człowieka.

Szkodliwy wpływ ołowiu na organizm człowieka obejmuje m. in.:

• zaburzenia rozwojowe mózgu dziecka;
• choroby sercowo-naczyniowe;
• przewlekłe choroby nerek;
• nadciśnienie;
• problemy z płodnością;
• niekorzystny wpływ na przebieg ciąży.

W związku z licznymi negatywnymi skutkami stosowania ołowiu oraz jego toksycznym wpływem na zdrowie ludzi i środowisko naturalne Europejska Agencja Chemikaliów, na wniosek Komisji Europejskiej, zaproponowała rozszerzenie ograniczeń w odniesieniu do ołowiu w amunicji śrutowej na obszarach wodno-błotnych lub wokół nich.

W konsekwencji, w załączniku XVII do rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 (REACH), w pozycji 63, pojawił się zaktualizowany zakres ograniczeń dotyczących ołowiu w odniesieniu do obszarów wodno-błotnych lub w obrębie 100 metrów od nich, tj.:

• zakaz oddawania strzałów amunicją śrutową o zawartości ołowiu równej lub większej niż 1% masy;
• zakaz noszenia ww. amunicji śrutowej, jeżeli ma to miejsce podczas strzelania na obszarach wodno-błotnych lub w drodze na strzelanie na obszarach wodno-błotnych.

Ograniczenia obowiązują na terenie Unii Europejskiej po dniu 15 lutego 2023 r.

Jeżeli co najmniej 20% łącznie terytorium, z wyjątkiem wód terytorialnych, danego państwa członkowskiego stanowią obszary wodno-błotne, takie państwo może – zamiast wprowadzenia ograniczeń opisanych wyżej – zakazać na całym swoim terytorium od dnia 15 lutego 2024 r.:

• wprowadzania do obrotu amunicji śrutowej o zawartości ołowiu równej lub większej niż 1% masy;
• oddawania strzałów taką amunicją śrutową;
• noszenia takiej amunicji śrutowej podczas strzelania lub w drodze na strzelanie.

 

Kolejnym krokiem na szczeblu UE w dążeniu do efektywnej ochrony zdrowia ludzi i środowiska w kontekście stosowania ołowiu są ograniczenia zaproponowane przez Europejską Agencję Chemikaliów w odniesieniu do łowiectwa, rybołówstwa oraz strzelectwa sportowego dotyczące w szczególności sprzedaży i używania śrutu ołowianego oraz elementów sprzętu wędkarskiego (ciężarki wędkarskie, przynęty ołowiane, ołowiane druty wędkarskie).

Przewiduje się, iż w ciągu 20 lat od wprowadzenia, proponowane wyżej ograniczenia zredukowałyby emisję ołowiu o około 630 tysięcy ton, co stanowiłoby spadek aż o 72% w porównaniu z sytuacją braku ich wprowadzenia. Celem jest minimalizacja ryzyka zatrucia przez dzikie zwierzęta, w tym gatunki zagrożone wyginięciem oraz ochrona zdrowia – przede wszystkim dzieci szczególnie narażonych na zagrożenie.

Proponowane ograniczenia nie obejmują wojskowych bądź innych niecywilnych zastosowań amunicji ołowianej, np. użycie przez policję czy służby celne oraz użycia w pomieszczeniach zamkniętych.