Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Środzie Śląskiej

1. Wymagania techniczne i pomieszczenia

Lokal, w którym będą świadczone usługi w zakresie fryzjerstwa, kosmetyki, tatuażu czy odnowy biologicznej należy dostosować do wymagań zawartych w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (tj. Dz. U. z 2022r., poz. 1225 ze zm.), które określa m. in. wysokość pomieszczeń, oświetlenie, rodzaj wentylacji,  warunki techniczne dla pomieszczeń higienicznosanitarnych.

W zakładzie należy wyodrębnić:

• pomieszczenie/miejsce świadczenia usług,
• poczekalnię dla klientów wyposażoną w fotele/sofy/krzesła/stolik o powierzchni gładkiej ułatwiającej utrzymanie w czystości oraz wieszak na odzież wierzchnią klientów,
• pomieszczenie higienicznosanitarne – dopuszcza się jedno wspólne pomieszczenie dla osób korzystających z usług i zatrudnionych w obiekcie
• pomieszczenie lub wydzielone, zamykane miejsce na przechowywanie sprzętu porządkowego i środków czystości – nie dopuszcza się przechowywania sprzętu usługowego, artykułów kosmetycznych, odzieży roboczej itp. wraz ze sprzętem porządkowym i środkami czystości,
• wydzielone, opisane miejsca do przechowywania:  bielizny czystej m. in. prześcieradła wielorazowego użytku, koce, peleryny wielorazowego użytku, umożliwiające przechowywanie jej w sposób zabezpieczający ją przed dostępem kurzu, brudu oraz przed dostępem osób postronnych, bielizny brudnej m. in. prześcieradła wielorazowego użytku, koce, peleryny wielorazowego użytku, narzędzi wielorazowego użytku, narzędzi jednorazowego użytku,  artykułów kosmetycznych, prześcieradeł/ręczników/peleryn jednorazowego użytku,

• miejsce na pojemniki na odpady komunalne i odpady medyczne,
• pomieszczenie socjalne w przypadku zatrudniania pracowników,
• łazienkę wyposażoną w natrysk, dostępną bezpośrednio z pomieszczenia świadczenia usług w zakładach kosmetycznych oraz salonach masażu, w których stosuje się preparaty powodujące zewnętrzne zanieczyszczenie ciała np. masaż z wykorzystaniem gorącej czekolady.

W pomieszczeniu, gdzie świadczone są usługi należy zapewnić umywalkę z dostępem do ciepłej i zimnej wody. Ściany przy umywalkach i zlewach w pomieszczeniach, w których są świadczone usługi, należy pokryć nienasiąkliwym materiałem, łatwo zmywalnym i odpornym na działanie wilgoci oraz środków dezynfekcyjnych.

W obiektach, gdzie wejście do pomieszczenia świadczenia usług prowadzi bezpośrednio z zewnątrz nad drzwiami należy zamontować kurtynę nawiewną.

 

2. Higiena i procedury higieniczne

W zakładach fryzjerskich, kosmetycznych, odnowy biologicznej i studiach tatuażu istnieje niebezpieczeństwo przeniesienia zakażenia bakteriami chorobotwórczymi, grzybicami skóry, wirusami krwiopochodnymi (HBV, HCV, HIV) i innymi wirusami oraz pasożytami. Należy je traktować jak typowy gabinet zabiegowy, w którym często wykonuje się zabiegi związane z naruszeniem ciągłości tkanek, a każdy klient może być potencjalnie zakaźny.

     Zakażenie może dotyczyć zarówno klientów jak i pracowników zakładu, ponieważ mikroorganizmy mogą być przenoszone za pośrednictwem nieumytych rąk oraz niedezynfekowanego lub niewysterylizowanego sprzętu. Drobne skaleczenia, otarcia skóry, uszkodzenia błony śluzowej, zmiany na skórze mogą wywołać zakażenie.

     W związku z powyższym, w celu zapewnienia bezpieczeństwa zarówno osobom korzystającym z usług, jak i je wykonującym należy opracować i przestrzegać procedury dot. m.in. mycia i dezynfekcji rąk, sposobu postępowania z bielizną czystą i brudną, mycia, dezynfekcji i sterylizacji narzędzi, utrzymania czystości i porządku na terenie obiektu, postępowania z odpadami medycznymi. Dodatkowo należy przestrzegać higieny osobistej, a odzież roboczą utrzymywać w czystości. W obiektach, gdzie świadczone są usługi, w trakcie których dochodzi do naruszenia ciągłości tkanek mają obowiązek wdrożenia i stosowania ww. procedur, o czym stanowi art. 16 ustawy z dnia 05 grudnia 2008r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (t. j. Dz. U. z 2024r., poz. 924).

Art. 16. 1. Osoby inne niż udzielające świadczeń zdrowotnych podejmujące czynności, w trakcie wykonywania których dochodzi do naruszenia ciągłości tkanek ludzkich, są obowiązane do wdrożenia i stosowania procedur zapewniających ochronę przed zakażeniami oraz chorobami zakaźnymi.

2. Procedury, o których mowa w ust. 1, powinny regulować sposób postępowania przy wykonywaniu czynności, w trakcie których dochodzi do naruszenia ciągłości tkanek ludzkich, zasady stosowania sprzętu poddawanego sterylizacji oraz sposoby przeprowadzania dezynfekcji skóry i błon śluzowych oraz dekontaminacji pomieszczeń i urządzeń.

 3. Na wniosek podmiotu obowiązanego do wdrożenia i stosowania procedur, o których mowa w ust. 1, państwowy powiatowy inspektor sanitarny opiniuje te procedury.

 

3. Mycie i czyszczenie narzędzi

Po wykonaniu usługi wykorzystane narzędzia traktuje się jako zanieczyszczone. Niedopuszczalne jest stosowanie jednego narzędzia do obsługi wielu klientów bez jego uprzedniego wyczyszczenia, umycia i zdezynfekowania (w przypadku narzędzi mogących mieć kontakt z materiałem biologicznym również sterylizacji). Również w przypadku, gdy podczas wykonywania pracy narzędzie upadnie na podłogę, nie należy używać go dalej, ale wziąć nowe t. j. czyste i zdezynfekowane z miejsca jego przechowywania.

     Narzędzia po każdym kliencie należy oczyścić z zanieczyszczeń takich jak np. włosy, fragmenty naskórka, pozostałości produktów kosmetycznych.

4. Dezynfekcja

     W zakładach fryzjerskich, kosmetycznych, odnowy biologicznej i studiach tatuażu należy zapewnić zapas środków do dezynfekcji:

- narzędzi wielorazowego użytku,

- powierzchni,

- rąk,

- skóry (w przypadku świadczenia usług z naruszeniem ciągłości tkanek),

- urządzeń sanitarnych.

     Środki te powinny posiadać szerokie spektrum działania tj. bakteriobójcze, wirusobójcze, grzybobójcze i prątkobójcze. W celu zapewnienia prowadzenia prawidłowych procesów dezynfekcji, środki do dezynfekcji powinny posiadać aktualne terminy ważności. W przypadku zakupu środków do dezynfekcji w opakowaniach zbiorczych i ich przelewania do mniejszych pojemników, pojemniki te należy oznakować nazwą środka i datą ważności widniejącą na opakowaniu zbiorczym.

Należy pamiętać o wykonaniu prawidłowego rozcieńczenia, w przypadku stosowania koncentratów środków dezynfekcyjnych, przestrzegać ustalonych proporcji objętości koncentratu do objętości wody,  co przełoży się na skuteczność sporządzonego roztworu.

Tab. 1. Przygotowanie 1 litra roztworu roboczego z koncentratu w płynie
Stężenie roztworu  roboczego POLECAMY	Objętość koncentratu, preparatu dezynfekcyjnego	Objętość wody	Otrzymana objętość roztworu roboczego
0,5%	5 ml	995 ml	1000 ml (1 litr)
1,0%	10 ml	990 ml	1000 ml (1 litr)
1,5%	15 ml	985 ml	1000 ml (1 litr)
2,0%	20 ml	980 ml	1000 ml (1 litr)
3,0%	30 ml	970 ml	1000 ml (1 litr)
4,0%	40 ml	960 ml	1000 ml (1 litr)

 

Pojemnik, zbiornik, myjkę ultradźwiękową z roztworem roboczym do dezynfekcji narzędzi wielorazowego użytku należy oznakować: nazwą środka do dezynfekcji, stężeniem roztworu, datą sporządzenia roztworu, oznaczeniem osoby sporządzającej roztwór. Oznaczenie to można umieścić na/przy pojemniku lub prowadzić rejestr przygotowywania roztworu, w którym zawarte będą powyższe informacje. W przypadku stosowania gotowych środków do dezynfekcji narzędzi, bez konieczności sporządzania roztworu, pojemnik z takim środkiem również należy oznakować jego nazwą, datą przelania i oznaczeniem osoby przelewającej środek.

 

Nazwa środka:

Stężenie roztworu:

Data sporządzenia roztworu:

Podpis/oznaczenie osoby sporządzającej roztwór:

Oznakowanie środka do dezynfekcji narzędzi

 

     Przed przystąpieniem do użytkowania środków do dezynfekcji należy zapoznać się z ich sposobem użycia i kartą charakterystyki produktu oraz stosować je zgodnie z zaleceniami producenta dot. m. in.:

- stężenia roztworu i jego czasu działania w odniesieniu do spektrum działania przeciw drobnoustrojom,

- przeznaczenia produktu (tj. do powierzchni, do narzędzi wielorazowego użytku stosowanych przy świadczeniu usług z naruszeniem ciągłości tkanek, do narzędzi wielorazowego użytku stosowanych przy świadczeniu usług bez naruszenia ciągłości tkanek itp.),

- częstotliwości wymiany roztworu roboczego.

     Stosowanie się do zaleceń producenta zapewni skuteczność prowadzonej dezynfekcji przeciw drobnoustrojom znajdującym się na m. in. narzędziach, urządzeniach czy powierzchniach roboczych.

            Należy utrzymywać powierzchnie i meble w obiekcie np. blaty, obicia foteli w odpowiednim stanie technicznym. Przetarcia, ubytki i pęknięcia są miejscami newralgicznymi ze względu na możliwość gromadzenia się różnych zanieczyszczeń, oraz z uwagi na brak skutecznej dezynfekcji takich powierzchni po kliencie.

 

5. Sterylizacja

 

 

Narzędzia wielorazowego użytku mające styczność z materiałem biologicznym należy poddawać sterylizacji. Najskuteczniejszą metodą sterylizacji narzędzi wielorazowego użytku stosowanych podczas świadczenia usług w branży beauty jest sterylizacja parowa w nadciśnieniu (w autoklawie). W przypadku, gdy stosowane narzędzia są wrażliwe na działanie wysokiej temperatury, należy stosować wyroby jednorazowego użytku lub zastosować alternatywną metodę sterylizacji np. sterylizacja plazmowa, sterylizacja światłem UV.

     Stosowany sprzęt do sterylizacji należy stosować zgodnie z zaleceniami producenta, a jego sprawność techniczną sprawdzać systematycznie w celu zapewnienia skuteczności prowadzonych procesów.

Dodatkowo należy prowadzić kontrolę mikrobiologiczną skuteczności sterylizacji z użyciem wskaźnika biologicznego Sporal A. Poza okresowymi kontrolami, przy każdym procesie sterylizacji, w autoklawie umieszcza wskaźniki chemiczne w formie paska papierowego (tzw. testy chemiczne klasy IV)

     Prowadzone procesy sterylizacji w autoklawie należy monitorować w prowadzonym rejestrze lub dzienniku, w którym umieszcza się:

• datę i godzinę sterylizacji,
• podpis osoby przeprowadzającej sterylizację,
• pasek testowy potwierdzający skuteczność sterylizacji,
• opis wkładu,
• dodatkowo w rejestrze można umieścić wydruki z autoklawu lub przechowywać informacje o parametrach procesu w formie elektronicznej.

Rejestr może być prowadzony w dowolnej formie np. zapisów w zeszycie, prowadzenia dedykowanej książki, zapisów na pojedynczych kartkach umieszczanych w teczce lub segregatorze.

     Pakiety papierowo-foliowe z wysterylizowanymi narzędziami oznakowuje się datą sterylizacji i przechowuje w wydzielonym miejscu, zabezpieczając sterylne narzędzia przed zanieczyszczeniem. Pakiety ważne są przez okres 6 miesięcy od sterylizacji. W przypadku uszkodzenia pakietu w jakikolwiek sposób narzędzia znajdujące się w środku należy ponownie poddać myciu, dezynfekcji i sterylizacji.

     Przy organizowaniu stanowiska do sterylizacji narzędzi, należy zapewnić zlewozmywak, blat roboczy oraz sterylizator. Ww. sprzęty i urządzenia powinny zostać umieszczone w zakładzie w sposób zapewniający jak najkrótszą drogę pomiędzy stanowiskiem mycia, dezynfekcji i sterylizacji w celu uniknięcia wystąpienia zanieczyszczenia krzyżowego.

 

6. Gospodarka odpadami komunalnymi i niebezpiecznymi

Obiekt powinien prowadzić prawidłową gospodarkę odpadami. Kosze na odpady w obiekcie należy wyłożyć workiem foliowym w celu zachowania pojemników w czystości. Odpady komunalne należy wyrzucać do pojemników zbiorczych w miejscu ich wytworzenia.

Przedsiębiorca powinien mieć podpisaną umowę na wywóz odpadów komunalnych z miejsca świadczenia usług lub posiadać określone warunki korzystania z pojemników zbiorczych zawarte w umowie najmu (np. opłata wliczona w czynsz). 

 

Niedopuszczalne jest zabieranie odpadów komunalnych z obiektu i przewożenie ich do miejsca zamieszkania.

 

     W przypadku świadczenia usług, podczas których dochodzi do naruszenia ciągłości tkanek, odpady zanieczyszczone materiałem biologicznym traktuje się jako odpady niebezpieczne. Przedsiębiorca, który wytwarza tego typu odpady, powinien zarejestrować się do systemu BDO i podpisać umowę ze specjalistyczną firmą zajmującą się ich odbiorem, transportem i utylizacją. W przypadku zakładów, gdzie naruszenie ciągłości tkanek jest możliwe, w obiekcie należy zapewnić dostęp do czerwonych pojemników na odpady medyczne. Pojemniki zapełnia się co najwyżej do 2/3 ich objętości w sposób umożliwiający ich skuteczne zamknięcie. Pojemniki lub worki wymienia się nie rzadziej niż co 72 godziny. Odpady niebezpieczne mogą być składowane w urządzeniu chłodniczym na czas maksymalnie 30 dni.

     Lodówkę na odpady medyczne należy utrzymywać w odpowiednim stanie sanitarno-higienicznym. Po każdym odbiorze odpadów medycznych urządzenie dezynfekuje się, a następnie myje.

     W obiekcie, gdzie podczas świadczenia usług może dochodzić do naruszenia ciągłości tkanek, należy opracować procedurę postępowania z tego typu odpadami.

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 5 listopada 2024 r. (Dz.U. 2024 poz. 1644) lista odpadów, które nie są objęte ewidencją, została skrócona o kluczowe pozycje, które dotyczą branży beauty, w tym:

15. 01 10*, czyli opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczone. Do tej kategorii zaliczamy m.in. opakowania po farbach, rozjaśniaczach i utleniaczach, lakierach do paznokci, środkach odkażających, acetonie i cleanerach, woskach do depilacji, jak również kosmetykach zawierających wysokie stężenie retinolu lub kwasów (np. peelingach kwasowych);
16. 15 01 11*, czyli opakowania z metali zawierające niebezpieczne porowate elementy wzmocnienia konstrukcyjnego inne niż z azbestu, włącznie z pustymi pojemnikami ciśnieniowymi.

W rezultacie, podmioty, które do tej pory korzystały ze zwolnień w ilości do 200 kg odpadów w formie opakowań zawierających pozostałości substancji niebezpiecznych o kodzie 15 01 10*, od 1 stycznia 2025 roku muszą prowadzić ewidencję wytwarzanych odpadów niebezpiecznych, niezależnie od ilości. Tym samym mają oni obowiązek uzyskania wpisu do rejestru BDO.

7. Postępowanie z bielizną czystą i brudną oraz odzieżą roboczą

W obiektach usługowych dopuszcza się stosowanie bielizny jednorazowego i wielorazowego użytku (m.in. ręczniki, prześcieradła, peleryny).  Bieliznę czystą należy przechowywać w wydzielonych miejscach takich jak szafki, szuflady, pojemniki w sposób zabezpieczający ją przed kurzem, brudem czy dostępem osób trzecich. Przedmiotów takich jak prześcieradła jednorazowe w rolce nie należy przechowywać bezpośrednio na podłodze.

            Bieliznę jednorazowego użytku przechowuje się oddzielnie od bielizny wielorazowego użytku. Po użyciu przedmioty jednorazowe takie jak ręczniki, prześcieradła czy peleryny uznaje się jako odpad komunalny, natomiast jeśli doszło do zanieczyszczenia ich materiałem biologicznym uznaje się je jako odpad niebezpieczny i poddaje utylizacji.

            Dla każdego klienta należy zapewnić czystą bieliznę i wymieniać ją po każdym kliencie. Dotyczy to również przypadków, gdzie w zakładach fryzjerskich poza peleryną wielorazowego użytku stosuje się jednorazowe kołnierze papierowe. Peleryna podczas świadczenia usług ma styczność nie tylko z szyją, ale również innymi częściami ciała klienta np. rękoma, gdzie u klienta mogą pojawiać się zmiany skórne lub pot.

     Brudną bieliznę wielorazowego użytku należy odseparować od wszelkich innych przedmiotów w obiekcie np. w zamykanym koszu/pojemniku wykonanym z materiału umożliwiającego dezynfekcję lub w zamykanej szafce. Natomiast bieliznę czystą przechowujemy tak, aby nie miała styczności z innymi przedmiotami/rzeczami (najkorzystniej jest wydzielić miejsce/strefę czystą). Po wykorzystaniu bielizna wielorazowego użytku powinna trafić do wyznaczonego miejsca na brudną bieliznę, a następnie być wyprana w proszku o właściwościach dezynfekcyjnych. Przy praniu bielizny brudnej we własnym zakresie należy przenosić ją w sposób minimalizujący kontakt podczas transportu np. w zamkniętym worku foliowym lub zamkniętym pojemniku wykonanym z materiału umożliwiającego dezynfekcję.

     Odzież robocza oraz środki ochrony indywidualnej stosowane podczas świadczenia usług powinny być czyste. W przypadku zanieczyszczenia odzieży roboczej materiałem biologicznym, odzież tą należy poddać dezynfekcji. Miejsce, w którym przechowuje się odzież roboczą powinno być czyste i odseparowane. Niedopuszczalnym jest przechowywanie odzieży roboczej z odzieżą wierzchnią, która ma styczność z elementami środowiska zewnętrznego.

 

8. Produkty kosmetyczne

 

Produkty kosmetyczne stosowane w obiekcie powinny posiadać aktualne daty ważności i być oznakowane w języku polskim. W przypadku, kiedy produkt oznakowany jest symbolem PAO (otwarty słoiczek należy opisać go datą otwarcia.

     Symbol PAO (ang. Period After Opening) widnieje na tych artykułach kosmetycznych, których data ważności określana jest względem daty otwarcia. Przykładowo, jeżeli produkt kosmetyczny oznakowany otwartym wieczkiem z symbolem 12M został otwarty 1 października jest on ważny do 1 października kolejnego roku. W niektórych przypadkach artykuły kosmetyczne posiadają 2 daty ważności – jedna określona przez producenta informująca, że produkt nieotwarty jest ważny przykładowo 3 lata od daty produkcji i druga determinowana datą otwarcia. Jeżeli artykuł kosmetyczny posiada datę ważności producenta określoną na np. marzec 2025r., a produkt został otwarty 1 października 2024r. i jest oznaczony symbolem PAO 12M, pozostaje on ważny jedynie do marca 2025r.

 

9. Oznakowanie informujące o zakazie palenia wyrobów tytoniowych i papierosów elektronicznych

 

 

Zgodnie z art. 5 ust. 1a ustawy z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (t. j. Dz. U. z 2024r. poz. 1162) właściciel lub zarządzający obiektem jest obowiązany umieścić w widocznych miejscach odpowiednie oznaczenie słowne i graficzne informujące o zakazie palenia wyrobów tytoniowych i palenia papierosów elektronicznych na terenie obiektu. Natomiast na podstawie art. 13 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy kto, będąc właścicielem lub zarządzającym obiektem lub środkiem transportu, wbrew przepisom art. 5 ust. 1a nie umieszcza informacji o zakazie palenia, podlega karze grzywny do 2000 zł.