Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w m. st. Warszawie

Półpasiec (łac. Herpes zoster) jest chorobą wirusową wywołaną przez ten sam wirus, który powoduje ospę wietrzną. Po przechorowaniu ospy, wirus pozostaje w organizmie, a w pewnych warunkach może ponownie się uaktywnić, prowadząc do wystąpienia półpaśca. Choć choroba zazwyczaj nie stanowi zagrożenia dla życia, może powodować poważne objawy i komplikacje, które znacznie obniżają komfort życia. W Polsce dostępne są szczepionki, które skutecznie zapobiegają wystąpieniu półpaśca oraz zmniejszają ryzyko powikłań.

Co to jest półpasiec?

Półpasiec to choroba wirusowa, która występuje u osób, które wcześniej przeszły ospę wietrzną. Po infekcji wirus ospy wietrznej nie zostaje usunięty z organizmu, lecz pozostaje w stanie uśpionym w układzie nerwowym. W pewnych warunkach, takich jak osłabienie układu odpornościowego, stres, starzenie się organizmu, wirus może zostać reaktywowany. Wówczas dochodzi do wystąpienia półpaśca.

Półpasiec objawia się bólem, swędzeniem, pieczeniem i charakterystyczną wysypką skórną w postaci pęcherzyków wypełnionych płynem. Zmiany skórne zazwyczaj pojawiają się wzdłuż jednej strony ciała, najczęściej na klatce piersiowej, plecach, twarzy lub wokół oczu. U niektórych osób półpasiec może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak neuralgia popółpaścowa (przewlekły ból), infekcje bakteryjne skóry, problemy ze wzrokiem czy zapalenie mózgu.

Kto jest narażony na półpasiec?

Chociaż półpasiec może wystąpić u każdej osoby, która przeszła ospę wietrzną, to ryzyko wzrasta w miarę starzenia się organizmu. U osób po 50. roku życia układ odpornościowy stopniowo osłabia się, co sprzyja reaktywacji wirusa. Ponadto, osoby z obniżoną odpornością, na przykład pacjenci z chorobami przewlekłymi, takimi jak cukrzyca, nowotwory, HIV/AIDS, a także ci, którzy przyjmują leki immunosupresyjne (np. po przeszczepach), są bardziej narażeni na zachorowanie.

Powikłania półpaśca

Choć półpasiec w większości przypadków ustępuje po kilku tygodniach, może prowadzić do poważnych komplikacji, zwłaszcza u osób starszych lub z osłabionym układem odpornościowym. Do najczęstszych powikłań należą:

• Neuralgia popółpaścowa: Przewlekły ból, który może utrzymywać się przez długi czas po ustąpieniu zmian skórnych. Jest to najczęstsze powikłanie, które może trwać miesiące, a w niektórych przypadkach nawet lata.
• Zakażenia bakteryjne skóry: Pęcherzyki mogą stać się bramą dla infekcji bakteryjnych, co prowadzi do konieczności leczenia antybiotykami.
• Uszkodzenia wzroku: Półpasiec, który dotyczy okolic oka, może prowadzić do zapalenia rogówki i innych powikłań ocznych, co grozi utratą wzroku.
• Uszkodzenie słuchu: Przy zajęciu nerwu słuchowego może dojść do upośledzenia słuchu
• Zapalenie mózgu: W rzadkich przypadkach wirus może rozprzestrzenić się na ośrodkowy układ nerwowy, prowadząc do zapalenia mózgu.

Szczepienia przeciwko półpaścowi

Najlepszą profilaktyką jest szczepienie, które zmniejsza ryzyko wystąpienia tej choroby oraz minimalizuje ryzyko powikłań. Szczepienie jest szczególnie zalecane dla osób powyżej 50. roku życia, ponieważ to właśnie w tej grupie wiekowej ryzyko zachorowania na półpasiec jest najwyższe.

Kto powinien się zaszczepić?

Szczepienie przeciwko półpaścowi jest zalecane przede wszystkim dla osób, które:

• Przebyły ospę wietrzną, ponieważ tylko te osoby są narażone na rozwój półpaśca.
• Mają 50 lat lub więcej, ponieważ po tym wieku ryzyko zachorowania znacznie wzrasta.
• Mają osłabioną odporność lub są w grupie ryzyka, np. osoby przyjmujące leki immunosupresyjne, osoby z chorobami przewlekłymi, takimi jak cukrzyca, choroby serca, nowotwory, HIV/AIDS.

Chociaż szczepienie nie zapewnia 100% ochrony przed półpaścem, znacząco zmniejsza ryzyko zachorowania oraz powikłań związanych z chorobą. Nawet jeśli osoba zaszczepiona zachoruje na półpasiec, przebieg choroby będzie łagodniejszy, a ryzyko neuralgii popółpaścowej jest znacznie mniejsze.

• Szczepienie bezpłatne – dla osób w wieku ≥65 lat
• Szczepienie z refundają 50% - dla osób w wieku 18–64 lata ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na półpasiec.
   

  Od 1 kwietnia 2025 roku szczepionka przeciwko półpaścowi jest refundowana u pacjentów w wieku 18 lat i starszych o zwiększonym ryzyko zachorowania na półpasiec: przewlekłą chorobą serca, przewlekłą chorobą płuc, cukrzycą, przewlekłą niewydolnością nerek, wrodzonym lub nabytym niedoborem odporności, uogólnioną chorobą nowotworową, zakażeniem wirusem HIV, chorobą Hodgkina, jatrogenną immunosupresją, białaczką, szpiczakiem mnogim, przeszczepem narządu litego, reumatoidalnym zapaleniem stawów, łuszczycą, łuszczycowym zapaleniem stawów, nieswoistym zapaleniem jelit, zesztywniającym zapaleniem stawów kręgosłupa, stwardnieniem rozsianym, toczniem układowym.

  Zachęcamy do zapoznania się z zalecanymi szczepieniami ochronnymi dla osób starszych na stronie Szczepienia.info

Więcej na: https://szczepienia.pzh.gov.pl/kalendarze-szczepien-doroslych-2/