Regionalna Dyrekcja
Ochrony Środowiska w Białymstoku

W województwie podlaskim możemy poszczycić się prawdziwymi drzewnymi gigantami – znajdują się tu najwyższe drzewa w Polsce. Największe ich zagęszczenie występuje w obszarach o najwyższej randze ochrony: w Białowieskim Parku Narodowym oraz w rezerwatach przyrody i obszarach Natura 2000 zarządzanych przez RDOŚ w Białymstoku.

Niektóre drzewne giganty z Puszczy Białowieskiej:
– dąb o obwodzie ok. 741 cm i wysokości ponad 43 m
– jesion o obwodzie ok. 540 cm i wysokości 45,2 m
– klon o obwodzie ok. 437 cm
– lipa o obwodzie 596 cm i wysokości 32 m
– jesion o obwodzie 531 cm i wysokości 40,4 m
– sosna o obwodzie 360 cm i wysokości 40,4 m

Drzewne olbrzymy można znaleźć również w Puszczy Knyszyńskiej – dęby o obwodzie ok. 6 metrów, okazałe klony i jesiony – oraz w Puszczy Augustowskiej, gdzie rosną potężne sosny.

Drzewa, w tym martwe, są domem dla tysięcy gatunków grzybów, bezkręgowców, ptaków i ssaków. Nierzadko porównuje się je do raf koralowych. Świadczą nam one wiele usług ekosystemowych: umożliwiają wypoczynek, obniżają temperaturę otoczenia, wspierają retencję wody, a przez to – łagodzą skutki zmian klimatu.

Obecnie drzewa mierzą się z wieloma wyzwaniami, na które nie zdążyły się przygotować w toku ewolucji. Zmiany klimatyczne, ekstremalne susze i wysokie temperatury osłabiają ich kondycję, co ułatwia inwazję patogenów: grzybów, owadów czy jemioły. Po masowym zamieraniu wiązów, obecnie obserwujemy postępujące zamieranie jesionów. Sosny i świerki szybko tracą udział w drzewostanach ze względu na zmieniające się warunki i presję ze strony szkodników. Coraz silniejsze wiatry łamią najwyższe drzewa. Uczeni przewidują, że lasy przyszłości będą znacząco różnić się od tych, które znamy – szczególnie pod względem zwarcia i wysokości drzew.

Dlatego warto doceniać lasy, które przetrwały.

RDOŚ w Białymstoku podejmuje szereg działań na rzecz ochrony drzew, m.in.:
– tworzymy nowe rezerwaty przyrody – tylko w ostatnim roku powołaliśmy 17 nowych oraz powiększyliśmy 3 istniejące;
– opiniujemy plany urządzania lasu, wskazując na konieczność zachowania najstarszych i najbardziej naturalnych drzewostanów;
– zatwierdzamy i zmieniamy plany zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000, uwzględniając w nich ochronę cennych siedlisk leśnych;
– opiniujemy decyzje o wycince drzew przy drogach – wiele nieuzasadnionych projektów nie uzyskało naszej zgody, co pozwoliło uratować tysiące drzew;
– zgłaszamy przypadki nielegalnych wycinek do organów ścigania.

Foto: Adam Bohdan, Tomasz Niechoda