Regionalna Dyrekcja
Ochrony Środowiska w Białymstoku

Lokalizacja: gmina Rutki, powiat zambrowski
Powierzchnia: 16,11 ha
Własność: grunty Skarbu Państwa w zarządzie Nadleśnictwa Knyszyn (Lasy Państwowe)
Obszary Natura 2000: Bagno Wizna (PLB200005) i Dolina Biebrzy (PLC200001)

Rezerwat planowany jest na terenie rozległej doliny rzecznej Kotliny Biebrzańskiej, w pobliżu rzeki Narwi. Najcenniejszym elementem przyrodniczym jest rozwiewana przez wiatr wydma, wyniesiona kilka metrów ponad poziom koryta rzeki – unikalna forma geomorfologiczna o wysokiej wartości przyrodniczej.

Teren obejmuje jedno z najlepiej zachowanych w Polsce stanowisk murawy napiaskowej typu Spergulo-Corynephoretum oraz aktywne procesy eoliczne. Dominującym siedliskiem są wydmy śródlądowe z murawami napiaskowymi (kod 2330), chronione w ramach Dyrektywy Siedliskowej Unii Europejskiej.

Wśród charakterystycznych gatunków występujących na tym obszarze można wymienić:
– szczotlichę siwą (Corynephorus canescens)
– mrówkolewa pospolitego (Myrmeleon formicarius)
– trzyszcza piaskowca (Cicindela hybrida)
– szczerklinę piaskową (Ammophila sabulosa)
– oraz liczną populację płucnicy islandzkiej (Cetraria islandica)

W północnej i zachodniej części rezerwatu znajdują się rozlewiska oraz starorzecza z roślinnością szuwarową.

Wartość archeologiczna
Obszar ten ma również znaczenie historyczne. Od lat 70. XX wieku prowadzone są tu badania archeologiczne, które ujawniły ślady osadnictwa z okresu 9500–11500 lat p.n.e., w tym szczątki ludzkie i zwierzęce, fragmenty ceramiki oraz narzędzia związane z kulturami schyłkowoneolitycznymi i epoką brązu.

Rezerwat „Osada Wydmowa” to miejsce, w którym przyroda, historia i nauka spotykają się w jednym krajobrazie. To kolejny krok w trosce o dziedzictwo przyrodnicze i kulturowe Podlasia.