Regionalna Dyrekcja
Ochrony Środowiska w Krakowie

fot. Magiczny Kraków

Prezydent Miasta Krakowa wydał 24.05.2017 r. decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięcia pn. „Budowa linii tramwajowej KST etap IV (ul. Meissnera-Mistrzejowice) przebiegającej wzdłuż ul. Meissnera, Młyńskiej, Lublańskiej, Dobrego Pasterza, Krzesławickiej, Bohomolca i Jancarza w Krakowie”. Postępowanie było prowadzone z udziałem społeczeństwa.

W dokumentacji pojawiły się informacje, że inwestycja będzie wiązać się z wycinką drzew i krzewów. Inwestor, czyli Miasto Kraków, przewidział zastosowanie nasadzeń kompensacyjnych.

Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Krakowie (dalej „Regionalny Dyrektor”) uczestniczył w postępowaniu przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. 24.01.2017 r. wydał postanowienie uzgadniające warunki realizacji przedsięwzięcia.

Prezydent Miasta Krakowa nałożył w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach obowiązek przeprowadzenia ponownej oceny oddziaływania na środowisko, w tym w zakresie opracowania projektu zagospodarowania terenu zielenią.

Ponowna ocena oddziaływania na środowisko odbyła się w postępowaniu Prezydenta Miasta Krakowa zmierzającym do wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. 24.04.2023 r. Regionalny Dyrektor wydał postanowienie uzgadniające warunki realizacji przedsięwzięcia.

Zgodnie z postanowieniem Regionalnego Dyrektora na trasie linii tramwajowej na Mistrzejowice, drzewa możliwe do przesadzenia zostaną przesadzone. Wycinkę zieleni wysokiej ograniczono maksymalnie – do wycięcia przeznaczono drzewa kolidujące z planowaną infrastrukturą oraz zagrażające bezpieczeństwu ruchu. W przypadku konieczności prowadzenia wycinki w okresie lęgowym ptaków wskazano, że usunięcie drzew i krzewów jest możliwe wyłącznie po stwierdzeniu przez nadzorującego inwestycję ornitologa, że nie występują na nich lęgi. Drzewa przeznaczone do adaptacji, które mogą być narażone na zniszczenie w wyniku prowadzonych prac, nakazano zabezpieczyć przed uszkodzeniem.

Regionalny Dyrektor wskazał również obowiązek nasadzeń kompensacyjnych, które mają polegać na sadzeniu drzew wzdłuż torów, dróg, ciągów pieszo-rowerowych, na przystankach i peronach (tam gdzie jest to możliwe), a krzewów w rejonie pętli, rond oraz jako rośliny okrywowe. Nasadzone mają być drzewa i krzewy z gatunków rodzimych, w stosunku co najmniej 1:1, co dotyczy wszystkich zinwentaryzowanych i przeznaczonych do usunięcia drzew i krzewów. Zatem za 1 wycięte drzewo będzie nasadzone 1 drzewo, a po usunięciu np. 100 m² krzewów będzie nasadzone 100 m² krzewów. Nie dopuszczono kompensacji skupień krzewów poprzez nasadzenia traw, bylin czy pnączy – wskazano, że takie rozwiązania mogą być traktowane jako nasadzenia uzupełniające. Zwrócono również uwagę, że część drzew i krzewów winna być z gatunków owocujących, aby zapewnić bazę pokarmową dla ptaków, zapylaczy i innych gatunków zwierząt występujących w mieście.

Dla całej inwestycji przewidziano zbilansowanie ilości zieleni wycinanej z zielenią, która zostanie zasadzona wzdłuż projektowanej budowy linii tramwajowej. W dokumentacji projektowej wskazano, że w przypadku możliwości rezygnacji z wycinki drzewa stwierdzonej w trakcie realizacji prac, każdy egzemplarz możliwy do zachowania zostanie w terenie.

Zezwolenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Krakowie

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach nie stanowi podstawy do wykonywania czynności zakazanych w stosunku do gatunków chronionych zwierząt, roślin czy grzybów. Dopiero po uzyskaniu zezwolenia można podejmować działania mogące przyczynić się do złamania zakazów obowiązujących wobec tych gatunków.

Prezydent Miasta Krakowa wystąpił do Regionalnego Dyrektora z wnioskiem o wydanie decyzji zezwalającej na zniszczenie siedlisk lub ostoi, będących obszarem rozrodu, wychowu młodych i odpoczynku ptaków. Zezwolenie zostało wydane 1.02.2023 r. i obowiązuje od 1 marca 2023 r. do 15 października 2023 r. Regionalny Dyrektor zezwolił na niszczenie siedlisk lub ostoi, będących obszarem rozrodu, wychowu młodych i odpoczynku ptaków z 24 gatunków, pod trzema warunkami:

1. wszystkie prace należy wykonywać pod nadzorem przyrodniczym w składzie którego powinien się znaleźć specjalista ornitolog,
2. przed rozpoczęciem prac związanych z niszczeniem siedlisk i wycinką drzew należy sprawdzić i upewnić się, że nie są one zasiedlone przez zwierzęta; kontrolę powinien wykonać ekspert przyrodnik; każde drzewo będzie mogło zostać usunięte tylko w przypadku nieobecności na nim zwierząt,
3. w przypadku stwierdzenia na terenie objętym pracami innych gatunków zwierząt objętych ochroną, np. winniczków, nietoperzy czy wiewiórek, nieuwzględnionych w decyzji, należy wystąpić do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Krakowie z odpowiednim wnioskiem o wydanie zezwolenia na odstępstwa od zakazów wobec tych gatunków.

Naruszanie przez kogokolwiek zakazów obowiązujących w stosunku do chronionych gatunków (brak zezwolenia) lub działanie wbrew warunkom otrzymanego zezwolenia stanowi wykroczenie karane aresztem albo grzywną. Do ścigania sprawców wykroczeń uprawniona jest Policja.

Działania podjęte przez Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska w Krakowie

Po uzyskaniu informacji, że w miejscach usuwania drzew mogą być zagrożone zwierzęta prawnie chronione inne niż ptaki, Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Krakowie wszczęła czynności kontrolne. Zażądała od Zarządu Dróg Miasta Krakowa, realizującego inwestycję w imieniu inwestora, kopii dokumentacji z prowadzonego nadzoru przyrodniczego nad inwestycją oraz wyjaśnienia sytuacji.

Dyrektor Zarządu Dróg Miasta Krakowa poinformowała, że ze strony wykonawcy prowadzony jest nadzór przyrodniczy nad inwestycją, w którego skład wchodzą specjaliści ornitolog (specjalista od ptaków) i teriolog (specjalista od ssaków). Dodatkowo w czasie usuwania drzew i krzewów w terenie są obecni pracownicy Zarządu Zieleni Miejskiej.

Regionalny Dyrektor nie ma kompetencji do wstrzymania prac. Wszystkie sygnały i zgłoszenia dotyczące naruszenia zakazów obowiązujących w stosunku do gatunków chronionych Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Krakowie przekazuje do Prokuratury Rejonowej Kraków-Śródmieście Wschód, która prowadzi postępowanie wyjaśniające.

Każde podejrzenie naruszenia przepisów z zakresu ochrony gatunkowej podczas realizacji budowy linii tramwajowej na Mistrzejowice należy zgłaszać do Prokuratury lub na Policję.