Zanieczyszczenie światłem
Rozmowa ze specjalistą od oświetlania budynków - także tych ważnych dla nietoperzy.
Na temat zanieczyszczenia światłem Zuzanna Długosz rozmawia z Panią Anną Bentyn.
ZD: Pani Aniu, w projekcie Chiroksero, który realizuje Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Krakowie, Pani firma zrealizowała niezwykle innowacyjne zadanie: projekt iluminacji zewnętrznej budynków w oparciu o minimalną ingerencję w świat przyrody. W jaki sposób dowiedziała się Pani, że problem niewłaściwego doboru oświetlenia doprowadził do nowego obszaru zainteresowań przyrodników, jakim jest zanieczyszczenie światłem?
AB: Dowiedzieliśmy się o problemie migracji nietoperzy od Państwa. Stąd skontaktowaliśmy się z producentem oświetlenia ze Słowenii, oferującym bardzo specjalne rozwiązanie - temat ochrony przyrody i niezaśmiecania światłem jest bardzo popularny na południu Europy, a w takich krajach jak Włochy czy Chorwacja istnieją nawet odpowiednie przepisy ograniczające samowolę oświetleniową. Sprowadziliśmy teraz tą wiedzę i technologię do Polski.
ZD: Przejdźmy małymi krokami do danych… jakie są parametry techniczne w oprawach oświetleniowych, które pozwalają bezpiecznie oświetlić obiekty? Czy wysokość montażu lamp oraz intensywność światła ma znaczenie?
AB: Wysokość montażu nie ma znaczenia. Często musimy się dostosować do zastanej sytuacji, montować tam gdzie doprowadzone jest zasilanie elektryczne, nie podnosić kosztów itd. Ograniczyliśmy w tych projektach temperaturę barwową do 2200-2700 K (Kelvina) To jest światło bardzo żółte, ciepłe, łagodne, zbliżone do naturalnego. Stosujemy przysłony/ maski, które zasłaniają te części budynku gdzie są miejsca wylotów i migracji nietoperzy.
ZD: Przejdźmy teraz do meritum – do rozmowy o niebywale innowacyjnym zagadnieniu jakim jest optymalizacja oświetlenia budynków, gdzie znajduje się letnia kolonia rozrodcza nietoperzy. Państwa zadanie polegało na pogodzeniu dwóch zagadnień: wyeksponowanie brył budynków światłem w taki sposób, aby nie szkodziło ono nietoperzom. Jak wyglądał ten proces poszukiwania kompromisu?
AB: Najczęściej odbywało się to poprzez nocną prezentację przygotowanych rozwiązań właścicielowi obiektu. W tych spotkaniach uczestniczyli również doradcy jak np. przedstawiciele Rady Parafialnej i pracownicy RDOŚ w Krakowie. Ustalaliśmy szczegółowo, które fragmenty elewacji mają być oświetlone, a które zaciemnione.
ZD: Jakie działania zostały podjęte?
AB: Organizowaliśmy pokazy czyli próby światła i to ostatecznie przekonywało do naszego rozwiązania. Na przykład w Gruszowie nie ilość światła czyli natężenie strumienia, a barwa ( prawie pomarańczowy kolor na pięknej drewnianej elewacji) pozwoliły na ostateczne uzgodnienie projektu.
ZD: Jakie przedmioty pozwolą przewodnikom opowiadającym o zabytkowych miejscach, wskazać te innowacje? W jakich miejscach/które budynki otrzymały te innowacje?
AB: Na oprawach oświetleniowych można zauważyć specjalne przysłony – profilowane nakładki z odpowiedniej blachy zasłaniające światło na drodze przelotów nietoperzy. A realizacje wykonane zostały w Kościele w Gruszowie, Łososinie Dolnej, obiekcie Willa Maria w Szczawnicy, Kościele w Węglówce i jeszcze w kilku innych obiektach.
ZD: czy otrzymują Państwo kolejne zapytania o realizację zewnętrznego oświetlenia?
AB: Tak możemy pochwalić się swoimi realizacjami w większości wymienionych obiektów. Aktualnie są projektowane iluminacje kościołów w Nawojowej, Lanckoronie, Ochotnicy Dolnej, Łącku i Słopnicach
ZD: Czy szykują Państwo kolejne innowacje?
AB: Tak, planujemy wprowadzić nowe systemy sterowania i programowania oświetlenia iluminacyjnego.
ZD: Serdecznie dziękuję za rozmowę.
Rozmowa została przeprowadzona jako materiał popularyzujący działania ochronne dla nietoperzy, prowadzone przez Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska w Krakowie. Instytucja ta realizuje projekt pn. „Ochrona zagrożonych gatunków i siedlisk chronionych w ramach sieci Natura 2000 w Małopolsce” (funkcjonujący również pod skróconą nazwą Chiroksero).