Polska w Radzie Europy

W dniach 27 – 30 września br. w formie hybrydowej odbyła się jesienna sesja Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy.

Głównym tematem sesji było prawo człowieka do bezpiecznego, zdrowego i zrównoważonego środowiska. W przyjętej w tej sprawie rezolucji  Zgromadzenie Parlamentarne uznało, że dostęp do podstawowego prawa do bezpiecznego, czystego i zdrowego środowiska jest nierówno dzielony między regionami, krajami i jednostkami. Podkreślono, że skutki zmian klimatu w nieproporcjonalny sposób dotknęły biedne kraje, a także grupy w niekorzystnej sytuacji, mniejszości, kobiety i dzieci.

W trakcie sesji przyznano białoruskiej opozycjonistce – Marii Kolesnikovej Nagrodę Praw Człowieka im. Václava Havla. Nagroda Praw Człowieka im. Václava Havla jest przyznawana za wybitne działania na rzecz społeczeństwa obywatelskiego w obronie praw człowieka. W tym roku nagrodę przyznano po raz 9. Przewodniczący Zgromadzenia Parlamentarnego Rik Daems wręczając nagrodę siostrze więzionej przez reżim opozycjonistki powiedział, że „Sprzeciwiając się reżimowi, który wybrał siłę i brutalność wobec pokojowych i uzasadnionych protestów, pani Kolesnikova pokazała, że ​​jest gotowa zaryzykować własne bezpieczeństwo dla większej sprawy  – wykazała się prawdziwą odwagą.”

W ramach regularnego dialogu z ZPRE sekretarz generalna Marija Pejčinović Burić podkreśliła ogromne znaczenie pełnego wdrożenia przez państwa członkowskie Rady Europy wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Jest to zobowiązanie niepodlegające negocjacjom, niezbędne dla utrzymania systemu Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. W związku ze zbliżającą się 60. rocznicą Europejskiej Karty Społecznej, Sekretarz Generalna mówiła o potrzebie odnowienia skuteczności systemu Karty Społecznej i poinformowała, że ​​złożyła propozycje w tym zakresie do Komitetu Ministrów.

Członkowie Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy wysłuchali również wystąpienia Petera Szijjártó  - ministra spraw zagranicznych Węgier, państwa sprawującego obecnie przewodnictwo w Komitecie Ministrów Rady Europy. Wystąpienie węgierskiego ministra dotyczyło m.in. sytuacji w Afganistanie, dostępu do szczepionek przeciw Covid, praw mniejszości narodowych, prześladowania chrześcijan oraz promowania wartości rodzinnych online.

Ostatnia w tym roku część sesji ZPRE była okazją dla przypomnienia europejskich aspiracji Macedonii Północnej. Premier tego państwa Nikola Dmitrov powiedział, że obecnie nadszedł moment, aby pokazać regionowi, że UE poważnie traktuje swoją obietnicę. Niespełniona obietnica zbiera żniwo osłabiając siły proeuropejskie, a wzmacniając siły bardziej nacjonalistyczne.

Nawiązując do konfliktu między Armenią a Azerbejdżanem - konfliktu w Górskim Karabachu, PACE przedstawiło szereg zaleceń dla obu krajów, aby zaradzić konsekwencjom humanitarnym w perspektywie krótko- i długoterminowej oraz przejść w kierunku procesu pokoju i pojednania.

W czwartym dniu jesiennej sesji odbyła się pilna debata nt. zwiększonej presji migracyjnej na granicach Łotwy, Litwy i Polski z Białorusią, zakończona przyjęciem zaleceń. Większość posłów ZPRE biorących udział w dyskusji wskazywała, że sytuacja na granicy z Białorusią nie jest wynikiem nieszczęśliwych okoliczności czy kryzysu uchodźczego, ale została celowo zaprojektowana przez władze białoruskie.
W debacie wybrzmiała wyraźna krytyka odnośnie ataku hybrydowego i instrumentalizowania migrantów przez Białoruś. Wspominano o desperackiej próbie utrzymania się przy władzy przez nielegalnego prezydenta i zamiarze wzięcia odwetu za sankcje nałożone na reżim przez UE i inne demokratyczne kraje. Wskazywano, że agresywne działania władz białoruskich stanowią poważne wyzwanie dla bezpieczeństwa krajów europejskich. Jednocześnie apelowano do Litwy, Łotwy i Polski o umożliwienie dostępu do procedur azylowych wszystkim osobom ubiegającym się o ochronę międzynarodową, powstrzymanie się od praktyki wypychania migrantów tzw. pushbacks oraz o zapewnienie niezbędnych środków w celu zagwarantowania przestrzegania praw człowieka. Ponadto Zgromadzenie nawoływało do większej solidarności i pomocy dla zagrożonych państw.