Polska w Słowenii

Jeżeli zostałeś zatrzymany, aresztowany lub pozbawiony wolności, masz prawo wnioskować o kontakt z konsulem. Konsul zadba o to, aby obywatel RP nie był traktowany gorzej niż obywatel państwa, w którym przebywa.

Konsul może:

1. utrzymywać kontakt z rodziną osoby zatrzymanej, tymczasowo aresztowanej lub odbywającej karę pozbawienia wolności (jedynie za jej pisemną zgodą) oraz przekazywać informacje o przebiegu postępowania (na jej prośbę);
2. dostarczyć przykładową listę tłumaczy i prawników;
3. wyjaśnić procedury i udzielić ogólnych informacji o systemie prawnym w danym kraju.

Konsul NIE może:

1. świadczyć porad prawnych, zbierać dowodów oraz brać udziału w postępowaniu jako pełnomocnik;
2. wpływać na przebieg i rezultaty postępowań sądowychl
3. udzielać poręczenia za zobowiązania polskich obywateli, opłacać adwokatów lub innych ewentualnych kosztów (np. kaucji) związanych z prowadzonym postępowaniem.

Przekazów pieniężnych na rzecz więźniów można dokonywać bezpośrednio na rachunek bankowy aresztu lub zakładu karnego. Jest to bezpieczny i najszybszy sposób przekazywania środków finansowych zainteresowanej osobie.

W razie potrzeby – po wcześniejszym kontakcie telefonicznym lub mailowym – konsul pomoże w ustaleniu danych niezbędnych do wykonania przelewu. 

Pamiętaj! Jeżeli osoba zatrzymana lub aresztowana, oprócz obywatelstwa polskiego, posiada również obywatelstwo kraju, w którym toczy się przeciwko niej postępowanie, pomoc ze strony konsula może być ograniczona lub wykluczona na podstawie międzynarodowych konwencji i umów międzypaństwowych.
 

Podstawowe informacje regulujące prawo

Regulacje prawne w Republiki Słowenii są zgodne z regulacjami norm Unii Europejskiej, zatem procedurę tłumaczenia ustnego reguluje ustawa Kodeksy Postępowania Karnego (dalej zwany KPK)[1]. Natomiast status tłumaczenia sądowego reguluje ustawa o biegłych sądowych, rzeczoznawcach sądowych i tłumaczach przysięgłych, która określa warunki oraz tryb powoływania i odwoływania tłumaczeń na podstawie ustawy o biegłych sądowych, biegłych sądowych i tłumaczach sądowych (dalej zwany ZSICT)[2].

Prawa przysługujące dla zatrzymanego obywatela RP

Zasadniczo podejrzani (oskarżeni) mają prawo posługiwać się własnym językiem w trakcie postępowania, zarówno podczas czynności dochodzeniowo-śledczych, jak i na rozprawie sądowej. Prawo to obowiązuje przez cały proces – podczas przesłuchań, w sądzie oraz przy innych czynnościach procesowych.

Jeżeli postępowanie nie toczy się w języku, którym posługuje się oskarżony - ma on prawo do ustnego tłumaczenia swoich wypowiedzi oraz wypowiedzi pozostałych uczestników postępowania, a także pisemne tłumaczenie najważniejszych dokumentów i dowodów. Na wniosek podejrzanego lub oskarżonego sąd może również zdecydować o tłumaczeniu innych materiałów lub czynności, jeśli jest to niezbędne dla prawidłowego przebiegu sprawy. W wyjątkowych przypadkach tłumaczenie ustne odbywa się za pomocą technicznych środków transmisji obrazu i głosu (wideokonferencja).

Jeśli oskarżony lub podejrzany zna język postępowania może on w tedy dobrowolnie zrezygnować z przysługującego mu prawa do tłumaczenia ustnego lub pisemnego - wybranych akt, dokumentów albo części rozprawy. Pouczenie o tym prawie oraz oświadczenie są zapisywane w protokole (art. 8 KPK).

Tłumaczenie pisemne i ustne

Tłumaczenia pisemne i ustne wykonuje tłumacz sądowy. Jeśli w danym języku nie ma dostępnego tłumacza sądowego, sąd może sam lub na wniosek prokuratora albo policji wyznaczyć inną osobę, która zna ten język (art. 8 KPK). Przepisy Kodeksu Postępowania Karnego (KPK) dotyczące biegłych stosuje się także do tłumaczy ustnych (art. 233 akapit czwarty KPK). Tłumacza ustnego powołuje sąd na podstawie pisemnego nakazu (art. 249 KPK), a koszty tłumaczeń pokrywa budżet państwa (art. 8 KPK).

Jeśli tłumacz ustny nie jest wcześniej zaprzysiężony, musi złożyć przyrzeczenie dokładnego tłumaczenia pytań i odpowiedzi (art. 233 akapit trzeci KPK). W przypadku braku bezstronności lub konfliktu interesów tłumacz może zostać wyłączony i zastąpiony innym (art. 44 KPK, art. 251 KPK w związku z art. 233 akapit czwarty KPK).

Podejrzani lub oskarżeni mogą wnieść sprzeciw do protokołu, jeżeli uważają, że tłumaczenie ustne lub tłumaczenie pisemne jest niewłaściwe lub jeżeli uważają, że w zależności od konkretnych okoliczności sprawy tłumaczenie ustne lub pisemne powinno być zapewnione również w innych sprawach (art. 8 KPK). 

Tłumaczenia rozmów poufnych

Jeżeli oskarżony przebywa w areszcie, jego obrońca ma prawo prowadzić z nim korespondencję oraz rozmawiać z nim swobodnie bez nadzoru. Na wniosek zatrzymanego (oskarżonego) lub jego obrońcy sąd jest zobowiązany zapewnić ustne tłumaczenie poufnej rozmowy między oskarżonym a adwokatem Ponadto, w przypadku złożenia wniosku przez oskarżonego lub jego obrońcę, sąd jest zobowiązany zapewnić ustne tłumaczenie podczas innych poufnych rozmów, jeśli uzna to za niezbędne dla ochrony praw i gwarancji procesowych oskarżonego. W szczególności podczas przeprowadzania rozpraw, ustalania tożsamości i zwolnienia za poręczeniem majątkowym lub wnoszenia środków zaskarżenia (art. 74 KPK).

Jeżeli sąd stwierdzi, że tłumacz nie wykonuje swojej pracy w sposób profesjonalny, może wyznaczyć innego tłumacza. Tłumacz sądowy podlega także odpowiedzialności dyscyplinarnej, jeśli podczas wykonywania tłumaczenia narusza przepisy obowiązującego regulaminu lub gdy jego działania godzą w dobre imię oraz wiarygodność zawodu tłumacza sądowego. Do możliwych środków dyscyplinarnych należą czasowe lub stałe pozbawienie prawa do wykonywania zawodu tłumacza sądowego (art. 28 i 29 ZSICT).