Szczepienia przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu (KZM)

Szczepienia przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu wykonywane są szczepionkami inaktywowanymi, zawierającymi zabitego wirusa KZM. W Polsce dostępne są preparaty: Encepur Adults, Encepur K, FSME-Immun oraz FSME-Immun Junior.

Szczepienie zaleca się wszystkim osobom przebywającym lub pracującym na terenach, gdzie występuje zwiększone ryzyko kontaktu z kleszczami – w szczególności osobom często przebywającym w lasach, na łąkach, w parkach oraz osobom zawodowo narażonym (np. leśnikom, rolnikom, turystom, myśliwym).

Szczepienie można realizować w dwóch schematach:

Schemat klasyczny (standardowy) – zalecany w przypadku stałego ryzyka ekspozycji.
Wymaga podania trzech dawek szczepionki:
- pierwsza dawka – w wybranym terminie,
- druga dawka – po 1–3 miesiącach,
- trzecia dawka – po 9–12 miesiącach od drugiej dawki.
  Ochrona utrzymuje się przez co najmniej 3 lata.
Schemat przyspieszony – stosowany, gdy konieczne jest uzyskanie szybkiej odporności.
Wymaga podania trzech dawek:
- pierwsza dawka – w wybranym terminie
- druga dawka – po 7 lub 14 dniach od pierwszej,
- trzecia dawka – po 5–12 miesiącach od drugiej.
  Powstanie przeciwciał ochronnych, obserwuje się najwcześniej po 14 dniach od drugiej dawki.

Po ukończeniu cyklu podstawowego zaleca się podawanie dawek przypominających w celu utrzymania odporności:

osoby w wieku <60 lat – co 5 lat,
osoby w wieku ≥60 lat – co 3 lata.

Szczepionki przeciw KZM dla dzieci (Encepur K, FSME-Immun Junior) podaje się w połowie dawki przeznaczonej dla dorosłych, zgodnie z tym samym schematem czasowym.

Zaleca się stosowanie preparatów tego samego producenta w całym cyklu szczepienia.

Zgodnie z aktualnymi zaleceniami, szczepienia przeciw KZM nie stosuje się jako postępowania poekspozycyjnego ani terapeutycznego.
Nie zaleca się szczepienia kobietom w ciąży, z wyjątkiem sytuacji uzasadnionych szczególnym ryzykiem zakażenia.

Jak zaszczepić się przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu (KZM)

Szczepienie przeciw KZM jest zalecane (odpłatne) i może być wykonane:

w przychodni POZ,
w prywatnym punkcie szczepień,
w aptece realizującej szczepienia dorosłych.

1. Uzyskaj receptę na szczepionkę

Skontaktuj się z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej (POZ).
Lekarz przeprowadzi kwalifikację do szczepienia (bezpłatną w POZ) i wystawi receptę na szczepionkę przeciw KZM.
W przypadku szczepienia w prywatnym punkcie lub aptece, receptę może wystawić także farmaceuta lub lekarz tej placówki.

2. Wykup szczepionkę

Zrealizuj receptę w aptece.
Wybierz jedną z dostępnych szczepionek: Encepur Adults, Encepur K, FSME-Immun, FSME-Immun Junior (dla dzieci).
Pamiętaj, że szczepionka nie jest refundowana – płaci za nią osoba szczepiona (lub rodzic dziecka).

3. Umów się na szczepienie

Masz trzy możliwości realizacji szczepienia:

a) W przychodni POZ

Lekarz POZ kwalifikuje do szczepienia bezpłatnie.
Jeśli punkt szczepień nie posiada szczepionki na miejscu, należy dostarczyć zakupiony preparat.
Samo podanie szczepionki jest bezpłatne, pacjent pokrywa jedynie koszt zakupu preparatu.

b) W prywatnym punkcie szczepień

W prywatnych przychodniach lub centrach medycznych (również w poradniach medycyny podróży) szczepionki są zazwyczaj dostępne na miejscu.
Osoba szczepiona płaci za kwalifikację, szczepionkę i jej podanie.

c) W aptece realizującej szczepienia dorosłych

W aptece kwalifikację wykonuje farmaceuta na podstawie krótkiego wywiadu zdrowotnego.
Usługa szczepienia jest bezpłatna – finansowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia, pacjent płaci jedynie za szczepionkę.
Przed wizytą upewnij się, że apteka posiada preparat na stanie.

Przed szczepieniem lekarz lub farmaceuta przeprowadzi kwalifikację zdrowotną (ocena przeciwwskazań).

Informacja o wykonanym szczepieniu zostanie wprowadzona do systemu e-zdrowie i widoczna w Internetowym Koncie Pacjenta (IKP).

Źródła:

1. 1. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – PIB: szczepienia.pzh.gov.pl.
  2. https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/zaszczep-sie-przeciw-kleszczowemu-zapaleniu-mozgu
  3. Charakterystyka Produktu Leczniczego Encepur Adults, Encepur K, FSME-Immun oraz FSME-Immun Junior