Szczepienia ochronne

Program Szczepień Ochronnych (PSO)

Program Szczepień Ochronnych (PSO), jest corocznie opracowywany przez Główny Inspektorat Sanitarny we współpracy z ekspertami w dziedzinie wakcynologii, epidemiologii i zdrowia publicznego. Dokument ten zawiera aktualny wykaz szczepień obowiązkowych i zalecanych dla dzieci, młodzieży oraz osób dorosłych, wraz z określeniem zasad ich realizacji.

W PSO szczegółowo przedstawiono choroby zakaźne, przeciwko którym należy prowadzić szczepienia, a także terminy i odstępy pomiędzy kolejnymi dawkami, rodzaje stosowanych preparatów, drogi ich podania oraz zalecane schematy szczepień w poszczególnych grupach wiekowych i w grupach ryzyka — tj. u osób szczególnie narażonych na zakażenie.

W określonych sytuacjach klinicznych, takich jak opóźnienia w realizacji szczepień spowodowane stanem zdrowia pacjenta, pobytem za granicą lub brakiem dostępu do szczepionki w danym okresie, istnieje konieczność opracowania indywidualnego kalendarza szczepień.

Na czym polega odporność poszczepienna?

Odporność poszczepienna jest wynikiem kontrolowanego pobudzenia układu odpornościowego poprzez podanie szczepionki zawierającej antygen – substancję rozpoznawaną przez organizm jako obcą. Mechanizm ten można porównać do treningu – podobnie jak ćwiczenia wzmacniają mięśnie, tak szczepienie „uczy” układ immunologiczny skutecznego reagowania na kontakt z drobnoustrojem chorobotwórczym.

Układ odpornościowy człowieka stanowi złożony system komórek (m.in. limfocytów B i T), białek oraz mediatorów chemicznych, które wspólnie chronią organizm przed patogenami. Antygeny obecne w szczepionkach mogą występować w różnych formach: jako inaktywowane lub osłabione drobnoustroje, oczyszczone białka, polisacharydy, unieczynnione toksyny (toksoidy) lub — w przypadku szczepionek nowej generacji — jako materiał genetyczny (mRNA lub DNA) kodujący informacje o wytwarzaniu antygenu.

Niezależnie od drogi podania (domięśniowej, podskórnej, donosowej lub doustnej), efekt jest jeden — organizm tworzy specyficzną odpowiedź immunologiczną oraz rozwija pamięć immunologiczną, dzięki której w razie kontaktu z „prawdziwym” patogenem potrafi szybko i skutecznie go zwalczyć, zapobiegając rozwojowi choroby.

Na czym polega odporność zbiorowiskowa?

Odporność zbiorowiskowa (populacyjna, grupowa) to zjawisko polegające na pośredniej ochronie osób nieuodpornionych dzięki wysokiemu poziomowi zaszczepienia w populacji. Jeśli znaczny odsetek społeczeństwa posiada odporność poszczepienną lub poinfekcyjną, krążenie drobnoustroju w środowisku zostaje ograniczone, co minimalizuje ryzyko jego transmisji.

Dzięki odporności zbiorowiskowej szczepienie chroni nie tylko osobę zaszczepioną, ale dodatkowo również najsłabszych, którzy nie mogą być zaszczepieni ze względu na różne przeciwskazania.

Im więcej osób zostanie zaszczepionych, tym większa będzie odporność zbiorowiskowa, a co za tym idzie wszyscy będziemy bardziej chronieni przed chorobami zakaźnymi.

Zdjęcia (1)