Wojewódzka Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Krakowie

Szczepienie przeciw pneumokokom zostało włączone do Programu Szczepień Ochronnych (PSO) w 2017 roku. Jest obowiązkowe dla dzieci i jest finansowane z budżetu Ministra Zdrowia. Powinno zostać wykonane zgodnie z harmonogramem PSO do ukończenia 2. roku życia o ile nie występują przeciwwskazania medyczne lub decyzja o czasowym odroczeniu szczepienia.

Jest również zalecane osobom dorosłym, w szczególności po 65. roku życia oraz osobom należącym do grup zwiększonego ryzyka ciężkich zakażeń pneumokokowych.

 

Rodzaje dostępnych szczepionek

W Polsce stosuje się nowoczesne szczepionki skoniugowane (PCV) oraz tradycyjną szczepionkę polisacharydową (PPSV):

• Prevenar 13 (PCV13) – 13-walentna szczepionka skoniugowana, stosowana u dzieci i dorosłych,
• Synflorix (PCV10) – 10-walentna szczepionka skoniugowana, podawana dzieciom do 5. r.ż.,
• Prevenar 20 (PCV20) – 20-walentna szczepionka, od 6 tygodnia życia,
• Pneumovax 23 (PPSV23) – 23-walentna szczepionka polisacharydowa stosowana od 2. r.ż. i u dorosłych.

 

Szczepienia obowiązkowe dla dzieci

Schemat szczepienia u dzieci zdrowych obejmuje dwie dawki podstawowe i jedną przypominającą (schemat 2+1), natomiast u dzieci z grup ryzyka – trzy dawki podstawowe i jedną przypominającą (3+1).

Dzieci, które nie zostały zaszczepione w pierwszych dwóch latach życia, powinny uzupełnić szczepienia do ukończenia 5. roku życia.

 

Szczepienia zalecane dla dorosłych

Zaleca się szczepienie osób po 65. roku życia kiedy naturalna odporność organizmu ulega obniżeniu oraz dorosłych z chorobami przewlekłymi (m.in. serca, płuc, wątroby, nerek, cukrzycą) lub obniżoną odpornością. Dla osób dorosłych najczęściej wystarczająca jest jedna dawka szczepionki, a dokładny schemat ustala lekarz.

Refundacja

• Dzieci objęte Programem Szczepień Ochronnych otrzymują szczepionkę bezpłatnie (Synflorix, Prevenar 13 dla wcześniaków)
• Osoby dorosłe w wieku 65+ ze zwiększonym ryzykiem choroby pneumokokowej mogą skorzystać z refundacji 100% (szczepionka Prevenar 13 – bezpłatna na receptę z kodem „S”).
• Pozostałe szczepionki, takie jak Prevenar 20 czy Pneumovax 23, są dostępne w aptekach z pełną odpłatnością.

Jak się zaszczepić przeciw pneumokokom

Szczepienie przeciw pneumokokom można wykonać w dwóch miejscach – w przychodni podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) lub w aptece, która realizuje szczepienia finansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

Szczepienie w przychodni POZ:

1. Zgłoś się do swojego lekarza rodzinnego, który przeprowadzi kwalifikację do szczepienia i wystawi receptę na odpowiedni preparat (refundowany lub pełnopłatny)
2. kup szczepionkę w aptece zgodnie z receptą
3. umów termin szczepienia w przychodni, w której odbyła się kwalifikacja.
4. wykonaj szczepienie – preparat podawany jest jednorazowo domięśniowo

Szczepienie w aptece:

W aptece mogą zaszczepić się wyłącznie osoby dorosłe.

1. Zgłoś się do apteki, która prowadzi szczepienia ochronne w ramach umowy z NFZ.
2. poproś o kwalifikację do szczepienia – może ją przeprowadzić farmaceuta uprawniony do wykonywania szczepień.
3. odbierz i opłać szczepionkę (w przypadku refundacji – zgodnie z obowiązującymi zasadami).
4. usługa wykonania szczepienia w aptece jest bezpłatna – pacjent płaci jedynie za sam preparat, jeśli nie przysługuje mu refundacja.
5. wykonaj szczepienie na miejscu w aptece.

Szczepienia przeciw pneumokokom są najskuteczniejszą metodą zapobiegania poważnym zakażeniom, takim jak zapalenie płuc, sepsa czy zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Regularne szczepienia zgodne z PSO chronią zdrowie dzieci i dorosłych oraz zmniejszają ryzyko hospitalizacji.

 

Źródła merytoryczne:

1. Program Szczepień Ochronnych 2025 – Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego.
2. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – Państwowy Instytut Badawczy: www.szczepienia.pzh.gov.pl
3. Obwieszczenie Ministra Zdrowia z dnia 17 września 2025 r. w sprawie wykazu refundowanych leków (Dz.U. Min. Zdr. 2025.67).
4. Charakterystyki Produktów Leczniczych: Prevenar 13, Prevenar 20, Synflorix, Pneumovax 23.