Polska w Kanadzie

Konsulat Generalny RP w Toronto od 2019 r. prowadzi akcję #ZniczdlaBohatera, która ma na celu upamiętnienie polskich bohaterów: weteranów oraz działaczy polonijnych, który spoczywają na terenie okręgu konsularnego placówki. Co roku w przebieg akcji zaangażowane są środowiska harcerskie, kombatanckie oraz polonijne. Placówka w Toronto zakupiła znicze i chorągiewki

 

W tym roku akcja została zapoczątkowana 30 października 2022 r. na jednym z największych cmentarzy w Toronto - Park Lawn, na którym znajduje się najwięcej polskich grobów. W akcji wzięła udział Konsul Generalna Magdalena Pszczółkowska, wicekonsul Sylwia Czerwińska oraz harcerki i harcerze ze szczepów Wigry i Wieliczka, jak również członkowie Koła Przyjaciół Harcerstwa w Kanadzie. Na cmentarzu Park Lawn znajduje się m.in. grób:

• Stanley’a (Stanisława) Haidasza (1923 - 2009) - pierwszego posła polskiego pochodzenia, sekretarza parlamentarnego różnych ministerstw w rządzie Kanady. Haidasz był pierwszym Kanadyjczykiem polskiego pochodzenia mianowany ministrem, pierwszym i jedynym senatorem polskiego pochodzenia
• Płk. Bohdan Ejbich (1916-2013) – pilot Dywizjonu Bombowego 304 Ziemi Śląskiej. Wieloletni działacz i członek wielu organizacji polonijnych, m.in. prezes Skrzydła 430 „Warszawa” Stowarzyszenia Lotników Polskich, prezes SPK, Koła 20 w Toronto, prezes KPK, Okręg Toronto, prezes Funduszu Wieczystego Milenium. Odznaczony trzykrotnie Krzyżem Walecznych.
• Gen. bryg. Stanisław Ujejski (1891 -1981) – po zakończeniu kampanii wrześniowej przedostał się przez Rumunię do Francji, gdzie pełnił funkcję zastępcy dowódcy Polskich Sił Powietrznych (PSP). Później w Wielkiej Brytanii był Generalnym Inspektorem PSP. Po demobilizacji wyjechał do Kanady. Odznaczony m.in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Orderem Komandor z Gwiazdą Orderu Łaźni.
• Mjr Tadeusz Kurzeja  - w czasie wrześniowej walczył na stanowisku dowódcy żandarmerii Armii „Modlin”, a następnie Armii generała brygady Emila Krukowicz-Przedrzymirskiego. W listopadzie 1945 dowodził 17 szwadronem żandarmerii Polskich Sił Zbrojnych.
• Kpt Władysława Różyckiego – kapitan Polskich Sił Powietrznych, uczestnik Bitwy o Anglię, kawaler Orderu Virtuti Minitari.
• Władysława Juszczuka – brał udział w bitwie o Monte Cassino i wyzwolenie Ankony i Bolonii. Odznaczony Orderem Virtuti Militari.

 

31 października przedstawiciele placówki odwiedzili cmentarz Holy Cross w Tornhill, gdzie zostały złożone kwiaty i zapalone znicze na grobach odznaczonych Orderem Virtuti Militari:

• Generała brygady George Grobicki (1891 - 1972)  - w kampanii wrześniowej został dowódcą Kresowej Brygady Kawalerii. Od 27 września 1939 roku do 25 sierpnia 1941 roku przebywał w niewoli sowieckiej. Po uwolnieniu został przyjęty do Polskich Sił Zbrojnych i mianowany zastępcą dowódcy 5 Dywizji Piechoty. W 1942 roku został oficerem Dowództwa Wojska Polskiego na Środkowym Wschodzie, następnie dowódcą 6 Lwowskiej Brygady Strzelców i oficerem łącznikowy dowódcy 2 Korpusu Polskiego przy Korpusie Francuskim. W marcu 1945 roku przydzielony do Dowództwa Jednostek Wojskowych na Środkowym Wschodzie. Później był attaché wojskowym przy rządzie Czang Kaj-szeka. Do 1947 roku był komendantem obozu Quassasin w Egipcie. Następnie przebywał na emigracji w Kanadzie. Odznaczony m.in.: dwukrotnie Orderem Virtuti Militari (krzyż złoty i srebrny) oraz czterokrotnie Krzyżem Walecznych.
• Generała brygady Stanisława Jastrzębiec Bobrowskiego (1896 – 1990)  - żołnierz Armii Hallera, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej 1920 i kampanii wrześniowej.
• Generała dywizji Emila Karola Przedrzymirskiego de Krukowicz (1886 -1957) - w czasie wojny polsko-rosyjskiej w 1920 r. objął dowodzenie tworzącym się w Grudziądzu 16 pułkiem artylerii polowej. Później dowodził pułkiem na Froncie Północno-Wschodnim. Za walki o Horodec na Polesiu został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojskowego Virtuti Militari. Podczas inwazji niemieckiej w 1939 roku dowodzona przez niego Armia „Modlin” stoczyła trzydniową bitwę pod Mławą (1–3 września 1939), stawiając czoła niemieckiej 3 Armii gen. Georga von Küchlera. W dniu 23 sierpnia 2006 Minister Obrony Narodowej nadał jego imię 16. Pomorskiemu Pułkowi Artylerii w Braniewie.
• Majora Aleksandra Rokitnickiego (1919-2009) - Pilot z Dywizjonu 303. Po demobilizacji wyemigrował w 1949 roku do Kanady. W latach sześćdziesiątych dołączył do Royal Canadian Air Cadets jako instruktor latania, pionier programu szybownictwa w ruchu Air Cadet.

 

W dniach 1-2 listopada Konsul Generalna Magdalena Pszczółkowska w ramach akcji #ZniczDlaBohatera odwiedziła następujące miejsca pamięci:

• Pomnik Katyński, tablicę smoleńską oraz tablicę sybiracką w Toronto;
• grób Gen. Mieczysława Norwida-Neugebauera w Scarborough. Generał w latach 1930-32 był ministrem robót publicznych, pochowany z małżonką Wandą Leśkiewicz, Senator w II RP.
• Cmentarz Wojskowy w Niagara on the Lake, nazywany popularnie Cmentarzem Hallerczyków, gdzie spoczywa 25 żołnierzy Błękitnej Armii gen. J. Hallera.

 

W akcję #ZniczDlaBohatera włączyły się środowiska polonijne i kombatanckie w Winnipeg (prowincja Manitoba) oraz uczniowie polskiej szkoły im. Jana Pawła II przy parafii Św. Antoniego w Reginie prowincja (Saskatchewan). Na cmentarzu Riverside Memorial Park dzieci posprzątały groby, zapaliły znicze, modliły się i poznawały historię polskich kombatantów (Kazimierz Abrahamowicz; Władek Abrahamowicz; Leopold Kwiatkowski; Henry Lebioda; Tadeusz Lebioda; Antoni Latoszyński; Jerzy Łukomski; Stefan Nurkowski; Ryszard Rożycki; Bazyl Szumak). Natomiast w Winnipeg uporządkowano groby na sześciu cmentarzach, gdzie oddano hołd polskim kombatantom oraz zasłużonym działaczom polonijnym. 

 

Dziękujemy wszystkim za udział w akcji!

 

Relacja wideo: TVP POLONIA