Komenda Miejska
Państwowej Straży Pożarnej
w Żorach

Komenda Miejska PSP w Żorach kontynuje historię jednostki terenowej ochrony przeciwpożarowej, których poprzedniczką była Zawodowa Straż Pożarna w Żorach powołana 28.01.1988 r.

Dotychczas teren miasta Żory organizacyjnie podporządkowany był Komendzie Rejonowej Straży Pożarnych w Rybniku.

W mieście działało sześć terenowych Ochotniczych Straży Pożarnych: OSP Żory, OSP Rowień, OSP Rój, OSP Osiny, OSP Rogożna, OSP Kleszczów. Pomagały także dwie zakładowe straże: OSP Peberow-Fadom i obowiązkowa SP ZWUS.

Miasto chroniła także ZZSP Krywałd ERG z Knurowa, która posiadała Oddział w Zakładzie Zamiejscowym w Żorach oraz Oddział Ppoż. KWK ZMP ŻORY.

W grudniu 1987r. z KRSP Jastrzębie Zdrój został oddelegowany st.chor. Zenon Skowron z zadaniem zorganizowania ZSP, zagospodarowania obiektu i uruchomienia podziału bojowego.

Na rok 1988 przydzielono 32 etaty, a Komendantem ZSP z dniem 01.02.1988 r. został st.chor. Zenon Skowron.

W dniu 15.03.1988r ZSP Żory podjęła służbę operacyjną w mieście, a na podziale bojowym pełnili strażacy przeniesieni służbowo z ZSP Rybnik, Jastrzębie Zdrój, Wodzisław Śl.i ZZSP „Krywałd Erg”.

Pierwsze wyposażenie ZSP stanowiły następujce pojazdy przekazane z n/w Komend:

• GCBA 6/32 – KRSP Rybnik,

• GLBA 4/4 – KRSP Rybnik,

• SOp FSO 1500 – KWSP Katowice,

• ŻUK gosp. – KRSP Jastrzębie Zdrój,

• Przyczepa oddymiająca – ZZSP Krywałd Erg.

Pierwszy pożar do Punktu Alarmowego ZSP zgłoszono 16.03.1988r o godz.12.50 w RSP Baranowice w Żorach.

 dniu 23.05.1988r, w ramach wojewódzkich obchodów Dnia Strażaka, odbyło się uroczyste otwarcie strażnicy ZSP.

Kolejnym etapem rozwoju jednostki był fakt przejęcia w dniu 21.06.1988r. całokształtu spraw związanych z prewencją pożarową, operacyjno-szkoleniowych i techniki pożarniczej z KRSP Rybnik. Następnie, działając na polecenie Komendanta Wojewódzkiego Straży Pożarnych, z dnia 1.08.1988r. rozpoczęto przygotowania do utworzenia z dniem 1.01.1989r. Komendy Rejonowej Straży Pożarnych.

Komendantem Rejonowym z dniem 1.12.1988r. został st.chor. Zenon Skowron, a kierownictwo Komendy tworzyli:

• mł. chor. Sławomir Blacha,

• mł.chor. Grzegorz Kos,

• kpr. Zofia Domagalska,

• kpr. Barbara Smaluch,

• Pani Krystyna Bujoczek,

• Pani Urszula Kozik.

Działalność nowej Komendy Rejonowej w woj. katowickim rozpoczęła się dużą akcją ratowniczą tuż po północy w noc Sylwestrową 1988/1989, gdy podłożono ładunek wybuchowy w budynku Urzędu Miasta na Alei Wojska Polskiego. Na skutek wybuchu zniszczeniu uległo ok. 70% szyb w oknach. W tym samym roku KRSP Żory zorganizowała ćwiczenia sztabowe i taktyczne dla kadry dowódczej oraz 16 poddziałów ZSP i OSP z rejonu żorskiego i rybnickiego. Ćwiczenia oceniał zespół KWSP pod kierunkiem mjr Zbigniewa Meresa.

W trakcie roku ZSP została doposażona w sprzęt pożarniczy:

• samochody: GPr3000, STr, SOn i samochód gospod. Jelcz,

• przyczepy: wężowa i oświetleniowa,

• motopompy: Polonia P05E.

Stan zatrudnienia wynosił na koniec roku 48 osób, w tym 39 osób w systemie zmianowym.

W roku 1990 ze służby odchodzili junacy odbywający służbę w OC. Do służby przyjmowani byli kolejni strażacy. Z pracy w KRSP zrezygnowała Gł. Księgowa p.K. Bujoczek a w jej miejsce pracę podjęła p.Jadwiga Domurad. Z dniem 1 lipca służbę na stanowisku dowódcy zmiany podjął mł.chor. Erwin Jaworudzki.

W 1991 roku zakupiono bardzo potrzebny sprzęt ratowniczy (piła mechaniczna, sprzęt ochrony dróg oddechowych, radiotelefony, sprzęt warsztatowy).
Ponadto miasto przekazało środki do fundacji przy KWSP, która przekazała dla ZSP 4 ubrania gazoszczelne a następnie zestaw ratowniczy Holmatro.

W tym roku zaszły dość istotne zamiany kadrowe. Pracę na stanowisku Gł. Księgowej podęła pani Elżbieta Kurowska a w drugim półroczu ppor. Bogdan Bonczek i ppor. Marek Oleszek. W miejsce kończących służbę junaków przyjęto grupę 12 strażaków. Z Komendy do ZSP przeniesiono na stanowiska dowódców zmian chor. Grzegorza Kos i mł.asp. Grzegorz Blachę.

W trakcie roku realizowano zadania ustawowe z zakresu prewencji, prowadzono działalność ratowniczą, przeprowadzano ćwiczenia i szkolenia OSP. Rozwijała się współpraca z jednostkami OSP i Zarządem Miejskim ZOSP.

 Z dniem 30.06.1992 została zlikwidowana Komenda Rejonowa Straży Pożarnych w Żorach , a całokształt spraw organizacji i nadzoru nad ochroną przeciwpożarową w mieście przejęła Komenda Rejonowa Państwowej Straży Pożarnych w Rybniku. Dotychczasowa Zawodowa Straż Pożarna została przekształcona w Jednostkę Ratowniczo-Gaśniczą kat. D.
Dowódcą JRG został mł. kpt. Zenon Skowron a Zastępcą Dowódcy JRG został asp. Erwin Jaworudzki.

Na II półrocze przydzielono 39 etatów, w tym 3 w systemie dziennym. Część kadry byłej Komendy została przeniesiona do KR PSP Rybnik (mł. kpt.M.Oleszek, mł.kpt. B. Bonczek pani U.Kozik). Na stanowisko Technika JRG mianowano mł.ogn. Zofia Domagalska a dowódcami zmian zostali asp. G. Kos, asp. S. Blacha oraz st.ogn. J. Bęckowski.

Zastępy JRG w sierpniu tego roku brały udział w pożarach lasów okolicach Olkusza oraz w największym pożarze lasów w historii kraju w rejonie Kuźni Raciborskiej. W akcji ratowniczej udział wzięły zastępy JRG i OSP z terenu miasta Żory od 26.08.1992r. do 1.09.1992r.

Rok 1993 przyniósł zmiany w organizacji ochrony przeciwpożarowej w Żorach. Zlikwidowano Oddział Ochrony Przeciwpożarowej w KWK i ZObSP SIGNAL ZWUS. OSP Rogoźna została wyposażona w samochód GBAM, który był na wyposażeniu OSP Rój. W wyniku likwidacji stanowisk pożarniczych w KWK oraz w ZWUS, zlikwidowano ogółem 24 stanowiska pracy strażaków zawodowych. Nie zaszły zmiany w sieci terenowych OSP.

W wyposażeniu technicznym nie zaszły istotne zmiany. Do normatywnego wyposażenia brakowało przede wszystkim samochodu specjalnego do prowadzenia akcji ratowniczych na wysokości powyżej 2 piętra. Zwiększa się liczba interwencji, zwłaszcza w grupie zdarzeń na drogach z udziałem środków transportu.

W roku 1994 zaszła zasadnicza zmiana w organizacji JRG, ponieważ jednostka została przekwalifikowana do kat. C, co umożliwiało dalsze zwiększanie stanu osobowego. Jednak faktycznie zatrudnienie na początku roku wynosiło 43 osoby, a na koniec wyniosło 42 osoby.
W ciągu roku zaszły istotne zmiany kadrowe. Na stanowisko d-cy JRG Rybnik został powołany asp. Erwin Jaworudzki, natomiast z JRG Rybnik zostali przeniesieni między innymi kpt. Jacek Gorol i st.asp. M. Pluta. 

W roku tym KW PSP przekazała dla JRG spycharko-ładowarkę Ł-34 oraz samochód Tarpan Honker z przeznaczeniem na przebudowę na samochód ratownicta drogowego. Na wyposażenie samochodu otrzymaliśmy zestaw hydrauliczny LUKAS.
Do podziału bojowego samochód został wprowadzony w tyczniu 1995r a uroczyste przekazanie nastąpiło 9.02.1995r.

W roku 1995 Z JRG przekazano do OSP Kleszczów samochód gaśniczy Żuk -GLM-8.

W roku 1996 od 1.08. został uruchomiony Miejski Ośrodek Dyspozycyjny , na mocy porozumienia zawartego pomiędzy Prezydentem Miasta Żory i Komendantem Rejonowym PSP w Rybniku. Obowiązki dyspozytorów MOD pełnili dyspozytorzy Punktu Alarmowego PSP.

Istotne zmiany zaszły w kierownictwie KRPSP Rybnik. Dotychczasowy Komendant Rejonowy bryg. Jan Sroka został przeniesiony do służby w KGPSP, natomiast z dniem 1.06.1996r. Komendantem Rejonowym PSP został mł.kpt. Erwin Jaworudzki.

W 1997 roku w obsadzie stanowisk funkcyjnych w JRG zaszły zmiany:

 

• dowódcą zmiany II został mł.asp. Marek Zdziebło (od 01.09.1997r.)

• dyspozytorem zmiany I został str. Zbigniew Moś (od 18.12.1997r.)

• dyspozytorem zmiany II został mł. asp. Leszek Kowalczyk (od 01.09.1997r.)

W pierwszych dniach lipca rozpoczęła się akcja powodziowa na terenie rejonu wodzisławskiego, raciborskiego i rybnickiego. Lokalne zalania budynków zanotowano także w Rowniu, Kleszczowie, Osinach i Roju. Zastępy JRG Żory uczestniczyły w akcji usuwania skutków powodzi na terenie miasta Racibórz, natomiast pododdział OSP, dowodzony przez podoficerów JRG prowadził działania na terenie miasta Kuźnia Raciborska.
W trakcie tych działań odnotowano 51 wyjazdów zastępów ratowniczych do akcji powodziowej oraz 24 wyjazdy dowódców JRG z zastępami OSP na teren Kuźni Raciborskiej.

JRG Żory nowy rok 1998 rozpoczęła w 43 osobowym składzie. Od 01.02.1998r. do służby w JRG został skierowany str. Ryszard Pompa.

Na zaopatrzenie emerytalne po 28 latach służby przeszła pani st.ogn. Zofia Domagalska. Na stanowisko technika JRG z dniem 01.05.1998r. mianowano sekc. Jerzego Rygulskiego.

W tym roku podjęto starania o pozyskanie dla JRG nowego samochodu gaśniczego na podwoziu terenowym. Samochód marki „Renault” GBA,2/17 został uroczyście przekazany do eksploatacji w dniu 08.12.1998r.

W związku z planowanym utworzeniem z dniem 01.01.1999r. Komendy Miejskiej PSP w Żorach zapowiadały się duże zmiany kadrowe. Gotowość przejścia do KM PSP Rybnik zadeklarowali:

• mł.kpt. Grzegorz Kos,

• str. Ryszard Pompa.

Z dniem 01.01.1999r. rozpoczęła działalność Komenda Miejska Państwowej Straży Pożarnej w Żorach, na bazie istniejącej Jednostki Ratowniczo-Gaśniczej (JRG). W regulaminie dla Komendy zaplanowano 9 etatów, natomiast dla JRG jako pododdziału taktycznego 35 etatów. Dotychczasowa JRG była pododdziałem interwencyjnym, która chroniła i chroni obszar miasta Żory i sąsiednich gmin (Suszec, Pawłowice, Orzesze, Czerwionka-Leszczyny i Rybnik), działa bowiem w ramach Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego.

Podstawową kadrę Komendy stanowili:

• st.kpt. Zenon Skowron – Komendant,

• bryg. Zbigniew Ciepielowski - Zastępca Komendanta,

• st.kpt. Jacek Gorol – Dowódca Jednostki Ratowniczo-Gaśniczej,

• mł.asp. Andrzej Sarba – Zastępca Dowódcy JRG,

• str. Aldona Krajewska (Dobrzyńska) – stażysta ds. organizacyjno-kadrowych,

• str. Alina Nowakowska – Główny Księgowy,

• asp.sztab. Henryk Tlałka – kierownik sekcji ds. kontrolno-rozpoznawczych.

• mł.asp. Leszek Kowalczyk – Kierownik sekcji kwatermistrzowskiej,

• st.sekc. Jerzy Rygulski – Technik ds. techniki i BHP,

• st.str. Urszula Kozik – Młodszy technik – magazynier.

W latach 2000-2003 utrzymywany był stan 45 etatów dla funkcjonariuszy PSP bez etatów cywilnych. W Jednostce Ratowniczo-Gaśniczej pełniło służbę 35 strażaków, a obsadę podziału bojowego stanowiło przeciętnie 8 strażaków na zmianie służbowej. Na wyposażeniu jednostki znajdowało się 5 wozów bojowych oraz 6 pomocniczych.

W latach tych pozyskano:

samochód osobowy Polonez Caro,

• podnośnik SH-40,

• samochód operacyjny Fiat DOBLO,

• oraz samochód gaśniczy z funkcją do ograniczania stref skażeń ekologicznych GCBA 8/50 marki *Renault* typ Kerax

  W 2001r. na Stanowisku Kierowania Komendanta Miejskiego został zainstalowany system monitoringu, do którego do końca 2003r. podłączone zostały 3 zakłady pracy.

  W 2004 roku stan etatowy jednostki został zwiększony o 3 etaty do stanu 48 etatów funkcjonariuszy PSP, bez etatów cywilnych.  Praca funkcjonariuszy systemu dziennego wspierana była przez stażystów kierowanych przez Powiatowy Urząd Pracy w Żorach. Stan bazy lokalowej w Żorach polepsza się z roku na rok.

  W roku 2006 stan etatowy jednostki zwiększył się i rok 2006 zakończyliśmy ze stanem 53 etaty funkcjonariuszy PSP, bez etatów cywilnych. W roku 2006 przyjęto do służby 7 osób. Pracę strażaków w Miejskim Stanowisku Kierowania wspierało 5 osób (żołnierzy odbywających zastępczą służbę wojskową).

  Stan osobowy jednostki ratowniczo-gaśniczej uległ zmianie w porównaniu do roku 2005. Służbę w systemie zmianowym pełniło 43 strażaków, a na zmianie służbowej codziennie służbę pełniło minimum 7 lub 8 strażaków, w tym jeden dyspozytor SKKM.

  Do szczególnych osiągnięć tego okresu należy zaliczyć pozyskanie samochodu GLBA zakupionego na zasadzie współfinansowania ze środków Śląskiego Komendanta Wojewódzkiego PSP i środków miasta Żory. Wyremontowano samochód *Tarpan Honker* zmieniając jego funkcje z ratownictwa drogowego na ratowniczo-dowódczy (SLRD). Uznany za zbędny samochód ratownictwa technicznego (średni) na podwoziu Star 266 przekazano do OSP Żory-Rowień, który został przebudowany na średni samochód gaśniczy GBA 2,3/2.

  W 2007 roku stan etatowy jednostki zwiększył się o dwa etaty cywilne: pomocniczy oraz w korpusie służby cywilnej i rok 2007 zakończyliśmy ze stanem 53 etaty funkcjonariuszy PSP i 2 etaty cywilne.

  W roku tym na zaopatrzenie emerytalne przeszli: bryg. Zbigniew Ciepielowski – Zastępca Komendanta Miejskiego PSP, st. ogn. Michał Nowok oraz st.ogn. Wojciech Wowra.

  Pracę strażaków w Miejskim Stanowisku Kierowania i w zakresie prac gospodarczych wspierali poborowi odbywający w tutejszej komendzie zastępczą służbę wojskową.

  Stan osobowy jednostki ratowniczo – gaśniczej uległ zmianie w porównaniu do roku 2006. Służbę w systemie zmianowym pełni 43 strażaków – a na zmianie służbowej codziennie służbę pełni minimum 8 strażaków i dodatkowo jeden dyspozytor MSK. W ciągu całego roku zostało przyjętych do służby dwóch nowych strażaków.

  Rok 2008 Stan etatowy jednostki zwiększył się o jeden etat cywilny w korpusie służby cywilnej i rok 2008 zakończyliśmy ze stanem 53 etatów funkcjonariuszy PSP i 3 etatami cywilnymi.

  Trzech poborowych, odbywających zastępczą służbę zastępczą wspierało pracę strażaków oraz pomagało w obsłudze Miejskiego Stanowiska Kierowania.

  W roku 2008, po prawie 35 latach pracy, pożegnał się ze służbą wieloletni komendant żorskiej jednostki bryg. mgr Zenon Skowron, który z dniem 30 kwietnia odszedł na zaopatrzenie emerytalne. Jego miejsce zajął bryg. mgr inż. Jacek Gorol.

  W roku 2009 stan etatowy Komendy Miejskiej PSP w Żorach zwiększył się o jeden etat cywilny w korpusie służby cywilnej. Rok zakończono stanem: 53 etaty funkcjonariuszy i 4 etaty cywilne (3 etaty w korpusie służby cywilnej oraz 1 etat pomocniczy).

  W roku 2009 rotacja kadry była bardzo duża. Ze służby na zaopatrzenie emerytalne odeszło 11 strażaków (ok. 25% strażaków podziału bojowego). W ich miejsce przyjęto do służby 9 osób. Wakaty, które powstały 31 grudnia zostały obsadzone z dniem w styczniu 2010r.