Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa

Według stanu na 31 grudnia 2023 roku liczba czynnych umów dzierżawy gruntów z Zasobu WRSP wynosiła 68 909 na powierzchnię 1 038 061 ha. Jest to o 633 umowy więcej i o 31 454 ha mniej niż rok wcześniej, to jest według stanu na 31.12. 2022 r.

 

 

Średnia wysokość czynszu dzierżawnego dla gruntów wydzierżawionych przez KOWR w 2023 roku wyniosła 12,9 dt/ha. W wyliczeniach średniej wysokości czynszu wyeliminowano wartości czynszów dla gruntów zabudowanych oraz gruntów o specyficznym charakterze (np. ze złożami kopalin, pod wodami), a także gruntów nierolnych. Z wyliczeń wyłączono również umowy dzierżawy o ponadprzeciętnych wartościach czynszu oferowanych incydentalnie przez niektórych dzierżawców. Uwzględniając powyższe założenia metodyczne stosowane do wyliczenia wartości czynszu, średnia wysokość czynszu dzierżawnego dla gruntów wydzierżawionych przez KOWR w 2023 roku została określona na podstawie zawartych w tym roku 2 946 umów dzierżawy stanowiących podstawę do wydzierżawienia 25 772 ha gruntów .

 

 

Najwyższe średnie czynsze uzyskiwano w województwach: wielkopolskim – 23,0 dt/ha, opolskim – 19,3 dt/ha i świętokrzyskim – 17,9 dt/ha.

Z zestawienia wysokości czynszu w poszczególnych grupach obszarowych wynika, że najwyższy średni czynsz wystąpił w grupie obszarowej  10,00 - 99,99 ha  i wyniósł 13,9 dt pszenicy/ha (854 umowy) i w grupie obszarowej  1,01 - 9,99 ha  -  11,0 dt pszenicy/ha (1 290 umów). Blisko 71% zawartych w 2023 r. umów dzierżawy dotyczyło gruntów o powierzchni do 10 ha.

Analizując wyniki rok do roku, to jest w porównaniu do końca 2022 roku – w 2023 roku nastąpił wzrost średniej wielkości czynszu o 0,7 dt pszenicy / ha, przy wydzierżawieniu o 10 699 ha mniejszej powierzchni gruntów i zawarciu o 873 mniejszej liczby umów.

Zgodnie z art. 39a ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa czynsz dzierżawny ustala się w umowie jako sumę pieniężną albo jako równowartość pieniężną odpowiedniej ilości pszenicy. Formą najczęściej stosowaną przez KOWR w umowach z dzierżawcami jest równowartość pieniężna decytony (100 kg) pszenicy za hektar. Czynsz płatny jest dwa razy w roku w  ratach półrocznych, tj. za I półrocze czynsz płatny jest w terminie 30 września lub 31  października lub 15 listopada, natomiast  za II półrocze płatny jest w terminie 28  lutego lub 31 marca następnego roku. Wartość czynsz za dane półrocze wynika z przemnożenia połowy ilości decyton czynszu należnego za dany rok kalendarzowy przez cenę pszenicy publikowaną przez GUS.

Od dnia 1 stycznia 2024 r. (zgodnie z brzmieniem art. 39a ust. 4 ww. ustawy) należność z tytułu czynszu określonego w umowie jako równowartość pieniężna odpowiedniej ilości pszenicy ustala się na podstawie średniej krajowej ceny skupu pszenicy za jedenaście kwartałów poprzedzających półrocze roku kalendarzowego, w którym przypada termin płatności czynszu. Zgodnie z art. 39a ust. 7 ww. ustawy, średnią krajową cenę skupu pszenicy, o której mowa w ust. 4, ustala się na podstawie obwieszczenia Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, ogłaszanego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" w terminie 20 dni po upływie każdego półrocza kalendarzowego.