Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Aleksandrowie Kujawskim

Depresja to poważne zaburzenie nastroju, nie tylko obniżony nastrój czy chwilowa chandra. U młodzieży pojawia się zwykle między 11. a 15. rokiem życia, częściej u dziewcząt niż u chłopców.

Objawy, na które warto zwrócić uwagę

W przypadku nastolatków depresja może przejawiać się nietypowo:

• przewlekły smutek, drażliwość, płaczliwość nawet przy błahych pretekstach,
• brak radości – zobojętnienie, trudność z odczuwaniem przyjemności,
• problemy ze snem (bezsenność lub nadmierna senność),
• problemy z apetytem (utrata lub wzrost),
• trudności z koncentracją, spadek wyników w nauce, wycofanie społeczne,
• niska samoocena, poczucie bezwartościowości, obwinianie siebie o wszystko, pesymizm,
• myśli rezygnacyjne lub samobójcze, autoagresja,
• reakcje agresywne, frustracja, wrogość w kontaktach społecznych,
• objawy somatyczne: bóle brzucha, głowy, duże zmęczenie.

Jeśli objawy utrzymują się co najmniej 2 tygodnie i wpływają na codzienne funkcjonowanie — może to wskazywać na epizod depresyjny.

Przyczyny depresji u młodych ludzi

Depresja rzadko wynika z jednej przyczyny – to zwykle złożona interakcja:

• Biologiczne predyspozycje – genetyka, zaburzenia neuroprzekaźników, konflikty hormonalne związane z dojrzewaniem.
• Czynniki rodzinne – konflikty, przemoc, zaniedbania emocjonalne albo fizyczne; nadmierna odpowiedzialność lub brak wsparcia ze strony rodziców.
• Traumatyczne sytuacje życiowe – rozwód albo śmierć rodziców, migracja, przemoc rówieśnicza, choroba w rodzinie.
• Presja szkolna i społeczna – oczekiwania, porównania, brak czasu na relacje, izolacja po pandemii.

Gdzie szukać pomocy?

Psychiatra dzieci i młodzieży lub psycholog kliniczny mogą zdiagnozować depresję i wdrożyć leczenie. Rozpoznanie stawia się na podstawie wywiadu, testów (np. CDI‑2, DASS‑21) i obserwacji.

Skierowanie nie zawsze wymagane jest – w ramach NFZ można zgłosić się do poradni zdrowia psychicznego dla młodzieży by uzyskać bezpłatną pomoc.

Leczenie najczęściej obejmuje psychoterapię indywidualną, rodzinną lub poznawczo‑behawioralną, ewentualnie leki (przepisywane ostrożnie u osób młodych).

Gdzie jeszcze szukać wsparcia?

• Poradnia psychologiczno‑pedagogiczna – kontakt edukacyjny, wsparcie szkolne.
• Centra Zdrowia Psychicznego, Ośrodki Interwencji Kryzysowej – pomoc mobilna lub stacjonarna 24/7.
• 116 111 – Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży Fundacji „Dajemy Dzieciom Siłę” – anonimowa, całodobowa pomoc psychologiczna.
• 800 12 12 12 – Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka – pomoc dla dzieci i dorosłych zgłaszających problemy dzieci.
• 22 594 91 00 – Antydepresyjny Telefon Zaufania Forum Przeciw Depresji – pomoc dla dzieci, młodzieży i dorosłych.

Jak pomóc osobie bliskiej z depresją?

1. Słuchaj uważnie i okazuj akceptację – nie oceniaj, nie bagatelizuj objawów.
2. Wspieraj w kontakcie ze specjalistami – pomóż umówić wizytę, konsultować trudności.
3. Ucz się razem – wspólna psychoedukacja pomaga zrozumieć mechanizmy choroby. Terapia rodzinna może być bardzo pomocna.
4. Drobne gesty mają znaczenie – propozycja spaceru, wspólne posiłki, rozmowy.
5. Wyznaczaj harmonogram i rytm dnia – dbanie o sen, aktywność, zdrowe odżywianie, regularność pomaga stabilizować nastrój.
6. Reaguj natychmiast przy myślach samobójczych – nie bagatelizuj ich, szukaj fachowej interwencji.
7. Dawaj nadzieję, nie nacisk – motywacja, a nie presja, jest kluczowa.

Jak zapobiegać depresji?

Prewencja depresji u młodzieży obejmuje:

1. Edukację emocjonalną – naukę rozpoznawania i wyrażania emocji.
2. Wsparcie w rozwoju – pomoc w budowaniu poczucia własnej wartości i pewności siebie.
3. Promowanie zdrowych nawyków – regularna aktywność fizyczna, zdrowa dieta, odpowiednia ilość snu.
4. Otwartą komunikację – stworzenie atmosfery zaufania w rodzinie i szkole.
5. Wczesne interwencje: reagowanie na pierwsze objawy depresji i szukanie pomocy.

Depresja u młodzieży to choroba wymagająca zrozumienia, wczesnego rozpoznania i wsparcia. Dzięki terapii, edukacji i otoczeniu, każdy może odzyskać nadzieję i jakość życia. Jeśli dostrzegasz sygnały depresji u siebie lub kogoś bliskiego — nie zwlekaj, ponieważ im szybciej podejmiesz działania, tym lepsze efekty terapeutyczne.

Źródła:

Przyczyny depresji dzieci i młodzieży – https://niewidacpomnie.org
Czy depresja ma wakacje? – https://forumprzeciwdepresji.pl
Depresja u młodzieży – jak rozpoznać i wspierać – https://zwrotnikraka.pl
Depresja młodzieży – https://mindhealth.pl
Depresja wśród młodzieży – jak sobie radzić i gdzie szukać pomocy? https://mywayclinic.online
Jak pomóc sobie i innym w depresji – https://pacjent.gov.pl
Jak rozpoznać depresję wśród młodzieży? Sprawdź objawy, leczenie i test – https://receptomat.pl