Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Aleksandrowie Kujawskim

Legioneloza to choroba wywoływana przez bakterie z rodzaju Legionella spp., które mogą rozwijać się w instalacjach wodnych budynków. Szczególnie istotne jest to dla zarządców nieruchomości, którzy wynajmują lokale na cele publiczne, edukacyjne lub opiekuńcze – jak żłobki, przedszkola, szkoły czy obiekty noclegowe.

Jak Legionella zagraża zdrowiu?

Legionella dostaje się do organizmu przez wdychanie skażonego aerozolu wodnego – np. podczas kąpieli pod prysznicem, używania kranu lub przebywania przy fontannie. Zakażenie może prowadzić do:

• ciężkiego zapalenia płuc (tzw. choroba legionistów),
• objawów grypopodobnych (tzw. gorączka Pontiac),
• w skrajnych przypadkach – do niewydolności oddechowej i zgonu, zwłaszcza u osób starszych, dzieci, chorych przewlekle i z obniżoną odpornością.

Źródła bakterii Legionella w budynkach wielorodzinnych

1. Sieci ciepłej wody użytkowej (zwłaszcza tam, gdzie temperatura wody nie przekracza 50 °C).
2. Zbiorniki ciepłej wody i bojlery.
3. Martwe odcinki instalacji (nieużywane odgałęzienia rur).
4. Prysznice, wylewki, fontanny dekoracyjne lub ogólnodostępne.
5. Klimatyzacja z układami chłodzenia wodnego.

Obowiązki zarządców i właścicieli nieruchomości

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia oraz wytycznymi Głównego Inspektora Sanitarnego, właściciel lub zarządca budynku powinien:

• Monitorować jakość wody, w szczególności w przypadku, gdy w budynku funkcjonuje żłobek, przedszkole, szkoła lub inna placówka publiczna.
• Próbki ciepłej wody użytkowej należy badać na obecność Legionella spp., w odstępach określonych przez lokalne przepisy (często co 6–12 miesięcy).
• Utrzymywać odpowiednią temperaturę wody - ciepła woda w punktach poboru powyżej 55–60 °C, zimna woda poniżej 20 °C.
• Zapewnić stały obieg wody ciepłej (cyrkulacja) oraz izolację termiczną rur.
• Zapobiegać stagnacji wody.
• Regularne przepłukiwać punkty poboru, zwłaszcza te rzadko używane.
• Usuwać tzw. „martwych odcinków” rur w czasie remontów lub modernizacji.
• Wdrażać systemy dezynfekcji:
  • termiczna: okresowe podgrzewanie wody do min. 70 °C,
  • chemiczna: stosowanie chloru, nadtlenku wodoru, dwutlenku chloru (zgodnie z zaleceniami producentów i sanepidu).
• Prowadzić dokumentację i współpracę z najemcami.
• Udostępniać dokumentację badań sanitarno-epidemiologicznych.
• Informować najemców o planowanych działaniach (np. płukanie, chlorowanie).
• Umożliwiać dostęp do instalacji w celach kontrolnych.

Lokale użyteczności publicznej

Wynajmując lokal na potrzeby żłobka, przedszkola, szkoły, gabinetu fizjoterapii czy kosmetycznego, zarządca powinien:

• sprawdzić, czy instalacja wodna spełnia wymogi bezpieczeństwa mikrobiologicznego,
• w razie potrzeby – zlecić modernizację instalacji (izolacja termiczna, instalacja cyrkulacji, wymiana armatury),
• uwzględnić zapisy o obowiązkach związanych z bezpieczeństwem wody w umowie najmu.

Zarządcy budynków wielorodzinnych mają kluczową rolę w zapobieganiu zakażeniom Legionella spp., szczególnie gdy ich nieruchomości wykorzystywane są na cele opiekuńcze lub publiczne. Regularna kontrola instalacji wodnych, dokumentowanie badań i ścisła współpraca z najemcami to nie tylko obowiązek prawny – to także istotna odpowiedzialność za zdrowie mieszkańców i użytkowników lokali.

Obowiązki w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa mikrobiologicznego wody, w tym przeciwdziałania występowaniu Legionella spp., wynikają z przepisów prawa budowlanego, sanitarnego i często lokalnych regulacji.
 

Źródła:
https://www.pzh.gov.pl - Legioneloza – informacje dla personelu medycznego i służb sanitarnych
https://www.gov.pl/gis - Komunikaty i zalecenia dot. legionelli w wodzie użytkowej
https://www.ecdc.europa.eu - Legionnaires’ disease – Annual Epidemiological Report
https://www.who.int/publications/i/item/9241562978 - Legionella and the prevention of legionellosis, WHO, 2007
https://www.imp.lodz.pl - Materiały edukacyjne i zalecenia dla zarządców budynków