Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Aleksandrowie Kujawskim

Wibrioza to grupa chorób zakaźnych wywoływanych przez bakterie z rodzaju Vibrio (przecinkowce), które naturalnie występują w ciepłych wodach morskich i słonawych. Najczęściej spotykane gatunki chorobotwórcze dla człowieka to Vibrio vulnificus, Vibrio parahaemolyticus i Vibrio alginolyticus. Do zakażenia dochodzi głównie przez spożycie surowych lub niedogotowanych owoców morza (zwłaszcza ostryg), a także przez kontakt otwartych ran z zakażoną wodą morską. Choroba może mieć przebieg od łagodnego po zagrażający życiu, zwłaszcza u osób z obniżoną odpornością.

Drogi zakażenia

Zakażenie bakteriami Vibrio może nastąpić na dwa główne sposoby:

• Drogą pokarmową – poprzez spożycie skażonych owoców morza (np. surowych ostryg, małży, krewetek), które nie zostały odpowiednio ugotowane lub przechowywane.
• Przez uszkodzoną skórę – podczas kontaktu z zakażoną wodą morską, zwłaszcza jeśli na skórze znajdują się rany, otarcia czy ugryzienia owadów.

Szczególnie niebezpieczne są kąpiele w ciepłych wodach przybrzeżnych w czasie upałów, kiedy bakterie Vibrio namnażają się w wodzie szybciej. Zakażenia są notowane głównie latem.

Objawy wibriozy

W zależności od drogi zakażenia i stanu zdrowia chorego, wibrioza może przyjąć różne postacie kliniczne:

• Postać żołądkowo-jelitowa (najczęstsza) - wodnista biegunka, nudności, wymioty, bóle brzucha, gorączka. Zwykle ustępują samoistnie po kilku dniach.
• Zakażenia ran – prowadzą do silnego bólu, obrzęku, zaczerwienienia, a w cięższych przypadkach do martwicy skóry i tkanek miękkich. Może dojść do tzw. martwiczego zapalenia powięzi.
• Sepsa (posocznica) – najgroźniejsza postać, szczególnie u osób z chorobami wątroby, cukrzycą lub z osłabioną odpornością. Pojawiają się objawy ogólnoustrojowe: gorączka, dreszcze, spadek ciśnienia, zaburzenia krążenia. Może prowadzić do śmierci, jeśli leczenie nie zostanie szybko podjęte.

Jak przebiega leczenie wibriozy?

Lekkie postacie wibriozy żołądkowo-jelitowej zwykle nie wymagają specjalistycznego leczenia – stosuje się nawadnianie i odpoczynek.

W przypadku cięższych zakażeń, szczególnie ran i posocznicy, konieczne jest szybkie leczenie szpitalne – z zastosowaniem antybiotyków a w razie potrzeby, zabiegów chirurgicznych (np. oczyszczenia rany). Kluczowe znaczenie ma czas – szybkie wdrożenie leczenia ratuje życie.

Jak zapobiec zakażeniu?

Aby ograniczyć ryzyko zachorowania na wibriozę:

1. Unikaj spożywania surowych owoców morza – zwłaszcza ostryg i małży. Gotowanie skutecznie eliminuje bakterie Vibrio.
2. Myj ręce i narzędzia kuchenne po kontakcie z surowymi produktami z morza.
3. Nie kąp się w morzu z otwartymi ranami, a jeśli to konieczne – zabezpiecz je wodoodpornym opatrunkiem.
4. Zgłaszaj szybko lekarzowi objawy infekcji po kontakcie z wodą morską – szczególnie jeśli pojawia się gorączka, ból skóry, zaczerwienienie lub objawy ogólnoustrojowe.
5. Osoby przewlekle chore (np. z marskością wątroby) powinny unikać kąpieli w ciepłych, słonawych wodach i spożywania surowych owoców morza.

Latem wiele krajów (w tym Polska) monitoruje obecność bakterii Vibrio w kąpieliskach morskich i ostrzega mieszkańców, gdy ryzyko zakażenia rośnie.

Występowanie bakterii Vibrio

Bakterie Vibrio występują naturalnie w wodach słonych i słonawych – głównie w strefach przybrzeżnych mórz i oceanów. Rozwijają się szczególnie intensywnie w cieplejszych miesiącach, gdy temperatura wody przekracza 20°C.

W ostatnich latach, również w związku ze zmianami klimatycznymi, wibriozy zaczęły pojawiać się coraz częściej w Europie – m.in. nad Bałtykiem, Morzem Północnym i Adriatykiem.

W 2023 roku ECDC ostrzegało o wzroście przypadków wibrioz w regionach nadbałtyckich, w tym w Niemczech i Szwecji. Polska również prowadzi monitoring obecności Vibrio w wodach – choć zakażenia w naszym kraju należą do rzadkości, odnotowywano je sporadycznie, głównie latem u osób kąpiących się w ciepłych zatokach.

 

Źródła:
https://www.ecdc.europa.eu/en/vibrio-infections/factsheet
https://www.cdc.gov/vibrio/index.html
Wibriozy zwięzłe kompendium wiedzy dla społeczeństwa i pracowników ochrony zdrowia - Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny
Wspólny komunikat nr 2 Głównego Inspektora Sanitarnego i Konsultanta Krajowego w dziedzinie chorób zakaźnych w sprawie przypadków wykrycia przecinkowców cholery (25.07.2025 r.)