Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Grójcu

Do zakażenia może dojść przez:

• kontakt bezpośredni z zakażonym człowiekiem (np. przeniesienie wirusa poprzez nieumyte po wyjściu z toalety ręce),
• kontakty seksualne z osobą zakażoną lub chorą,
• najczęściej poprzez spożycie skażonego pożywienia (np. nieumytych owoców) i skażonej wody.

Czynniki ryzyka zachorowania:

• bliski kontakt z chorym (zwłaszcza wspólne mieszkanie),
• kontakt domowy lub zawodowy z dziećmi uczęszczającymi do żłobka lub przedszkola,
• podróż do kraju endemicznego występowania HAV,
• spożywanie owoców morza, zwłaszcza skorupiaków i surowych ostryg,
• seksualne kontakty analne (szczególnie mężczyźni mający kontakty seksualne z mężczyznami),
• usuwanie odpadów komunalnych i płynnych nieczystości oraz konserwacja służących do tego urządzeń.

Objawy:

Choroba często przebiega bezobjawowo lub z łagodnymi, niecharakterystycznymi objawami. Najczęściej występują:

• męczliwość
• nudności
• wymioty
• ból brzucha
• ból mięśni i stawów
• czasem także świąd skóry.

Przed pojawieniem się objawów może dojść do powiększenia wątroby. Objawy ostre ustępują po kilku dniach.

Czasem wirusowe zapalenie wątroby typu A powoduje żółtaczkę, z którą wiąże się ściemnienie moczu i rozjaśnienie stolca.

U osób z wcześniejszym uszkodzeniem wątroby choroba może mieć poważny przebieg. Choć występuje bardzo rzadko, jest to postać piorunująca z ostrą niewydolnością wątroby. Cięższy przebieg WZW typu A występuję także u osób po 50. roku życia i niedożywionych.

Okres wylęgania: (tj. od zakażenia do wystąpienia objawów) wynosi średnio 30 dni (zakres od 15-50 dni).

Okres zakaźności: Osoba chora wydala duże ilości wirusa wraz z kałem nawet przez kilka tygodni, przy czym wydalanie wirusa może zacząć się od 2 do 3 tygodni przed wystąpieniem żółtaczki, tj. w czasie gdy osoba ta wydaje się jeszcze zdrowa. Wydalanie wirusa z kałem może trwać nawet do 6 tygodni od zakażenia.
Wirus znajduje się także we krwi oraz ślinie chorego.

Leczenie: Nie ma leczenia przyczynowego, a objawowe stosuje się w przypadkach o cięższym przebiegu lub z powikłaniami. W niektórych przypadkach konieczna może być hospitalizacja.

Profilaktyka:

W profilaktyce ważne jest utrzymywanie wysokiego standardu higieny – ma to podstawowe znaczenie. Szczególne ważne jest staranne mycie rąk po pobycie poza domem i po skorzystaniu z publicznych sanitariatów. Zaleca się izolację chorych przez około 1 tydz. od wystąpienia objawów (okres wydalania wirusa z kałem). Nawet zachowanie podstawowych zasad higieny nie zagwarantuje pełnej ochrony przed zachorowaniem. Szczepienie przeciwko WZW A jest najlepszym sposobem zapobiegania zachorowaniu na wirusowe zapalenie wątroby typu A. Skuteczność szczepień przeciwko WZW A jest wysoka i dotyczy zarówno profilaktyki przed, jak i poekspozycyjnej.

Profilaktykę poekspozycyjną zaleca się osobom nieuodpornionym, które w ciągu ostatnich 2 tygodni miały kontakt z osobą chorą na WZW typu A  (np.  kontakt domowy lub seksualny, spożywały żywność zakażoną wirusem HAV).
Szczepionki przeciwko WZW typu A zawierają inaktywowany wirus WZW typu A (HAV), należą do kategorii „nieżywych”. Dostępna jest także szczepionka skojarzona przeciwko WZW typów B i A.
Schemat szczepienia obejmuje 2 dawki podane domięśniowo w ramię. Drugą dawkę podaje się w ciągu od 6 do 12 miesięcy po podaniu pierwszej dawki. Nie zaleca się podawania dawek przypominających.

Szczepienia przeciwko WZW A są zalecane szczególnie:

• osobom wyjeżdżającym do krajów o wysokiej i pośredniej endemiczności zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu A,
• osobom zatrudnionym przy produkcji i dystrybucji żywności, usuwaniu odpadów komunalnych i płynnych nieczystości czy przy konserwacji urządzeń służących temu celowi,
• dzieciom w wieku przedszkolnym, szkolnym oraz młodzieży, które nie chorowały
• na wirusowe zapalenie wątroby typu A,
• w zależności od sytuacji epidemiologicznej, osobom z grup ryzyka, w których obserwuje się zwiększoną liczbę zachorowań w szczególności narażonym w związku
• z ryzykownymi zachowaniami.

Źródło:

• Baumann-Popczyk A., Sadkowska-Todys M., Zieliński A., w: Choroby zakaźne i pasożytnicze – epidemiologia i profilaktyka. Wydanie VII
• Program szczepień ochronnych na 2025 r.
• informacje podane na stronach internetowych podane poniżej w materiałach