Ekshumacje

Ekshumacje

Wymagania dotyczące uzyskania zezwoleń na jej dokonanie, dokumenty, warunki przeprowadzenia

Ekshumacja polega na wydobyciu zwłok i szczątków z grobu lub miejsca tymczasowego pochówku w celu przeniesienia ich i ponownego pochówku na tym samym lub innym cmentarzu, remontu grobu/grobowca i ponownego pochówku na tym samym miejscu albo przeprowadzenia oględzin lekarsko-sądowych.

Ekshumacja zwłok i szczątków jest dopuszczalna w okresie od 16 października do 15 kwietnia we wczesnych godzinach rannych.

O terminie ekshumacji należy zawiadomić właściwego terenowo Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego, który wykonuje nadzór nad ekshumacją

Do złożenia wniosku o wydanie zezwolenia na ekshumację uprawniona jest najbliższa pozostała rodzina osoby zmarłej a mianowicie:

pozostały małżonek (małżonka) osoby zmarłej,
krewni zstępni (syn/córka, wnuk/wnuczka, prawnuk/prawnuczka),
krewni wstępni (ojciec/matka, dziadek/babcia, pradziadek/prababcia),
krewny boczny do czwartego stopnia pokrewieństwa (brat/siostra, siostrzeniec/siostrzenica, bratanek/bratanica, brat ojca/brat matki, siostra ojca lub matki, brat cioteczny – kuzyn/siostra cioteczna – kuzynka).
powinowaty w linii prostej do pierwszego stopnia pokrewieństwa (na przykład teść/teściowa, zięć/synowa),
osoba dobrowolnie do tego zobowiązująca się (osoba, która wcześniej dobrowolnie podjęła się pochowania zwłok lub szczątków).

Jeżeli pomiędzy członkami rodziny powstaje spór dotyczący ekshumacji osobą uprawnioną do złożenia wniosku o ekshumację będzie osoba wskazana prawomocnym wyrokiem sądu.

Zwłoki osób zmarłych na choroby zakaźne nie mogą być ekshumowane przed upływem 2 lat od dnia zgonu.

Do chorób zakaźnych zalicza się:

cholerę
dur wysypkowy i inne riketsjozy
dżumę
gorączkę powrotną
nagminne porażenie dziecięce
nosaciznę
trąd
wąglik
wściekliznę
żółtą gorączkę i inne wirusowe gorączki krwotoczne.

Zezwolenie w formie decyzji administracyjnej na przeprowadzenie ekshumacji wydaje, po rozpatrzeniu złożonego wniosku właściwy terenowo dla miejsca ekshumacji Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny.

Ekshumacją i przewozem zwłok lub szczątków ludzkich zajmują się uprawnione do tego celu podmioty prowadzące działalność zgodnie z Polską Klasyfikacją Działalności (PKD) tj. pogrzeby i działalność pokrewna.

Prawidłowo wypełniony wniosek o wydanie zezwolenia na ekshumację zwłok lub szczątków ludzkich winien zawierać:

1. Dane dotyczące zmarłego:

imię i nazwisko,
data i miejsce urodzenia,
data i miejsce zgonu,
przyczyna zgonu, w przypadku, jeśli od daty zgonu nie minęły dwa lata,
miejsce pochowania przed ekshumacją,
miejsce pochowania po ekshumacji,
uzasadnienie wniosku o zezwolenie na ekshumację.

2. Dane wnioskodawcy:

imię i nazwisko oraz PESEL,
dokładny adres zamieszkania wraz z numerem kodu pocztowego,
numer dowodu osobistego,
stopień pokrewieństwa wnioskodawcy w stosunku do zmarłego.

3. Wykaz członków rodziny uprawnionych do współdecydowania w sprawie będącej przedmiotem wniosku o ekshumację zwłok lub szczątków ludzkich:

imię, nazwisko,
stopień pokrewieństwa w stosunku do osoby zmarłej,
dokładny adres zamieszkania
oświadczenie o wyrażeniu zgody i czytelny podpis.

4. Oświadczenie wnioskodawcy, z którego wynika, że we wniosku wymienione zostały wszystkie osoby, którym przysługuje prawo do pochówku, a tym samym ekshumacji zwłok. Wnioskodawca oświadcza również, że wszystkie dane zawarte we wniosku są prawdziwe i bierze za nie pełną odpowiedzialność.

5. Pod niniejszym oświadczeniem wnioskodawca winien złożyć czytelny podpis.

Do wniosku należy dołączyć:

1. Zaświadczenie o przyczynie zgonu w przypadku, jeśli od daty zgonu nie minęły dwa lata.

2. Oświadczenia o wyrażeniu zgody na ekshumację osób uprawnionych.

3. Zgoda zarządcy/administratora cmentarza na przeprowadzenie ekshumacji zwłok/szczątków.

4. Zgoda zarządcy/administratora cmentarza na pochowanie ekshumowanych zwłok/szczątków.

5. Zgoda zarządcy/administratora cmentarza na przeprowadzenie ekshumacji zwłok/szczątków i ponowne pochowanie w ramach tego samego cmentarza.

Ogólne warunki wykonywania ekshumacji:

Osoby przeprowadzające ekshumację powinny stosować środki ochrony osobistej.
W trakcie ekshumacji ziemię wydobywaną z grobu należy umieścić na powierzchni zabezpieczonej nieprzepuszczalną, wytrzymałą matą.
Zwłoki lub szczątki ekshumowane przed upływem 20 lat od dnia pochowania wydobywane są wraz z trumną, którą bez otwierania umieszcza się w wyłącznie do tego przeznaczonej szczelnej skrzyni, wybitej blachą.
W celu ponownego pochowania po zakończeniu ekshumacji, trumna powinna zostać niezwłocznie wydobyta ze skrzyni i umieszczona w grobie bez jej otwierania.
W przypadku ekshumacji wykonywanej po upływie 20 lat od dnia pochowania wydobyte szczątki wraz z resztkami trumny umieszcza się w nowej trumnie.
Skrzynia, w której znajdowała się trumna, oraz mata, na której była składowana ziemia wydobyta z grobu, powinny zostać umyte oraz zdezynfekowane.
Do zasypania grobu powinna być użyta ziemia wydobyta z grobu.

Podstawy prawne:

1. Ustawa z dnia 31 stycznia 1959 roku o cmentarzach i chowaniu zmarłych (Dz. U. z 2023 r. poz. 887 ze zm.).

2. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2001 roku w sprawie postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi (Dz. U. z 2021 r. poz. 1910).

3. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 marca 2011 r. w sprawie sposobu przechowywania zwłok i szczątków (Dz. U. Nr 75, poz. 405).

4. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 grudnia 2001 r. w sprawie wykazu chorób zakaźnych, w przypadku których stwierdzenie zgonu wymaga szczególnego postępowania ze zwłokami osób zmarłych na te choroby (Dz. U. Nr 152, poz. 1742).