Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Szczecinie

 

Zbieractwo jest zaburzeniem psychicznym, które charakteryzuje się chaotycznym  kolekcjonowaniem rzeczy, często takich, które są w bardzo małym stopniu wartościowe. Osoba, która zmaga się z tym zaburzeniem, nie kontroluje ilości rzeczy, które przynosi do domu i już posiada. Tym samym  doprowadza  swoje otoczenie do ogromnego zagracenia oraz chaosu.

   

Niesie to za sobą ryzyko rozwoju poważnych konfliktów. Zaburzenia zbieractwa są trudne do diagnozowania oraz leczenia, gdyż często osoba nimi dotknięta nie odczuwa swojej choroby jako problem. Jednakże, nieleczone patologiczne zbieractwo może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych. Może to dotyczyć sfery zarówno rozwoju innych zaburzeń psychicznych, jak i problemów fizycznych (np. zatrucie z powodu pozostawionych resztek jedzenia, braku dostępu do części sprzętów domowych, wywołanie pożaru).
Patologiczne zbieractwo może rozpocząć się we wczesnej dorosłości i rozwijać się przez kolejne lata. Około 1-2 osób na 100 może dotyczyć ta przypadłość.

 

 

Przyczyny

Jedną z przyczyn zbieractwa może być współwystępowanie innego zaburzenia. Na przykład osoba z demencją czasem może być niezdolna do segregowania i porządkowania swoich rzeczy. W konsekwencji prowadzi do nagromadzenia dużej ilości niepotrzebnych przedmiotów. Różne zaburzenia psychiczne, takie jak depresja, schizofrenia, zaburzenia obsesyjno- kompulsywne mogą wpływać na rozwój patologicznego zbieractwa. Możliwe jest jednak także, że zaburzenie to rozwinie się jako odrębna jednostka chorobowa. Zwykle połączona jest ona z zaniedbaniem swojej osoby i stanu fizycznego.

 

Kto choruje na zbieractwo

Bardzo często patologiczne zbieractwo dotyczy osób, które mieszkają samotnie, bez partnera, miały dzieciństwo pozbawione dóbr materialnych i cierpiały na brak bliskich relacji
z członkami swojej rodziny. W przypadku wystąpienia patologicznego zbieractwa u rodziców, jest większa szansa na rozwinięcie tego zaburzenia u dziecka (czynnik genetyczny
i behawioralny). Dziecko, które dorastało w otoczeniu „zbieraczy”, samo nigdy nie nauczyło się segregacji i oceny przedmiotów. Nie potrafi dzielić ich na te, które są potrzebne, a które zbędne. Groźny argument: Przyda mi się!  Niektórzy w ten sposób próbują także radzić sobie z trudnymi przeżyciami, np. śmiercią bliskiej osoby.

Objawy

Patologiczne zbieractwo charakteryzuje się zbieraniem i kolekcjonowaniem, dużej ilości przedmiotów, które dla innych byłyby małą lub żadną wartością. Próby wyrzucenia lub pozbycia się części przedmiotów wywołują silne emocje. Przytłaczają one ją, więc często „zbieracz” odkłada lub unika decyzji o tym, co ma zostać wyrzucone. Zwykle rzeczy, które są przez niego uznawane za przydatne i niezbędne, przez innych zostałyby uznane za niepotrzebne lub do wyrzucenia. Zbieractwo można odróżnić od kolekcjonowania przede wszystkim sposobem organizacji. Kolekcjoner będzie swoje zbiory utrzymywać zorganizowane, w ładzie, łatwo odnaleźć wśród kolekcji konkretną rzecz. Natomiast zbieracz zwykle nawet nie będzie pamiętać, gdzie daną rzecz odłożył. Osoba dotknięta patologicznym zbieractwem może zbierać rzeczy z powodów nieznanych innym, np. z sentymentu albo z poczucia piękna lub przydatności danego przedmiotu. Większość patologicznych zbieraczy odczuwa emocjonalne przywiązanie do swoich rzeczy.

 

Najczęściej występujące objawy to:

• zbieranie dużej ilości przedmiotów, w większości o małej wartości, np. stare gazety,
• brak organizacji w swojej kolekcji
• niezdolność do wprowadzenia porządku w swoich zdobyczach
• duży opór w wyrzucaniu czegokolwiek
• trudności w podejmowaniu decyzji
• trudności w codziennych sytuacjach, takich jak sprzątanie, gotowanie
• zaniedbane relacje rodzinne

Leczenie

Główną metodą leczenia zbieractwa jest podjęcie psychoterapii- zwykle najlepszym wyborem w danym przypadku jest psychoterapia poznawczo-behawioralna, jednakże w zależności od indywidualnych preferencji, z powodzeniem sprawdzą się także inne podejścia psychoterapeutyczne. Psychoterapeuta pomoże osobie doświadczającej problemu uporać się
z nim, pokonać przekonania, które stymulują go do zbierania przedmiotów. Podczas psychoterapii będą również zastanawiali się nad samą przyczyną powstania zaburzenia.
W części przypadków potrzebne będzie także włączenie środków farmakologicznych, zwykle tych samych, które są stosowane w przypadku zaburzeń depresyjnych.