Europejski Dzień Radonu
07.11.2023
Europejski Dzień Radonu obchodzony jest 7 listopada każdego roku w dniu urodzin Marii Skłodowskiej-Curie. Święto zostało ustanowiono w 2015 roku przez Europejskie Stowarzyszenie Radonowe (ang. ERA - European Radon Association).
Jest to inicjatywa mająca na celu zwiększenie świadomości na temat radonu i jego wpływu na zdrowie publiczne. Radon to radioaktywny gaz szlachetny, który może być obecny w budynkach, zwłaszcza podpiwniczonych. Ważne jest monitorowanie i kontrolowanie stężenia tego pierwiastka w pomieszczeniach. Narażenie na radon zwiększa ryzyko rozwoju raka płuc. Jest ono proporcjonalne do stężenia radonu w pomieszczeniach oraz czasu narażenia.
Podczas Europejskiego Dnia Radonu organizowane są różnego rodzaju wydarzenia, kampanie informacyjne, seminaria i działania mające na celu edukację społeczeństwa na temat zagrożeń związanych z radonem oraz sposobów zapobiegania narażeniu na ten szkodliwy gaz.
Co to jest radon ?
Pierwiastki promieniotwórcze naturalnie występują w skorupie ziemskiej. Jednym z takich pierwiastków jest promieniotwórczy rad – odkryty przez naszą rodaczkę Marię Skłodowską-Curie. Rad, rozpadając się, emituje gaz szlachetny – radon, który również jest promieniotwórczy.
Radon jest niewidoczny, nie ma zapachu ani smaku. Dobrze rozpuszcza się w wodzie i innych cieczach. Rozpada się z okresem półrozpadu 3,8 dnia, tworząc tak zwany szereg krótkożyciowych pochodnych, w tym między innymi izotopy polonu, bizmutu i ołowiu. One również są promieniotwórcze.
Dlaczego radon może być niebezpieczny ?
Sam radon nie wpływa bezpośrednio na nasz organizm. Natomiast jego krótkożyciowe pochodne, czyli izotopy promieniotwórcze, które powstają w wyniku rozpadu radonu, mogą wnikać do naszego układu oddechowego jako pyły.
Tam może nastąpić ich rozpad promieniotwórczy. W ten sposób mogą zwiększać ryzyko występowania nowotworów płuc
Radon w budynkach
Radon może być obecny w każdym budynku i mieszkaniu. Dostaje się wraz z powietrzem zasysanym z gruntu przez szczeliny w fundamentach, mury budynku, studzienki kanalizacyjne, nieszczelności wokół rur kanalizacyjnych, z materiałów budowlanych itd.
Z punktu widzenia budowy nowych domów zalecane jest zbadanie terenu, na którym chce się budować i ocenić ryzyko radonowe w budynkach na podstawie stężenia radonu w powietrzu glebowym i wyznaczenie potencjału radonowego terenu, na którym budynek będzie wznoszony.
Zgodnie z ustawą z dnia 29 listopada 2000 r. – Prawo atomowe (Dz. U. z 2019 r. poz. 1792) poziom odniesienia dla średniorocznego stężenia promieniotwórczego radonu w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi wynosi 300 Bq/m3 (bekereli na metr sześcienny). Przepisy prawa budowlanego (rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, Dz. U. z 2019 r. poz. 1065) obligują do takiego projektowania budynków przeznaczonych na stały pobyt ludzi, aby średnioroczne stężenia promieniotwórcze radonu w pomieszczeniach tych budynków nie przekraczało ww. poziomu odniesienia.
Porad w zakresie:
- narażenia na radon w pomieszczeniach oraz związanych z narażeniem na radon zagrożeń dla zdrowia,
- znaczenia przeprowadzania pomiarów radonu,
- dostępnych środków technicznych służących ograniczeniu występujących stężeń radonu
udziela Główny Inspektorat Sanitarny.