12 maja - Europejski Dzień Walki z Czerniakiem
09.05.2023
Czerniak jest nowotworem złośliwym skóry. Wywodzi się z komórek pigmentowych wytwarzających barwnik zwany melaniną, który sprawia, że skóra ciemnieje w kontakcie z promieniowaniem ultrafioletowych. Czerniaki najczęściej pojawiają się na skórze, ale także w obrębie ust, nosa oraz gałki ocznej.
Czerniak nie tylko rozrasta się na powierzchni skóry, ale co groźniejsze wrasta w głąb skóry i gdy przejdzie barierę skóry (ma wtedy ok. 1 mm głębokości) dostaje się do naczyń krwionośnych, a następnie za ich pomocą przedostaje się do całego organizmu.
Czasem wystarczą 3 miesiące, aby czerniak zaatakował cały organizm.
Usunięcie czerniaka miejscowego, kiedy choroba nie jest jeszcze zaawansowana pozwala na wyleczenie nawet 80% chorych. Dlatego tak ważne jest szybkie i prawidłowe rozpoznanie tego nowotworu. Czerniak jest nowotworem, który łatwo dostrzec, gdyż rozwija się na skórze, a nie wewnątrz organizmu.
Osoby najbardziej narażone na rozwój czerniaka to osoby:
- o jasnych i rudych włosach,
- o jasnych oczach,
- o jasnej lub bardzo jasnej cerze,
- z piegami i/lub znamionami,
- które łatwo ulegają poparzeniom słonecznym,
- które słabo tolerują słońce,
- które opalają się z dużym trudem lub w ogóle,
- u których w rodzinie występował czerniak.
Osoby te bezwzględnie powinny unikać słońca oraz całkowicie zrezygnować z solarium. Grupą szczególnie narażoną na poparzenia słoneczne są dzieci. Ich skóra nie jest jeszcze dojrzała i nie potrafi obronić się przed silnym promieniowaniem słonecznym. Poparzenia słoneczne wśród dzieci, które niestety nie są rzadkie, podnoszą dwukrotnie ryzyko zachorowania na czerniaka w przyszłości.
Jak wygląda czerniak, czyli ABCDE Czerniaka?
Wszystkie znamiona, narośla, pieprzyki, które mają te cechy powinny zostać zbadane przez lekarza dermatologa lub chirurga – onkologa i w razie jakichkolwiek wątpliwości wycięte. Swędzenie, krwawienie i pękanie znamienia, jest sygnałem alarmowym do natychmiastowej konsultacji.
Uwaga słońce!
zasady ochrony przed czerniakiem
Kluczem do ograniczenia stopnia zachorowalności na czerniaka są właściwe postawy, uwzględniające stosowanie się do prostych zasad profilaktyki, które obejmują:
- Unikanie nadmiernej ekspozycji na słońce, szczególnie w godzinach 11.00-16.00;
- Stosowanie kremów z odpowiednio wysokim filtrem UV;
- Nie dopuszczanie do wystąpienia oparzeń słonecznych, skutkujących schodzącą skórą;
- Pamiętanie o nakryciu głowy i okularach przeciwsłonecznych z filtrem UV;
- Unikanie solarium;
- Regularną obserwację znamion, a w przypadku pojawienia się niepokojących zmian lub nowych znamion – natychmiastową kontrolę u lekarza dermatologa lub chirurga-onkologa;