Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w m. st. Warszawie

Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV) to jedno z najczęstszych zakażeń przenoszonych drogą płciową na świecie. Szacuje się, że większość aktywnych seksualnie osób zetknie się z HPV w pewnym momencie swojego życia. Choć w wielu przypadkach infekcja przebiega bezobjawowo i ustępuje samoistnie, niektóre typy wirusa mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, w tym nowotworów. Dlatego tak dużą rolę odgrywają szczepienia przeciwko HPV.

Czym jest HPV?

HPV (Human Papillomavirus) to grupa wirusów, którymi zakażenie może prowadzić do powstania:

• brodawek skórnych i narządów płciowych,
• stanów przedrakowych i raka szyjki macicy,
• raka odbytu, gardła, krtani, prącia i sromu.

Najbardziej niebezpieczne są tzw. Typy wysokiego ryzyka (np. HPV 16 i 18), które odpowiadają za około 70% przypadków raka szyjki macicy.

Przed zakażeniem HPV może uchronić szczepionkę.

Jak działa szczepionka przeciwko HPV?

Szczepionki przeciwko HPV stymulują organizm do wytwarzania przeciwciał, które neutralizują wirusa zanim zdąży on zakazić komórki. Najczęściej stosowane szczepionki chronią przed dwoma lub dziewięcioma typami HPV — w tym tymi odpowiedzialnymi za większość nowotworów oraz brodawek narządów płciowych.

Dlaczego szczepionka na HPV jest zalecana także chłopcom, skoro powoduje głównie raka szyjki macicy?

Zakażenie wirusem HPV dotyka zarówno kobiety, jak i mężczyzn. U kobiet jest ono głównym czynnikiem prowadzącym do rozwoju raka szyjki macicy, natomiast u mężczyzn może powodować nowotwory prącia, odbytu oraz głowy i szyi, na przykład krtani. Szczepienie chłopców nie tylko chroni ich samych, ale również ogranicza ryzyko zakażenia wśród partnerek seksualnych, przyczyniając się do zmniejszenia liczby przypadków raka szyjki macicy u kobiet.

Według analizy opublikowanej przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) w 2023 roku, około 31% mężczyzn na świecie jest zakażonych przynajmniej jednym typem wirusa HPV, a 21% nosi typy wysokiego ryzyka, które są związane z rozwojem nowotworów. Najwyższe wskaźniki odnotowywano w grupie młodych dorosłych w wieku 25-29 lat. Wysoka częstość nosicielstwa u mężczyzn ma istotne znaczenie epidemiologiczne, ponieważ mogą oni nieświadomie przenosić wirusa. Dlatego szczepienia przeciwko HPV u chłopców i mężczyzn ważne są nie tylko dla ich własnej ochrony, ale także dla zmniejszenia transmisji wirusa w populacji.

Kiedy zaszczepić się przeciwko HPV ?

Co ważne: szczepionka nie leczy istniejącego zakażenia — jest skuteczna tylko jako profilaktyka przed zakażeniem.

Najlepsze efekty daje szczepienie przed rozpoczęciem aktywności seksualnej, dlatego zaleca się podanie szczepionki dziewczynkom i chłopcom w wieku 9–14 lat.

Szczepienia przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego są szczepieniami zalecanymi. W ramach Powszechnego Programu Bezpłatnych Szczepień przeciwko HPV szczepienia te są bezpłatne w tej grupie wiekowej.

W ramach programu schemat szczepienia obejmuje podanie dwóch dawek w odstępie od 6 do 12 miesięcy.

W ramach programu dostępne są dwie szczepionki przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego:

• 2-walentna szczepionka (HPV typu 16 i 18)
• 9-walentna szczepionka ( HPV typu 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 i 58)

Czy można zaszczepić się później niż w wieku nastoletnim?

Chociaż szczepienie powinno zostać wykonane przed inicjacją seksualną, to przyjęte w późniejszym okresie życia nadal może zmniejszyć ryzyko poważnego zachorowania z powodu HPV.

• Szczepienie zalecane w wieku 15–26 lat

Dzieci starsze niż objęte programem mogą zostać bezpłatnie zaszczepione przeciw HPV, jeśli lekarz wystawi e-receptę na szczepionkę 2-walentną przeciw HPV, która jest bezpłatna dla wszystkich dzieci od 9 do 18 lat. Po wykupieniu produktu w aptece rodzic umawia dziecko na szczepienie i przynosi wykupioną szczepionkę. Po ukończeniu 15 roku życia cykl szczepienia obejmuje podanie 3 dawek. Po 18. roku życia na szczepionkę 2-walentną przysługuje 50 % refundacji.

• W niektórych przypadkach rozważa się także szczepienie osób starszych (27–45 lat) po konsultacji z lekarzem. Cykl obejmuje 3 dawki.

Dlaczego warto się zaszczepić?

• Skuteczna ochrona: Szczepionka zmniejsza ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy o ponad 90% u osób zaszczepionych, a powszechne szczepienia ograniczają rozprzestrzenianie się wirusa
• Bezpieczeństwo: Szczepionki HPV mają bardzo dobrą historię bezpieczeństwa. Działania niepożądane są zazwyczaj łagodne (ból w miejscu wkłucia, niewielka gorączka).

Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – Państwowy Instytut Badawczy informuje, że szczepionki przeciw HPV przeszły wszystkie etapy badań klinicznych, zanim zostały dopuszczone do stosowania, a dane potwierdzające ich bezpieczeństwo pochodzą również z badań porejestracyjnych prowadzonych w krajach, gdzie od wielu lat prowadzi się populacyjne szczepienia przeciw HPV. [2]

Warto porozmawiać o temacie szczepień HPV z lekarzem i świadomie zadbać o zdrowie własne i swoich dzieci.

Zachęcamy do odwiedzenia strony Powszechnego programu szczepień przeciw HPV

https://www.gov.pl/web/zdrowie/hpv

 

Źródło:

[1] https://www.who.int/news/item/01-09-2023-one-in-three-men-worldwide-are-infected-with-genital-human-papillomavirus

[2] https://szczepienia.pzh.gov.pl/dla-lekarzy/szczepienia-hpv/bezpieczenstwo-szczepionek-przeciw-hpv/?utm_source=chatgpt.com