3 marca - Dzień Dzikiej Przyrody
03.03.2023
Cietrzew, żółw błotny, głowacz białopłetwy, dzwonecznik wonny, lipiennik Loesela, języczka syberyjska…to tylko niektórzy przedstawiciele przyrody naszego województwa. Warto o nich pamiętać, wyruszając na łono przyrody, aby swoim zachowaniem nie przyczyniać się do ich utraty.
W 2013 r. Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych ustanowiło 3 marca Światowym Dniem Dzikiej Przyrody na pamiątkę ratyfikowania Konwencji waszyngtońskiej mającej na celu ochronę dziko występujących zwierząt oraz roślin (3 marca 1973 r.).
Na terenie województwa mazowieckiego występuje wiele cennych gatunków roślin i zwierząt, z których część podlega ochronie gatunkowej, część jest dodatkowo przedmiotami lub celami ochrony obszarów Natura 2000 czy też rezerwatów przyrody. Jednak ochrona prawna to często za mało, aby zachować siedliska i przynależącą do nich faunę i florę – konieczne jest podejmowanie działań z zakresu ochrony czynnej.
Takie inicjatywy podejmuje m.in. Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Warszawie, koncentrując swoje działania w miejscach najcenniejszych i/lub narażonych na najsilniejszą antropopresję. Przykładem może być konsekwentne wykaszanie terenu niewielkiej łąki w rezerwacie Kalinowa Łąka, dzięki czemu w miejscu tym możemy obserwować tak rzadkie gatunki, jak pełnik europejski. Zapobieganie sukcesji drzew i krzewów to bardzo ważny element ochrony torfowisk, które stanowią siedlisko wielu cennych roślin, takich jak lipiennik Loesela, kruszczyk błotny, rosiczka okragłolistna, goryczka wąskolistna itp.
Niestrudzenie podejmowane działania na obszarze Równiny Kurpiowskiej pozwoliły zachować ostatnie w naszym województwie osobniki cietrzewia (tu m.in. wsiedlanie, ochrona i kształtowanie biotopu, ograniczanie drapieżnictwa, monitoring itp.). W przeszłości, także z inicjatywy RDOŚ w Warszawie, chronione było siedlisko języczki syberyjskiej – rośliny, której około 80% polskiej populacji znajduje się w naszym województwie. Podejmowane były i będą kontynuowane także działania ukierunkowane na ochronę populacji żółwia błotnego m.in. w Puszczy Kozienickiej i Dolinie Zwoleńki oraz głowacza białopłetwego poprzez jego reintrodukcję i utworzenie tarlisk w rzece Kołodziejce oraz tworzenie rezerwatów przyrody – rez. Toczna
Realizacja zadań ochronnych w rezerwatach przyrody i obszarach Natura 2000 pozwala chronić ich mieszkańców, jak chociażby cenne owady (kozioróg dębosz i pachnica dębowa, zgniotek cynobrowy), rzadkie gatunki ślimaków (poczwarówka zwężona, Geyera, jajowata), ptaków (mewa siwa, rybitwa rzeczna i białoczelna, sieweczka obrożna i rzeczna) i roślin (lipiennik Loesela czy dzwonecznik wonny). Stanowi też ważny element ochrony cennych siedlisk, wśród których warto wymienić lasy łęgowe, bory bagienne, torfowiska wysokie i przejściowe, łąki świeże, murawy kserotermiczne i inne.
By zapewnić dodatkową ochronę wybranych gatunków ustalane są także strefy ochrony, ostoi, miejsc rozrodu i regularnego przebywania gatunków chronionych. W mazowieckiem decyzją Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie ustalono 93 strefy wokół gniazd bociana czarnego, bielika, orlika krzykliwego, puchacza oraz ostoi i miejsc rozrodu iglicy małej i cietrzewia. W planach są kolejne.
Ochrona dzikiej przyrody to również edukowanie społeczeństwa. Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Warszawie regularnie podejmuje działania mające na celu zachęcenie do współodpowiedzialności za przyrodę naszego regionu. Wszak to od nas wszystkich tak naprawdę w dużej mierze zależy kondycja otaczającej nas przyrody. O tej mazowieckiej można wiele się dowiedzieć korzystając z aplikacji „Mazowieckie rezerwaty przyrody” – jest ona rodzajem mobilnego przewodnika, który uchyla rąbka tajemnicy naszych najcenniejszych obszarów - rezerwatów przyrody i ich mieszkańców. Warto dowiedzieć się więcej na temat kozioroga dębosza, cietrzewia, wilka, głowacza białopłetwego i wielu innych gatunków, by wyruszając w teren zadbać o ich ochronę.