Aktualizacja planów zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000 wraz z prowadzeniem monitoringów - nr projektu FENX.01.05-IW.01-0106/24
16 kwietnia 2025 r. między Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej a Generalną Dyrekcją Ochrony Środowiska została zawarta umowa o dofinansowanie projektu nr FENX.01.05-IW.01-0106/24 pod nazwą Aktualizacja planów zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000 wraz z prowadzeniem monitoringów.
Realizacja umowy współfinansowana jest przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027.
Wartość projektu: 122 350 000 zł
Kwota dofinansowania z Unii Europejskiej: 103 997 500 zł
Okres realizacji projektu: od 1 sierpnia 2024 r. do 30 września 2029 r.
Projekt jest realizowany we współpracy z 16 regionalnymi dyrekcjami ochrony środowiska:
- Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Białymstoku,
- Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Bydgoszczy,
- Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Gdańsku,
- Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim,
- Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Katowicach,
- Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Kielcach,
- Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Krakowie,
- Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Lublinie,
- Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Łodzi,
- Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Olsztynie,
- Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Opolu,
- Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Poznaniu,
- Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Rzeszowie,
- Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Szczecinie,
- Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Warszawie,
- Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska we Wrocławiu.
Zakres działań projektu
Projekt ma na celu zapewnienie podstaw do skutecznej ochrony dla 404 obszarów Natura 2000, poprzez aktualizację dokumentów planistycznych (planów zadań ochronnych - pzo) sporządzanych obowiązkowo dla każdego obszaru Natura 2000, na podstawie art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, zapewniających zachowanie bądź odtworzenie właściwego stanu przedmiotów ochrony tychże obszarów. Realizacja powyższych działań wynika z przepisów prawa wspólnotowego dotyczących obszarów Natura 2000, tj. Dyrektywy Rady 92/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory oraz Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE w sprawie ochrony dzikiego ptactwa. Na podstawie ww. regulacji państwa członkowskie zobowiązane są do wdrożenia dla wyznaczonych obszarów Natura 2000 koniecznych środków ochronnych w celu odtworzenia lub zachowania we właściwym stanie ochrony siedlisk przyrodniczych i gatunków, objętych zakresem zainteresowania Wspólnoty.
Plany zadań ochronnych sporządza oraz ustanawia w drodze zarządzenia właściwy terytorialnie regionalny dyrektor ochrony środowiska, który jest odpowiedzialny za przeprowadzenie całego procesu planistycznego, obejmującego otwarte konsultacje powstających dokumentów oraz ich ustanowienie w formie aktów prawa miejscowego. W ramach realizacji działań zapewniona będzie możliwość szerokiego udziału interesariuszy w procesie opracowywania pzo dla poszczególnych obszarów Natura 2000 zarówno na etapie sporządzania aktualizacji planów, jak i na etapie udziału społeczeństwa w opiniowaniu przygotowanego projektu. Uspołeczniona formuła będzie opierać się na stworzonym i wykorzystywanym z powodzeniem w poprzednich projektach, tj.: realizowanym w latach 2009-2015 projekcie POIS.05.03.00-00-186/09 pn. Opracowanie planów zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000 na obszarze Polski oraz realizowanym w latach 2017-2023 projekcie POIS.02.04.00-00-0193/16 pn. Opracowanie planów zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000, mechanizmie tzw. Zespołów Lokalnej Współpracy, w ramach organizowanych dla każdego z obszarów warsztatów roboczych.
W ramach projektu planowane jest także przeprowadzenie monitoringów stanu przedmiotów ochrony oraz monitoringów realizacji celów działań ochronnych, realizowanych na podstawie obowiązku wynikającego z art. 28 ust. 10 pkt 4 lit. b ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. Monitoring stanowi kluczowy element planowania ochrony, służy potwierdzeniu słuszności działań określonych w planie zadań ochronnych bądź ich modyfikacji w celu lepszego dostosowania do aktualnych potrzeb chronionych siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt. W wielu przypadkach, szczególnie w odniesieniu do siedlisk przyrodniczych, czy gatunków, u których tempo zmian jest relatywnie szybkie, monitoring stanowi kluczowy element kontrolny. W razie wystąpienia negatywnego trendu konieczne staje się podjęcie dodatkowych działań, co powinno być poprzedzone analizą planów zadań ochronnych i jego zmianą, jeżeli zaplanowane działania okazały się nieadekwatne do potrzeb. Weryfikacja, przeprowadzona w formie monitoringów, będzie ostatecznie determinowała konieczność zmiany planu zadań ochrony, bądź będzie stanowiła potwierdzenie adekwatności zapisów tam ujętych w kontekście potrzeb ochrony przedmiotów ochrony obszaru.
W granicach województwa mazowieckiego, projektem objęto 52 obszary Natura 2000 oraz 112 przedmiotów ochrony, w tym: 20 siedlisk przyrodniczych, 5 gatunków roślin oraz 87 gatunków zwierząt i ich siedlisk. Łączny, zakładany koszt działań związanych z inwentaryzacją lub monitoringiem przedmiotów ochrony wynosi 4 230 000 zł.
Cele projektu
Główny cel strategiczny:
Zapewnienie podstaw do skutecznej ochrony dla 404 obszarów Natura 2000. Aktualizacja dokumentów planistycznych (planów zadań ochronnych - pzo) sporządzanych obowiązkowo dla każdego obszaru Natura 2000, na podstawie art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, zapewniających zachowanie bądź odtworzenie właściwego stanu przedmiotów ochrony tychże obszarów.
Cele szczegółowe:
- Opracowanie projektów planów zadań ochronnych oraz prowadzenie monitoringów w obszarach Natura 2000,
- Zapewnienie osobom i podmiotom, których współdziałanie w ochronie obszaru Natura 2000 jest niezbędne lub pożądane, uczestnictwa w procesie planowania obszaru Natura 2000, przekładającego się na poprawę zrozumienia i akceptacji tej ochrony.
Grupy docelowe
Uczestnicy Zespołów Lokalnej Współpracy – grupą docelową Projektu będą, w zależności od obszaru Natura 2000, w szczególności: gminy, starostwa powiatowe, nadleśnictwa, marszałkowie i geolodzy wojewódzcy, użytkownicy obwodów rybackich, Polski Związek Wędkarski, Polski Związek Łowiecki, dyrektorzy urzędów morskich, organizacje ekologiczne, osoby i instytucje prowadzące badania naukowe, osoby i instytucje biorące udział w tworzeniu obszarów, rolnicy, właściciele lasów prywatnych, wspólnoty gruntowe, zarządy wód, wszystkie podmioty, które dotychczas realizowały lub deklarowały chęć ochrony przyrody, osoby prywatne będące właścicielami terenów.
Ogół społeczeństwa – projekt wpłynie na ochronę szczególnie cennych przyrodniczo siedlisk i gatunków dla przyszłych pokoleń, przez co jako grupę docelową projektu należy także wskazać ogół społeczeństwa. Ochrona obszarów Natura 2000 będzie właściwa, gdy opierać się będzie na aktualnej i rzetelnej wiedzy. Przeprowadzone monitoringi oraz aktualizacje pzo pozwolą z jednej strony na dostosowanie zakresu działań w obszarze do zaobserwowanych zmian uwarunkowań przyrodniczych, z drugiej strony pozyskana w ten sposób wiedza będzie bezpośrednio wykorzystywana w:
- uzgadnianiu dokumentów planistycznych, decyzji o warunkach zabudowy i decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego, przez co kształtowane będą kierunki rozwoju na ww. obszarach.
- prowadzeniu postępowań z ustawy o szkodach środowiskowych, gdzie punktem wyjścia jest znajomość stanu środowiska przed zaistnieniem szkody,
- wydawaniu, opiniowaniu i uzgadnianiu decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, w ramach której wskazano konieczność weryfikacji raportu ooś.
Kontakt
Marcin Lesisz
tel.: 22 556 56 58
e-mail: marcin.lesisz@warszawa.rdos.gov.pl
Zgłaszanie nieprawidłowości
Informacja na temat możliwości zgłoszenia nieprawidłowości
Instytucja Zarządzająca Programem Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027 (FEnIKS), udostępniła mechanizm do zgłaszania wszelkich nieprawidłowości dotyczących projektów w programie FEnIKS, w tym podejrzenia niezgodności projektu lub działań Beneficjenta z KPON lub KPP.
Podejrzenie wystąpienia nieprawidłowości można zgłosić:
- korzystając z formularza internetowego e-Nieprawidłowości, dostępnego na stronie,
- korzystając z mechanizmu sygnalistycznego rozumianego jako dedykowany adres e-mail: rownosc.feniks@mfipr.gov.pl lub nadużycia.feniks@mfipr.gov.pl,
- korzystając z poczty tradycyjnej – w postaci przesyłki listowej na adres:
- Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa lub
- Ministerstwo Klimatu i Środowiska, ul. Wawelska 52/54, 00-922 Warszawa lub
- Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, ul. Konstruktorska 3a, 02-673 Warszawa,
- korzystając ze skrzynki nadawczej e-PUAP Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej lub Ministerstwa Klimatu i Środowiska lub Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej lub z wykorzystaniem publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego lub publicznej usługi hybrydowej, o których mowa w ustawie z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 1045, z późn. zm.),
- dostarczyć osobiście do kancelarii Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa lub kancelarii Ministerstwa Klimatu i Środowiska, ul. Wawelska 52/54, 00-922 Warszawa lub kancelarii Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, ul. Konstruktorska 3a, 02-673 Warszawa.
Zgłoszenia podlegają ochronie przed dostępem osób nieuprawnionych. Informacje o osobie zgłaszającej są chronione w całym okresie prowadzenia sprawy oraz po jej zakończeniu. Udostępnia się je wyłącznie uprawionym urzędnikom oraz funkcjonariuszom odpowiednich służb.
Osoba korzystająca ze zgłoszenia może zachować anonimowość – ale w przypadku braku możliwości uzupełnienia informacji zawartych w zgłoszeniu istnieje ryzyko, że nie będzie ono mogło być rozpatrzone.
Przekazywane sygnały o nieprawidłowościach pozwolą na wprowadzenie odpowiednich środków zaradczych oraz przyczynią się do zapewnienia najwyższych standardów realizacji projektów.