Regionalna Dyrekcja
Ochrony Środowiska w Warszawie

Braki w dokumentacji

Inwestorowi zależy, aby przez proces inwestycyjny przejść sprawnie i szybko. W praktyce zdarza się jednak, że dokumentacja przedstawiana przez inwestora, na etapie uzyskiwania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, jest niepełna lub zawiera istotne braki. Powoduje to konieczność uzupełnień i korekt, które wymagają czasu i dodatkowych działań po stronie GDOŚ i RDOŚ.

Niewłaściwa lub niekompletna dokumentacja powoduje w efekcie konieczność ponownego opracowania raportów, przeprowadzenia dodatkowych analiz i konsultacji społecznych.

Przykłady inwestycji:

• Budowa drogi ekspresowej S19 na odcinku granica województwa podlaskiego – Łosice – granica województwa lubelskiego”S19 granica woj. podlaskiego i mazowieckiego – Łosice – granica woj. mazowieckiego i lubelskiego – na etapie postępowania pierwszoinstancyjnego RDOŚ wystosował 7 wezwań do uzupełnienia dokumentacji, a łączny czas oczekiwania na przedłożenie przez inwestora odpowiedzi wyniósł ok. 550 dni, przy czym inwestor kilkukrotnie zwracał się do organu z prośbą o wydłużenie terminu na udzielenie odpowiedzi na wezwania.

• Budowa trasy ekspresowej S12 Radom – Puławy – na etapie postępowania pierwszoinstancyjnego RDOŚ wystosował 8 wezwań do uzupełnienia dokumentacji, a łączny czas oczekiwania na przedłożenie przez inwestora odpowiedzi wyniósł ok. 557 dni.

Długi czas oczekiwania na odpowiedź inwestora

Braki w dokumentacji oznaczają konieczność ich uzupełnienia przez inwestora. Toteż kolejnym problemem, który wpływa znacząco na przebieg i terminy załatwienia spraw, jest długi czas oczekiwania przez organy ochrony środowiska na udzielenie przez inwestora odpowiedzi na wezwania do uzupełnienia braków w dokumentacji inwestycji.

Często zdarza się również, że sam inwestor wnosi kilkukrotnie, do GDOŚ lub RDOŚ, o wydłużenie terminu na udzielenie odpowiedzi na wezwania. To dodatkowo wydłuża cały proces.

Przykład inwestycji:

• Budowa drogi ekspresowej S12 na odcinku Piotrków Trybunalski (A1) - Opoczno (gr. woj. łódzkiego i mazowieckiego) oraz drogi ekspresowej S74 na odcinku Sulejów (S12) - gr. woj. łódzkiego i świętokrzyskiego – w toku postępowania odwoławczego odpowiedź inwestora na pierwsze wezwanie merytoryczne GDOŚ została przedłożona dopiero po ok. 4 latach i 7 miesiącach tj. ok. 1650 dniach, na odpowiedź na trzecie wezwanie GDOŚ obecnie oczekuje, przy czym inwestor zwrócił się na początku lipca z prośbą o wydłużenie terminu na jej udzielenie.

Wybór wariantu inwestycji drogowej

Często inwestor, kierując się koniecznością optymalizacji kosztów i czasu realizacji inwestycji, wybiera warianty prowadzące przez obszary cenne przyrodniczo w tym obszary chronione, takie jak Natura 2000.

Ich wybór pociąga za sobą konieczność przeprowadzenia szczegółowych analiz środowiskowych i spełnienia dodatkowych wymagań w zakresie ochrony przyrody na tym obszarze - dodatkowych środków ochronnych, modyfikacji projektów lub uzyskania dodatkowych zgód i pozwoleń. To przekłada się na czas i koszty inwestycji, ma jednak na celu minimalizację negatywnego wpływu na obszary chronione.

Zatem kluczowym aspektem jest już samo planowanie realizacji inwestycji. Drogi mogą być prowadzone przez inne tereny niż cenne przyrodniczo np. po starym śladzie istniejącej drogi, przez tereny zurbanizowane lub rolne. Inwestor świadomie decyduje się na wariant, który stanowi wyzwanie środowiskowe.

Przykład inwestycji:

• Budowa drogi ekspresowej S11 na odcinku Szczecinek – Piła, według wariantu W3, która prowadzi przez cenne przyrodniczo tereny. W tej sprawie sam Inwestor w raporcie OOŚ zaproponował przebieg wszystkich wariantów trasy inwestycji, przebiegający na odcinku o długości ok. 24 km po nowym śladzie przez tereny leśne znajdujące się w obszarze Natura 2000 Puszcza nad Gwdą (PLB300012), które stanowią korytarz ekologiczny dla ssaków kopytnych i dużych drapieżnych o znaczeniu krajowym - Lasy Krajeńskie. 
  W związku z oddziaływaniem stwierdzonym w raporcie OOŚ, inwestor sam zaproponował budowę w obrębie kompleksu leśnego Puszczy nad Gwdą m. in. pięciu przejść dla dużych zwierząt, a także 6 przejść dolnych dla dużych zwierząt. 
  
  Zastosowana liczba urządzeń ochrony środowiska w postaci przejść dla zwierząt nie wynikała więc z wymogów stawianych przez GDOŚ, ale jest konsekwencją sposobu przeprowadzenia przez Inwestora wariantowania inwestycji, nieuwzględniającego należycie kwestii związanych z kosztami budowy przejść dla zwierząt. Wszystkie trasy wariantów przeprowadzono bowiem przez tereny leśne, z pełną wiedzą o pełnionych przez nie: funkcji korytarza ekologicznego (m. in. dla wilka, żubra), a także z pełną wiedzą o ich reżimie ochronnym (obszar Natura 2000 Puszcza nad Gwdą PLB300012).

Ponowna ocena oddziaływania na środowisko

Inwestorom drogowym bardzo zależy na etapie ponownej oceny oddziaływania na środowisko. Są przekonani, że ten etap postępowania służy tzw. „optymalizacji projektu”, a przez to zmniejszeniu kosztów realizacji przedsięwzięcia.

Jednak bardzo często w wyniku analiz przeprowadzonych na etapie ponownej oceny, np. aktualizacji inwentaryzacji przyrodniczych, okazuje się, że zaproponowane w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach środki minimalizujące są niewystarczające do generowanych oddziaływań i konieczne jest ich dostosowanie. To w efekcie przekłada się na końcowy wzrost kosztów inwestycji.

Przykłady inwestycji:

• Budowa drogi S6 na , w którym przecina dolinę rzeki Łupawy i obszar Natura 2000 Dolina Łupawy PLH220036 na odcinku od km 13+820 do km 14+750. W tym miejscu, zgodnie z pierwotną decyzją środowiskową z 2014 r., przewidziano estakadę o długości 950 m. Na etapie projektu budowlanego długość estakady została skrócona do ok. 390 m. Na etapie ponownej oceny OOŚ inwestor zaproponował kolejne skrócenie estakady oraz zastosowanie dwóch przejść dolnych jako rozwiązanie alternatywne – łącznie o długości ok 90m. Zmiana ta nie była przedmiotem uprzednich konsultacji z RDOŚ w rozumieniu formalnych decyzji, uzgodnień czy opiniowania. 
  
  Zaproponowane rozwiązania – nasyp z dwoma przejściami dolnymi – uznane zostały przez RDOŚ za niewystarczające, ponieważ nie zapewniały skutecznego utrzymania drożności korytarza ekologicznego oraz spójności sieci Natura 2000. Ponadto przejście ES-22A nie spełniało parametrów przewidzianych dla przejścia dolnego dla dużych zwierząt zespolonego z rzeką. W efekcie inwestor powrócił do rozwiązania w formie estakady o długości ok. 390 m.

• Trasa S-10 Bydgoszcz-Toruń. Przedstawiona na etapie postępowania w pierwszej instancji inwentaryzacja przyrodnicza zawierała niepełne dane o występowaniu zwierząt, m.in. wilków i łosi na badanym obszarze. W efekcie, na etapie postępowania w drugiej instancji, zostały wprowadzone do decyzji dodatkowe działania minimalizujące w postaci dużych przejść dla zwierząt, których parametry, lokalizacje i liczba miały zostać zweryfikowane na etapie ponownej oceny. W wyniku aktualizacji wyników inwentaryzacji przyrodniczej na etapie ponownej oceny okazało się, że konieczne jest wprowadzenie dodatkowych rozwiązań, które zapewnią drożność migracyjną m.in. dużych zwierząt. 
  
  To oznacza, że gdyby dokumentacja początkowa, niezbędna do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach była kompletna, można było uniknąć dodatkowych działań, czasu i kosztów.

Podsumowanie

Brak kompletnej dokumentacji na początku procesu, konieczność jej ponownego, czasami kilkukrotnego uzupełniania oraz wybór wariantów przebiegów inwestycji drogowych przez obszary chronione znacząco wpływają na wydłużenie czasu realizacji inwestycji. Dodatkowo generują koszty.

Aby zminimalizować te problemy, konieczne jest lepsze przygotowanie dokumentacji na wczesnym etapie projektu oraz ścisła współpraca z organami odpowiedzialnymi za ochronę środowiska. Dodatkowo, potrzebne jest świadome planowanie tras, uwzględniające obszary chronione.

 

Materiał opublikowany za: https://www.gov.pl/web/gdos