Regionalna Dyrekcja
Ochrony Środowiska w Warszawie

W Polsce występuje naturalnie pięć gatunków ptaków zaliczanych do gołębi: gołąb miejski wywodzący się od udomowionego gołębia skalnego, grzywacz, sierpówka, turkawka, siniak.

Trzy z nich objęte są ścisłą ochroną gatunkową – sierpówka, siniak i turkawka. Oznacza to, że obowiązuje wobec nich szereg zakazów, w tym zakaz m.in. umyślnego chwytania, zabijania, niszczenia jaj i form rozwojowych, niszczenia siedlisk lub ostoi, będących ich obszarem rozrodu, wychowu młodych, odpoczynku, migracji lub żerowania, niszczenia gniazd, umyślnego uniemożliwiania dostępu do schronień, ale także umyślnego płoszenia lub niepokojenia w miejscach noclegu, w okresie lęgowym w miejscach rozrodu lub wychowu młodych lub w miejscach żerowania zgrupowań ptaków migrujących lub zimujących.

Podejmowanie wszelkich działań mogących naruszyć zakazy, jakie obowiązują wobec ww. gatunków, w tym takie czynności, jak umyślne płoszenie czy niepokojenie ww. ptaków, usuwanie drzew, na których są ich gniazda, prowadzenie prac remontowych w obrębie budynków stanowiących ich siedlisko, co wiąże się z jego zniszczeniem, jak również usuwanie czy niszczenie ich gniazd, wymaga uzyskania decyzji zezwalającej na odstępstwa, którą może wydać właściwy regionalny dyrektor ochrony środowiska lub Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska.

Sierpówka (synogarlica turecka) jest obok gołębia miejskiego gatunkiem najczęściej widywanym w miastach, choć gniazduje głównie na drzewach. Można ją rozpoznać po czarnym „sierpie” na karku. Nie odbywa migracji. Wyprowadza kilka lęgów w sezonie, z tego względu można przyjąć, że jej okres lęgowy trwa przez cały rok (za wyjątkiem najchłodniejszych miesięcy, ale obserwowane były przypadki wyprowadzenia lęgu nawet pod koniec listopada i w połowie stycznia).

Siniak w Polsce jest stosunkowo nielicznym ptakiem lęgowym. Jest z wyglądu bardzo podobny do gołębia miejskiego, jednak stroni od ludzi. Jako jedyny z gołębi w Europie zakłada zazwyczaj w dziuplach, rzadziej w budkach lęgowych. Jest gatunkiem wędrownym, choć zdarzają się przypadki pozostawania osobników tego gatunku w Polsce na zimę. Wyprowadza dwa do trzech lęgów w sezonie.

Turkawka, nieco mniejsza od gołębia miejskiego, zamieszkuje na skraju lasów, gniazda buduje w rozwidleniu gałęzi drzew. Jest to gatunek wędrowny – przylatuje najpóźniej z gołębi (na przełomie kwietnia i maja). Wyprowadza do dwóch lęgów w sezonie. Objęty ścisłą ochroną gatunkową. Na Czerwonej liście ptaków Polski skalsyfikowany jako gatunek narażony.

Gołąb miejski, licznie występujący w miastach, w sąsiedztwie człowieka, zakłada gniazda na budynkach. Jest objęty częściową ochroną gatunkową. Zakazy niszczenia siedlisk, gniazd, uniemożliwienia dostępu do schronień, umyślnego płoszenia i niepokojenia obowiązują wyłącznie w sytuacji, gdy w miejscach gniazdowania obecne są pisklęta tego gatunku. W pozostałych sytuacjach można go płoszyć, zaś puste gniazda można usuwać bez decyzji zezwalającej, jednak pamiętać należy, że obecność jaj nie pozwala na podejmowanie działań mogących doprowadzić do utraty lęgu czy śmierci piskląt. Z tego względu wszelkie działania podejmowane względem tego gatunku, mimo ustawowych odstępstw od zakazów, jakie względem niego obowiązują, należy prowadzić pod nadzorem specjalisty posiadającego wiedzę z zakresu ornitologii, a w przypadku wątpliwości należy zwrócić się do właściwego miejscowo regionalnego dyrektora ochrony środowiska.

Grzywacz to największy w naszym kraju przedstawiciel gołębi. Początkowo zamieszkiwał wyłącznie lasy – od połowy XIX w. zaczął zasiedlać tereny miejskie. Gniazda zakłada najczęściej na gałęziach drzew, rzadziej na budynkach. Może wyprowadzić kilka lęgów w sezonie. Coraz częściej zostaje na zimę w Polsce. Jako jedyny z gołębi w naszym kraju nie jest objęty ochroną – znajduje się na liście gatunków łownych. Nie oznacza to jednak, że wszelkie działania względem tego gatunku są dopuszczone prawem, należy pamiętać że zabronione jest wybieranie i posiadanie jaj i piskląt, wyrabianie i posiadanie wydmuszek z jaj tego gatunku. Trzeba także podkreślić, że generalnie wobec wszystkich gatunków łownych obowiązuje zakaz niszczenia legowisk, nor i gniazd – odnosi się on również do gniazd gołębia grzywacza.