Regionalna Dyrekcja
Ochrony Środowiska w Warszawie

Od 2009 r. Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Warszawie realizuje projekt pn. Ochrona gniazd bociana białego (Ciconia ciconia) w województwie mazowieckim. Dzięki dofinansowaniu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie, średnio co roku konserwacji poddawanych jest około 50 bocianich gniazd. Umożliwia to ptakom bezpieczne warunki lęgowe, tym samym zmniejszając śmiertelność młodych.

Najczęściej podejmowane działania dotyczą konserwacji gniazd lub ich przenoszenia na specjalnie przygotowane platformy.

Wykorzystywane przez kilka lat gniazdo bociana białego może ważyć nawet tonę. W momencie, gdy znajduje się ono na niestabilnym słupie lub starym, osłabionym drzewie - grozi to zawaleniem i utratą lęgu. Sytuacje konfliktowe występują także, gdy gniazdo zlokalizowane jest na czynnym kominie lub budynku przeznaczonym do rozbiórki. W takich przypadkach ustawiane są specjalne, wolnostojące, osadzone w betonowym szczudle słupy drewniane, o wysokości 8-10 m wraz z platformami gniazdowymi. Interwencji wymagają również gniazda zbudowane bezpośrednio na słupach energetycznych – sąsiedztwo linii energetycznych stanowi śmiertelne zagrożenie dla młodych, ale także może prowadzić do awarii sieci energetycznych. Rozwiązaniem jest montowanie platform na istniejących słupach, wyniesionych na bezpieczną wysokość ponad przewodami energetycznymi. Na platformy przenoszony jest materiał z dotychczas istniejącego gniazda.  Podobnie działania podejmowane są w przypadku gniazd budowanych przez bociany w miejscach, gdzie może to dla nich stanowić zagrożenie, np. na obiektach położonych w bezpośrednim sąsiedztwie ruchliwych dróg, gdzie występuje ryzyko potrącenia ptaków przez pojazdy. Również wtedy najlepszym rozwiązaniem wydaje się przeniesienie gniazda w bezpieczne miejsce.

Opieką obejmowane są także gniazda znajdujące się na drzewach – usuwane są gałęzie, które utrudniają lub uniemożliwiają dostęp do miejsc lęgowych. Z kolei w przypadku wieloletnich, dużych, rozbudowanych gniazd, konserwacja polega na usunięciu nadmiaru budulca, tak by umożliwić ptakom korzystanie z gniazda przez następne lata.

Działania podejmowane są z inicjatywy pracowników RDOŚ w Warszawie lub na wniosek właścicieli posesji, na których znajdują się zagrożone gniazda. Prace wykonywane są w okresie jesienno-zimowym, po opuszczeniu gniazd przez bociany oraz wczesną wiosną, tak by miejsca te były gotowe na powrót ptaków.

Realizacja projektu przyczynia się do zachowania i ochrony stanowisk lęgowych bociana białego, dla którego Polska jest jedną z największych ostoi w Europie. Jest jednocześnie ważnym elementem minimalizowania sytuacji konfliktowych na linii człowiek-gatunek objęty ochroną i pokazywania możliwych rozwiązań służących ochronie przyrody.