Regionalna Dyrekcja
Ochrony Środowiska w Warszawie

15 maja to ważny dzień dla mazowieckich rezerwatów przyrody. Aż 10 z nich zostało utworzonych właśnie w połowie maja – w 1977 r. powstały rezerwaty Sadkowice, Popławy, Bartnia, Brwilno i Na Torfach im. Janusza Kozłowskiego, zaś 2 lata później, w 1979 r., powołano rezerwaty Biele Chojnowskie, Lekowo, Łąck, Modła i Sterdyń.

Dwa z nich, tj. Popławy i Bartnia, znajdują się na terenie zarządzanym przez Nadleśnictwo Pułtusk. Popławy (gmina Pułtusk) to jeden z mniejszych rezerwatów na terenie naszego województwa – chroni starodrzew sosnowy z bogatym runem. Najstarsze sosny osiągają wiek ponad 200 lat. Bartnia (gmina Obryte) zlokalizowany jest w całości w obszarze Natura 2000 PLB140007 Puszcza Biała i powstał by chronić drzewostan sosnowy będący potencjalnym miejscem lęgu czapli siwej.

Obecność kolonii czapli siwej była impulsem do utworzenia rezerwatu Łąck położonego w granicach Gostynińsko-Włocławskiego Parku Krajobrazowego. Obecnie czaple nie mają lęgowiska na tym terenie, a rezerwat chroni zbiorowisko grądu subkontynentalnego oraz fragment kontynentalnego boru sosnowo-dębowego, na obszarze którego występują około 200-letnie dęby bezszypułkowe.

Kolejne dwa rezerwaty obchodzące rocznicę powstania 15 maja – Lekowo i Modła – zlokalizowane są w gminie Regimin na terenie zarządzanym przez Nadleśnictwo Ciechanów. Lekowo stworzono, by chronić starodrzew dębowy – najstarsze drzewa osiągają wiek około 200 lat. Można tu obserwować stanowiska roślin światło- i ciepłolubnych. Rezerwat Modła zaś chroni starodrzew sosnowo-dębowy, w którym dominuje  dąb bezszypułkowy -  stosunkowo rzadki gatunek w północnej części województwa mazowieckiego. W rezerwacie znajduje się niewielki zbiornik wodny stanowiący wodopój dla zwierząt leśnych: dzików, saren, jeleni, łosi itp. W przeszłości gnieździł się tu bocian czarny, będący coraz rzadziej występującym gatunkiem w naszym kraju. 

Rezerwat przyrody Sterdyń (gmina Ceranów) powstał, by chronić fragment lasu mieszanego z rzadkimi gatunkami roślin. Cenne siedlisko stanowią tu grądy, szczególnie atrakcyjne wiosną, kiedy kwitnie szereg tzw. geofitów. Są to gatunki kwitnące najwcześniej, tuż po ustąpieniu zimy. Te rośliny runa leśnego korzystają z dodatniej temperatury powietrza oraz z docierających do nich promieni słonecznych, by rozkwitnąć bogatą paletą barw zanim liście drzew zacienią dno lasu. Można tu zaobserwować  wawrzynka wilczełyko. Jest to gatunek chronionego krzewu, który wczesną wiosną (zazwyczaj w marcu) zachwyca pięknymi różowymi kwiatami. Jednak największą osobliwością rezerwatu jest obecność stabilnej populacji parzydła leśnego, objętego ochroną gatunku bardzo rzadkiego na niżu, dla którego prowadzone są w rezerwacie zadania ochrony czynnej obejmujące odsłanianie jego stanowisk poprzez wycinkę drzew zacieniających jego stanowiska.

Rezerwat przyrody Brwilno, znajdujący się na terenie Nadleśnictwa Płock – chroni m.in. skarpę pradoliny Wisły wraz z fragmentem rzeki Skwy Prawej. Wyjątkowe walory przyrodnicze rezerwatu Brwilno to przede wszystkim siedliska leśne, wśród których najcenniejsze są świetliste dąbrowy, jedne z najlepiej zachowanych na Mazowszu. Świetliste dąbrowy powstały w przeszłości w wyniku działalności człowieka (zbieranie chrustu, wypas zwierząt, wykaszanie etc.) a liczna obecność rzadkich  gatunków wymagających dostępu do światła powoduje, że jest  to najbogatszy florystycznie typ lasu wśród lasów Polski.

Na początku 2025 roku rezerwat Sadkowice został powiększony blisko 4-krotnie i obecnie obejmuje 3 ha. Jest to jedyny w naszym województwie rezerwat o charakterze stepowym z bardzo rzadką na mazowszu roślinnością. Roślinność kserotermiczna, bo o niej mowa, w Polsce występuje bardzo rzadko i wymaga bardzo specyficznym warunków klimatycznych i glebowych, które wykształciły się w wąwozach chronionych w tym rezerwacie, również dzięki wieloletniemu użytkowaniu pasterskiemu. Są to gatunki takie jak: len złocisty, aster gawędka, powojnik prosty, dzwonek syberyjski, wisienka stepowa, zawilec wielkokwiatowy. W rezerwacie regularnie prowadzone są zabiegi ochrony czynnej obejmujące wykaszanie skarp wąwozu. Ma to na celu przywrócenie dawnych warunków środowiskowych, utraconych po zarzuceniu dawnej gospodarki na tym terenie. Część wymienionych wyżej gatunków nie jest obecnie notowana w samym rezerwacie, jednak spotykane są na jego obrzeżach, co pozwala mieć nadzieję na ich powrót.

Rezerwat przyrody na Torfach im. Janusza  Kozłowskiego, położony w podwarszawskiej gminie Karczew, obejmuje Jezioro Torfy (powstałe w wyniku wydobywania torfu) i występujące wokół niego podmokłe lasy. Rezerwat jest ostoją m.in. wielu gatunków gadów i płazów oraz miejscem gniazdowania ptactwa błotnego. Położony jest w całości w obszarze Natura 2000 Ostoja Bagno Całowanie PLH140001. Został udostępniony do ruchu pieszego, również w obrębie platformy widokowej pozwalającej na podziwianie wyjątkowych walorów przyrodniczych zbiornika wodnego..

Ostatnim z rezerwatów świętujących w maju urodziny jest rezerwat Biele Chojnowskie położony w podwarszawskiej gminie Piaseczno. Powstał on ze względu na obecność wiciokrzewu pomorskiego – rośliny zazwyczaj występującej w pasie nadmorskim i zachodniej części naszego kraju, a także chroni fragment naturalnego lasu łęgowego. Na Mazowszu wiciokrzew pomorski stanowi swego rodzaju osobliwość przyrodniczą o niewiadomym dotąd pochodzeniu. Prawdopodobne jest jego antropogeniczne pochodzenie, gdyż był on najpewniej zasadzony na zlokalizowanym na terenie rezerwatu cmentarzu wojennym z czasów I Wojny Światowej. Jest to też ostoja wielu gatunków ptaków, m.in. takich jak: śpiewak, kos, rudzik, sikora, kowalik, zięba, czyż, myszołów, krogulec oraz dzięcioły - duży, zielony, dzięciołek.