Regionalna Dyrekcja
Ochrony Środowiska w Warszawie

23 maja obchodzony jest Światowy Dzień Żółwia. Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Warszawie uczcił ten dzień w wyjątkowy sposób, wypuszczając młodego osobnika żółwia błotnego Emys orbicularis do jednego ze stawów w obrębie obszaru Natura 2000 Podebłocie PLH140033.

Historia wypuszczonego osobnika żółwia błotnego rozpoczęła się jesienią 2022 r. kiedy to uczniowie Szkoły Podstawowej nr 124 przy ul. Bartoszyckiej w Warszawie przypadkowo znaleźli żółwika, który okazał się przedstawicielem jedynego gatunku żółwia występującego naturalnie w Polsce. Jak się później okazało był to kilkuletni osobnik (najprawdopodobniej samica), którą zaopiekował się lekarz weterynarii, informując o znalezisku Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie. Pracownicy Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Warszawie odebrali żółwia i przewieźli go do Centrum CITES Miejskiego Ogrodu Zoologicznego im. Antoniny i Jana Żabińskich w Warszawie. Badania potwierdziły jego dobrą kondycję. Niemniej jednak w opinii specjalistów zajmujących się gatunkiem, przypadkowo znaleziony żółw zbyt długo przebywał w ogrzewanym pomieszczeniu, co wykluczyło możliwość jego wypuszczenia na wolność tuż przed zimą. Wówczas zapadła decyzja, by żółwica przezimowała w Miejskim Ogrodzie Zoologicznym, co było możliwe dzięki zgodzie Dyrektora ZOO oraz osobistemu zaangażowaniu dr Agnieszki Czujkowskiej i jej współpracowników. Pobrany materiał DNA przekazano do badań, celem określenia zgodności genetycznej z żółwiami naturalnie występującymi Polsce. Wyniki zleconych przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie badań potwierdziły przynależność żółwia do jednej z dwóch autochtonicznych linii genetycznych w Polsce – linii wschodniej. Badania konsultowane były ze ekspertem -  dr Beatą Prusak - a ich wyniki pozwoliły podjąć decyzję, o miejscu wsiedlenia żółwia – do niewielkich stawów, w granicach obszaru Natura 2000 Podebłocie PLH140033, gdzie bytuje nieliczna populacja żółwi błotnych. Według najnowszej inwentaryzacji na tym obszarze obserwowano co najmniej 9 osobników tego rzadkiego gatunku gada. Najbliższe, znane naturalne stanowisko gatunku znajduje się na lewym brzegu Wisły około 30 km na południowy - zachód. Zezwolenie na transport żółwia oraz jego wprowadzenie do środowiska udzielone zostało decyzją Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska z dnia 20 kwietnia 2023 r.

RDOŚ w Warszawie we współpracy z Nadleśnictwem Garwolin w ostatnich latach podejmował działania mające na celu zwiększenie powierzchni lęgowiska wykorzystywanego od 2004 r. przez żółwice oraz stworzenie potencjalnych legowisk w jego sąsiedztwie. W tym celu przerzedzono drzewostan sąsiadujący ze stawami, w których bytują żółwie, usunięto podszyt i ściółkę leśną. W przyszłości planowane są kolejne prace zmierzające do utrzymania żółwi błotnych z Podebłocia, w tym m.in. zwiększenie powierzchni siedlisk, poszerzenie wiedzy na temat rozmieszczenia populacji, rozpoznanie lęgowisk itp.

Wsiedlony 23 maja przez Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska w Warszawie młody osobnik z pewnością przyczyni się do zachowania ciągłości lokalnej populacji tego zagrożonego wyginięciem na Mazowszu i w Polsce gatunku gada.

Żółw błotny w Polsce jest objęty ochroną ścisłą. Jako gatunek zagrożony wyginięciem wymaga czynnej ochrony. Najliczniejsze populacje żółwi błotnych znane są z Polesia Lubelskiego, Wielkopolski, Pomorza oraz Mazur. Na Mazowszu najważniejszą ostoją jest Puszcza Kozienicka, oraz dolina Zwoleńki. Żółw błotny zasiedla niewielkie eutroficzne zbiorniki wodne i wolno płynące cieki, charakteryzujące się niezanieczyszczoną wodą. Do życia potrzebuje odpowiednich lęgowisk, dobrze nasłonecznionych, piaszczystych lub trawiastych, porośniętych roślinnością kserotermiczną. Żółwie błotne aktywne są na ogół za dnia, przy czym  większość życia spędzają w wodzie. Wychodzą z niej niemal wyłącznie w celu wygrzewania się w promieniach słońca oraz aby złożyć jaja. W płytkich, gruszkowatych gniazdach składają na przełomie maja i czerwca średnio 10-15 jaj. Okres inkubacji jaj trwa około 3 miesiące. Młode klują się w sierpniu, jednak część z nich pozostaje w gnieździe do wiosny. Dorosłe żółwie hibernują w wodzie, zagrzebane w osadach dennych, zazwyczaj od października do kwietnia. Są mięsożerne, polują na bezkręgowce i ich larwy, niewielkie ryby, małe kręgowce, nie gardząc padliną. Największym zagrożeniem dla tego gatunku, poza zarastaniem jego lęgowisk i wysychaniem zbiorników, są wędkarze-kłusownicy, wykorzystujący do połowu różnego typu pułapki na ryby, w które często wpadają żółwie.