Założenia bonu senioralnego
Prognozy demograficzne wskazują na dynamiczny wzrost liczby osób starszych w Polsce w najbliższych dziesięcioleciach, co stwarza nowe wyzwania dla polityki publicznej, w tym w obszarze zabezpieczenia społecznego. Wprowadzenie ustawy o bonie senioralnym jest odpowiedzią polityki publicznej na wyzwania związane z godzeniem przez rodzinę obowiązków wynikających z pracy z zapewnieniem wsparcia odpowiadającego potrzebom seniorów.
Projekt ustawy ma na celu:
- wsparcie osób (małżonków oraz zstępnych) aktywnych zawodowo w zapewnieniu opieki nad osobami w wieku co najmniej 75 lat, względem których ciąży na nich obowiązek alimentacyjny, umożliwiając ich dalszą aktywność zawodową;
- dobrostan seniorów;
- rozszerzenie wachlarza usług społecznych. Usługi świadczone w ramach bonu senioralnego będą miały charakter niemedyczny i ich celem będzie wsparcie osób starszych w czynnościach życia codziennego. Uzupełnią one obecnie dostępne wsparcie w zakresie opieki nad osobami starszymi w ramach systemu pomocy społecznej (usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze) oraz w ramach systemu ochrony zdrowia (pielęgniarska domowa opieka długoterminowa, świadczenia udzielane przez zespół długoterminowej opieki domowej dla osób wentylowanych mechanicznie);
- zwiększenie liczby osób świadczących usługi opiekuńcze na rzecz osób starszych, a przez to podaży tych usług i wzrost dobrostanu seniorów (rozwój sektora);
- aktywizację społeczności lokalnych i wzrost aktywności zawodowej, w szczególności na obszarach wiejskich.
Bon senioralny ma na celu wsparcie osób pracujących w łączeniu życia zawodowego z życiem rodzinnym w zakresie zapewnienia opieki osobom starszym (np. rodzicom) w czynnościach życia codziennego. Wsparcie to będzie świadczone w formie usług realizowanych w miejscu zamieszkania albo miejscu pobytu osoby starszej. Rozwiązanie to pozwoli na utrzymanie aktywności zawodowej pracującym dorosłym dzieciom (lub małżonkom, jeżeli są aktywni zawodowo) bez konieczności rezygnowania z zatrudnienia. Celem bonu senioralnego, oprócz wsparcia osób pracujących w opiece nad osobą starszą, jest rozwój i zwiększenie dostępności do ww. usług, w szczególności w małych gminach lub gminach oddalonych od miast oraz wzrost legalnego zatrudnienia w tym obszarze. Postępowanie w sprawie przyznania bonu będzie odformalizowane.
Zakłada się, że realizacja bonu senioralnego będzie odbywała się na poziomie gminy, zgodnie z zasadą pomocniczości. Gmina jest jednostką będącą najbliżej swoich mieszkańców, której będzie najsprawniej organizować system realizacji usług w ramach bonu senioralnego, który będzie dostosowany do potrzeb mieszkańców. Projekt ustawy o bonie senioralnym zakłada możliwość realizacji usług przez gminę nie tylko samodzielnie, ale także przez przekazanie ich realizacji m.in. ośrodkowi pomocy społecznej czy centrum usług społecznych lub przez zlecenie ich realizacji m.in. podmiotom ekonomii społecznej.