Polska w Turcji

Rys historyczny

Stosunki dyplomatyczne pomiędzy Polską a Turcją (wówczas Imperium Osmańskim) zostały nawiązane w 1414 roku. Wg Kronik Jana Długosza w tym roku polscy posłowie, Jakub Skarbek z Góry i Grzegorz Ormianin, zostali przyjęci przez sułtana Mehmeda I w Bursie, ówczesnej stolicy Imperium Osmańskiego. Byli to pierwsi dyplomaci z Europy na dworze sułtańskim. Dążenie do pokojowego sąsiedztwa zostało potwierdzone w 1533 roku traktatem o wieczystym pokoju – pierwszym w historii porozumieniem pokojowym zawartym pomiędzy państwem chrześcijańskim a państwem muzułmańskim. 

Imperium Osmańskie, jako jedyne państwo obok Szwajcarii, nigdy nie uznało rozbiorów Polski. Jednocześnie stało się azylem dla polskich emigrantów politycznych. W 1842 roku Michał Czajkowski (znany również jako Sadık Paşa) założył po azjatyckiej części Stambułu polską wieść Adampol (tur. Polonezköy), która istnieje do dnia dzisiejszego. W Adampolu mieszka obecnie 30 rodzin pochodzenia polskiego (ok. 100 osób). 
Polska była pierwszym państwem europejskim, które uznało Republikę Turecką. Traktat Przyjaźni między Polską a Turcją został podpisany 23 lipca 1923 roku. W preambule dokumentu strony podkreśliły, że „przyjaźń pomiędzy Polską a Turcją ostała się wobec najcięższych przejść dziejowych.” 
Podczas II wojny światowej Ambasada RP w Ankarze działała nieprzerwanie, a władze tureckie udzielały pomocy uciekinierom z Polski. Pomogły także w ewakuacji rezerw państwowych złota Banku Polskiego.

Pierwszy przedstawiciel II RP w randze posła Roman Knoll został oddelegowany do Ankary w czerwcu 1924 roku, natomiast pierwszy przedstawiciele Republiki Tureckiej w Warszawie İbrahim Tâli Öngören objął swoje stanowisko w maju 1924 roku. 

Po zakończeniu II wojny światowej relacje polsko-tureckie nie charakteryzowały się wysoką dynamiką w związku z przynależnością do dwóch rożnych bloków. W tym czasie Polska i Turcja podpisały 11 umów, porozumień i konwencji, głównie w dziedzinie gospodarki. 

Współpraca polityczna w okresie III RP

3 listopada 1993 roku Polska i Turcja podpisały układ o przyjaźni i współpracy, który potwierdza zapisy Traktatu Przyjaźni z 1923 roku. Rok później utworzono Stały Komitet Konsultacyjny Wysokiego Szczebla.  W latach 90. Turcja popierała przystąpienie Polski do NATO. Obecnie Polska jako członek Unii Europejskiej konsekwentnie popiera dążenie Turcji do przystąpienia do tej organizacji. Intensywnie rozwijane są stosunki dwustronne na poziomie prezydentów, szefów rządów, ministrów oraz parlamentarzystów. Od 2012 roku Polska współpracuje z Turcją również w ramach polsko-rumuńsko-tureckiego trilogu w dziedzinie bezpieczeństwa.   W maju 2009 roku podczas wizyty premiera Recepa Tayyipa Erdoğana w Polsce podpisano deklarację o polsko-tureckim partnerstwie strategicznym” Była to pierwsza wizyta szefa tureckiego rządu w Polsce. 21 marca 2013 roku szefowie MSZ Polski i Turcji Radosław Sikorski oraz Ahmet Davutoğlu podpisali w Warszawie deklarację ws. obchodów 600-lecia nawiązania polsko-tureckich stosunków dyplomatycznych w 2014 roku.  Obchody jednych z najdłuższych stosunku dyplomatycznych w historii europejskiej i światowej dyplomacji zostały zainagurowane 6 marca 2014 roku podczas wizyty prezydenta Bogusława Komorowskiego w Turcji. Wraz ze swoim tureckim odpowiednikiem Abdullahem Gülem prezydent Komorowski otworzył w Stambule wystawę ,,Dalekie sąsiedztwo – bliskie wspomnienia”, która była wspólnym projektem Muzeum Narodowego w Warszawie i Muzeum Sakıp Sabancı w Stambule. Obchody zostały zakończone 8 grudnia 2014 roku podczas wizyty premiera Ahmeta Davutoğlu w Polsce.  Ostatnią wizytą wysokiego szczebla była wizyta prezydenta R.T. Erdoğana w Polsce w październiku 2017 roku. Podczas tej wizyty podpisanych zostało pięć umów  międzyrządowych: Memorandum o porozumieniu między Ministerstwem Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej  a Ministerstwem Spraw Zagranicznych Republiki Turcji o współpracy w dziedzinie archiwów dyplomatycznych, Deklaracja intencji między Ministerstwem Obrony Narodowej RP a Ministerstwem Obrony Narodowej Republiki Turcji, Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Turcji o zabezpieczeniu społecznym, Porozumienie  Administracyjne w sprawie stosowania Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Turcji o zabezpieczeniu społecznym, Program realizacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Turcji o współpracy w dziedzinie nauki, oświaty i kultury na lata 2017-2020. 

Linki:
Ambasada Turcji w Warszawie

Polsko-turecka współpraca ekonomiczna rozwija się dynamicznie, obejmując różnorodne sektory, takie jak handel, inwestycje, energetyka, oraz obronność. Polska i Turcja współpracują w ramach różnych platform dwustronnych i wielostronnych, dążąc do zwiększenia wymiany handlowej i inwestycji. Kluczowymi obszarami są również rozwój technologii, turystyka, a także edukacja i kultura, co sprzyja dalszemu pogłębianiu relacji między oboma krajami. W 2023 roku polsko-tureckie obroty handlowe przekroczyły 12 mld USD, co jest wynikiem utrzymującego się trendu wzrostowego. Polsko-tureckie organizacje gospodarcze odnotowuje stały rozwój współpracy ekonomicznej między oboma krajami, z optymistycznymi prognozami na przyszłość, sugerując możliwość osiągnięcia celu 20 mld USD w dwustronnych obrotach handlowych​.

Linki:
Portal Promocji Eksportu

 

Współpraca kulturalna i naukowa odbywa się na podstawie  Programu realizacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Turcji o współpracy w dziedzinach nauki, oświaty i kultury na lata 2017-2020. Wiele inicjatyw i programów kulturalnych ma również charakter oddolny i odbywa się poprzez nawiązanie kooperacji bezpośrednio z partnerami miejscowymi. 

Linki:
Instytut Adama Mickiewicza
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Uznawalność kształcenia