Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Bydgoszczy

Projekt LIFE Drawa Bis ukierunkowany jest na renaturyzację dorzecza Drawy i poprawę warunków hydrologicznych w zlewni i stanowi kontynuację działań rozpoczętych w ramach LifeDrawa. Celem jest ochrona i odbudowa siedlisk dla chronionych gatunków flory i fauny, w szczególności zwiększenie populacji łososia grubogłowego i łososia atlantyckiego. Działania obejmą poprawę jakości siedlisk wodnych i przybrzeżnych, przywracanie drożności korytarzy ekologicznych oraz zwiększenie zdolności retencyjnych zlewni, co przełoży się zarówno na poprawę bioróżnorodności, jak i przeciwdziałanie skutkom suszy oraz ryzyku powodzi. Projekt wspiera realizację celów RDW oraz strategii UE w zakresie ochrony bioróżnorodności, a także założeń krajowych dokumentów adaptacyjnych do zmian klimatu.

Liderem jest Uniwersytet Szczeciński, partnerami – PGW Wody Polskie (RZGW w Bydgoszczy), RDOŚ w Szczecinie i Komes Water Sp. z o.o. Budżet wynosi 5,88 mln euro (udział Wód Polskich – 4,54 mln euro). 

Głównym założeniem projektu jest poprawa warunków siedliskowych chronionych gatunków flory i fauny w zlewni Drawy zgodnie z celami polityki UE dotyczącymi ochrony, utrzymania i odbudowy kapitału naturalnego w ekosystemach morskich, słodkowodnych i lądowych. Cel projektu osiągniemy poprzez zwiększenie populacji skójki gruboskorupowej (Unio crassus) o ok. 15% w rzekach Drawie i Płocicznej oraz o ok. 60% w Korytnicy do roku 2030. Ten słodkowodny małż uznawany jest za bioindykator, wrażliwy na zmiany w środowisku, a jego obecność świadczy o dobrym stanie ekologicznym rzek, wspierając zachowanie bioróżnorodności w środowiskach wodnych. Ochrona i odbudowa populacji skójki gruboskorupowej są istotne, gdyż ten gatunek małża pełni rolę naturalnego filtra wód, poprawiając ich jakość i przejrzystość.

Równolegle planowany jest wzrost liczby gniazd tarłowych łososia atlantyckiego (Salmo salar) o ok. 50%, co świadczy z kolei o dążeniu do odtworzenia naturalnych cykli życia tej anadromicznej ryby. Odbudowa populacji ryb dwuśrodowiskowych jest kluczowa dla utrzymania naturalnych cykli życia i równowagi w ekosystemach rzecznych i morskich. Gatunki te pełnią ważną rolę w łańcuchu pokarmowym i są wskaźnikami zdrowia środowiska morskiego

Projekt zakłada także zwiększenie powierzchni siedlisk włosieniczników (Ranunculion fluitantis) o ok. 25% co pomoże zwiększyć różnorodność biologiczną i poprawi jakość siedlisk wodnych. Odtwarzanie populacji włosieniczników jest istotne, gdyż tworzą one unikalne siedliska dla wielu gatunków wodnych i stabilizują dno rzek, wspierając naturalne procesy ekologiczne. Ich obecność świadczy o czystości i dobrej kondycji wód, co czyni je ważnym wskaźnikiem stanu środowiska.

Jednym z głównych celów projektu jest przywrócenie dobrego stanu ekologicznego na prawie 56 km cieków.  Zakres projektu zakłada projektowanie, realizację robót oraz badania monitoringowe efektów projektu.

W planie prac naturyzacyjnych przewidziano m.in. sekwencje bystrzy żwirowo-kamiennych spowalniających odpływ wody, urozmaicanie struktur dennych i brzegowych oraz udrożnienie przeszkód poprzecznych w korytach. Działania spowodują urozmaicenie parametrów hydraulicznych (lokalne zmiany prędkości i energii, urozmaicona morfologia) oraz spowolnienie odpływu wody ze zlewni. Ograniczone okresy z niedoborem wody, to większa dostępność dla bytowania organizmów wodnych. Uwilgotnienie torfowisk ograniczy emisję CO2, wspierając cele Europejskiego Zielonego Ładu w walce z gazami cieplarnianymi. Wprowadzenie innowacji w postaci planowanego treningu narybku oraz instrukcji utrzymania wód, ma zapewnić prośrodowiskowe podejście do utrzymania wód w zasięgu oddziaływania przedsięwzięcia (zapewnienie trwałości projektu). Osiągnięte efekty oraz uzgodniona z kluczowymi organami (PGW WP i RDOŚ) instrukcja utrzymania wód, zostanie rozpowszechniona innym beneficjentom Life.

                                                                                                      Rzeka Drawa - zdj. Drawieński Park Narodowy, Marcin Bielatko 

Innowacyjne rozwiązania prośrodowiskowe

Projekt LIFE Drawa Bis obejmuje kompleksowy zestaw co najmniej 30 zadań technicznych zapewniających osiągniecie celu przyrodniczego oraz poprawę odporności zlewni na antropopresję. Kluczowe działania koncentrują się na renaturyzacji cieków wodnych, zwiększaniu retencji oraz przywracaniu ciągłości ekologicznej poprzez likwidację barier migracyjnych i stabilizację poziomu wód w jeziorach Pojezierza Drawskiego.

Zakres przestrzenny projektu obejmuje rzeki: Drawa, Płociczna, Korytnica, Sitna, Słopica, Stawna, Wąsówka, Kokna, Rakoń, Miedznik oraz jeziora: Rudno, Dubie, Lubie, Drawsko i Prosino. Wśród zaplanowanych prac przewidujemy m.in. budowę sekwencji bystrzy żwirowo-kamiennych spowalniających odpływ wody, renaturyzację struktur dennych i brzegowych, zapewnienie ciągłości ekologicznej na 11 barierach poprzecznych oraz stabilizację poziomu wód w pięciu jeziorach.

Projekt zakłada również działania edukacyjne oraz wdrażanie innowacyjnych rozwiązań, takich jak trening narybku czy opracowanie instrukcji prośrodowiskowego utrzymania wód. Osiągnięte efekty oraz uzgodniona z kluczowymi organami instrukcja utrzymania wody zostanie rozpowszechniona innym Beneficjentom Life.

Realizacja tych zadań przyczyni się do poprawy parametrów hydraulicznych cieków (lokalne zmiany prędkości i energii), urozmaicona morfologia, zwiększenia retencji wody, ograniczenia emisji CO₂ poprzez uwilgotnienie torfowisk oraz zwiększenia odporności zlewni na skutki antropopresji i zmian klimatu.

Efekty projektu mają również służyć jako modelowe rozwiązania dla innych inicjatyw LIFE w Polsce i Europie.

 

Przypomnijmy: