Wody Polskie gotowe na sezon zimowy 2025/2026 (region wodny Noteci)
03.12.2025
Wody Polskie rozpoczęły zimową osłonę przeciwpowodziową na sezon 2025/2026. W gotowości do akcji lodołamania jest flota 26 jednostek, które w razie potrzeby ruszą na Wisłę, Odrę, Wartę i Noteć, aby zapobiec powodziom zatorowym. Równolegle prowadzone są kontrole stanu rzek, urządzeń wodnych i wałów przeciwpowodziowych. Celem działań jest bezpieczeństwo mieszkańców, ich mienia oraz kluczowej infrastruktury.
Bieżący monitoring zagrożeń
Zimowa osłona przeciwpowodziowa trwa od grudnia do marca, a jej głównym zadaniem jest ochrona mieszkańców, ich mienia oraz infrastruktury przed zagrożeniami, które mogą wystąpić w tym okresie.
- Zima to czas, kiedy musimy być szczególnie czujni. Jeśli pojawią się trudne warunki pogodowe, może dojść do powodzi zatorowych. Zatory lodowe na rzekach potrafią niebezpiecznie podnieść poziom wody i zalać okoliczne tereny, a przemieszczająca się kra może uszkodzić mosty czy urządzenia hydrotechniczne. Dlatego mamy w gotowości flotę 26 lodołamaczy, które w razie potrzeby ruszą do akcji, by chronić ludzi i infrastrukturę – mówi Mateusz Balcerowicz, prezes Wód Polskich.
W sezonie zimowym monitoring zjawisk lodowych prowadzony jest przez pracowników Wód Polskich, którzy przygotowują komunikaty o ich występowaniu. W razie nasilenia się niekorzystnych warunków hydrologiczno-meteorologicznych, związanych z występowaniem zatorów, zwiększa się częstotliwość obserwacji zjawisk lodowych.
Lodołamacze w gotowości
Flota Wód Polskich liczy 26 lodołamaczy. Jednostki są sprawne technicznie i gotowe do prowadzenia akcji lodołamania w sezonie 2025/2026. Jeśli wystąpią zjawiska lodowe, zostanie ogłoszone pogotowie lodołamania, a następnie – po pojawieniu się zagrożenia zatorami – akcja lodołamania.
- Lodołamanie to kluczowy element zimowej ochrony przeciwpowodziowej. Dzięki temu zapobiegamy powstawaniu zatorów lodowych – jednej z głównych przyczyn groźnych powodzi. Akcja rusza, gdy po zamarznięciu rzeki przychodzi odwilż i kra zaczyna się przemieszczać. Jeśli zatrzyma się na zakrętach, przy mostach czy jazach, może zablokować przepływ wody i spowodować jej niebezpieczne spiętrzenie. Dlatego lodołamacze wyłamują w lodzie szeroką rynnę, która pozwala krze swobodnie odpłynąć – wyjaśnia Marcin Jarzyński, zastępca prezesa Wód Polskich ds. ochrony przed powodzią i suszą.
Lodołamacze operują na środkowej i dolnej Odrze, dolnej Warcie i Noteci, dolnej Wiśle oraz na zbiorniku Włocławskim. Na Odrze granicznej polskie jednostki współpracują z niemieckimi. W skład polskiej floty wchodzi osiem nowoczesnych, wielofunkcyjnych lodołamaczy. Oprócz zapewnienia zimowej osłony przeciwpowodziowej przez kruszenie i odprowadzanie lodu, pełnią też funkcje ratownicze, przeciwpożarowe, holownicze, badawcze i patrolowe.
Prace utrzymaniowe na urządzeniach wodnych
Wody Polskie prowadzą prace utrzymaniowe, a także planowe przeglądy i kontrole budowlane. Corocznie urządzenia hydrotechniczne poddawane są okresowym kontrolom stanu technicznego, wymaganym przepisami ustawy – Prawo budowlane, jak również przeglądom okresowym wykonywanym przed nadejściem zimy.
Pompownie, jazy i zastawki są na bieżąco konserwowane i utrzymywane w sprawności, zachowując niezawodność urządzeń w celu niedopuszczenia do niekontrolowanych spiętrzeń wody. Bieżącej konserwacji i koszeniu podlegają wały przeciwpowodziowe oraz wloty i odpływy śluz wałowych; dokonywane są też podstawowe ich naprawy. Działania utrzymaniowe dają możliwość dokładnej oceny stanu wałów, jak również zagrożeń powodowanych przez zwierzęta.
Praca zbiorników w okresie zimowym
Zbiorniki pracują zgodnie z instrukcjami gospodarowania wodą dla poszczególnych obiektów. Przepuszczanie wód na zbiornikach w warunkach zimowych odbywa się przy wykorzystaniu spustów dennych; nie uruchamia się zamknięć przelewów powierzchniowych.
Obiekty są przygotowane na spływ wód wielkich, a ewentualne przegrody w postaci konarów, wiatrołomów czy drzew są na bieżąco usuwane. Wszelkie prace udrażniające w awanportach i kanałach dolotowych do upustów budowli prowadzone są w celu zabezpieczenia obiektów przed nagłym powstaniem zatoru z rumoszu drzewnego.
Współpraca ze służbami reagowania kryzysowego
Działania podejmowane w okresie zimowym różnią się w zależności od regionu i skali zagrożenia. W miejscach, gdzie nie można prowadzić akcji lodołamania, zatory lodowe pojawiają się rzadko i są trudne do przewidzenia, nawet przy dobrej znajomości miejsc szczególnie narażonych. Wody Polskie usuwają zatory i udrażniają mniejsze cieki własnymi siłami, a w sytuacjach ekstremalnych współpracują ze Strażą Pożarną i Wojskiem Polskim.
Gospodarka wodna na zbiornikach administrowanych przez RZGW w Bydgoszczy
Gospodarka wodna prowadzona na zbiornikach administrowanych przez nasz Zarząd przebiega w ścisłej zgodności z zapisami instrukcji gospodarowania wodą, uwzględniając bieżącą sytuację hydrologiczną oraz prognozy meteorologiczne.
Utrzymująca się niekorzystna sytuacja hydrologiczna w zlewni Noteci górnej uniemożliwia w pełni realizację zadań związanych z odpowiednim zretencjonowaniem zasobów wodnych w zbiornikach wielozadaniowych, zgodnie z zakładanym schematem rocznym.
Analiza sytuacji meteorologicznej i monitoring
Sytuacja na rzekach powyżej i poniżej zbiorników jest stale monitorowana i analizowana w układzie zlewniowym. Decyzje dotyczące wielkości odpływu podejmowane są na bieżąco, w oparciu o aktualne dane i prognozy.
Zbiorniki retencyjne – Jezioro Gopło oraz Zbiornik Pakość – dysponują pełną rezerwą powodziową, co zapewnia bezpieczeństwo przeciwpowodziowe w regionie.
W sezonie zimowym prowadzone są analizy sytuacji meteorologicznej oraz stały monitoring, które umożliwiają niezwłoczne przekazywanie wszystkim jednostkom terenowym PGW Wody Polskie ostrzeżeń dotyczących silnych mrozów, intensywnych opadów śniegu, oblodzeni oraz zawiei i zamieci śnieżnych. Celem tych działań jest zachowanie wzmożonej czujności na wszystkich obiektach hydrotechnicznych.
Zarządy Zlewni są zobligowane do bieżącego monitorowania miejsc potencjalnie zatorogennych oraz analizy występujących zjawisk lodowych. W przypadku stwierdzenia zatoru, jednostki terenowe niezwłocznie informują odpowiednie służby, w tym PSP i PCZK.
Zamknięcie dróg wodnych i zabezpieczenie oznakowania
Zamknięcie dróg wodnych nastąpiło w związku z występowaniem zjawisk lodowych. Naszym obowiązkiem jako administratora dróg wodnych jest zapewnienie bezpiecznych warunków dla użytkowników szlaków żeglownych. Jednocześnie osoby odpowiedzialne za poszczególne odcinki eksploatacyjne zostały zobowiązane do podjęcia decyzji o redukcji lub przemieszczeniu oznakowania żeglugowego (pływającego, wytyczającego tor wodny w ciągu jezior) w celu jego zabezpieczenia z odpowiednim wyprzedzeniem. Analogicznie, w przypadku rzeki Noteci dolnej dotyczy to procesu demontażu piętrzenia na 12 stopniach wodnych.
Obiekty hydrotechniczne administrowane przez nasz Zarząd są sprawne pod względem eksploatacyjnym. Przepływ wód przez obiekty odbywa się bez zakłóceń, wszelkie przesterowania na stopniach wodnych wykonywane są w celu dążenia do utrzymania prawidłowych parametrów eksploatacyjnych zgodnie z obowiązującymi zapisami instrukcji gospodarowania wodą oraz pozwoleń wodnoprawnych.
- Na odcinku Noteci dolnej, w przypadku wystąpienia prognoz silnych mrozów i zagrożenia szybkiego oblodzenia, w efekcie możliwości powstania zatorów lodowych i śryżowych, podjęto decyzję o demontażu piętrzenia na 12 jazach na odcinku SW Krostkowo 62+800 – SW Krzyż 176+200.
- Większość piętrzących budowli hydrotechnicznych w sezonie zimowym nie będzie wyłączona z eksploatacji. Obniżone zostanie piętrzenie zgodnie z zapisami instrukcji utrzymania i eksploatacji obiektu. Niemniej jednak obiekty te są przygotowane na spływ wód wielkich, a ewentualne przegrody w postaci konarów, wiatrołomów, drzew są na bieżąco usuwane. Wszelkie prace udrożniające w awanportach i kanałach dolotowych do upustów budowli prowadzone są w celu zabezpieczenia obiektu przed nagłym powstaniem zatoru.
W poprzednim sezonie zimowym na przeprowadziliśmy żadnej akcji lodołamania. Powstające na ciekach zatory oraz przy obiektach hydrotechnicznych były usuwane przez pracowników Nadzorów Wodnych i Zespoły ds. Wsparcia Technicznego oraz ds. Obiektów Hydrotechnicznych.
Podsumowanie:
Działania podejmowane przez RZGW w Bydgoszczy w sezonie zimowym mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa obiektów hydrotechnicznych oraz użytkowników dróg wodnych. Stały monitoring, szybka reakcja na zmieniające się warunki pogodowe oraz odpowiednie procedury zabezpieczające pozwalają na minimalizowanie ryzyka związanego z występowaniem zjawisk lodowych.
Oprac. na podstawie informacji Centrum Operacyjnego Ochrony Przeciwpodziowej RZGW w Bydgoszczy