Zakończyliśmy remont jazu na rzece Stara Noteć
06.02.2025
Utrzymanie wód i urządzeń wodnych w dobrym stanie jest konieczne, aby ograniczać zagrożenia podtopień, powodzi i suszy. Zgodnie z ustawą Prawo wodne, ten obowiązek spoczywa na właścicielu wód. W przypadku śródlądowych wód płynących oraz wód podziemnych są to Wody Polskie. Kosztem 129 369,28 zł brutto ze środków własnych, zakończyliśmy kapitalny remont jazu na rzece Stara Noteć.
Jaz znajduje się w km 12+075 rzeki Stara Noteć w pobliżu Stacji Pomp Górecko - obiekt reguluje ilość wody, która zostaje kierowana do stacji pomp w Górecku oraz przy wyższych poziomach również do oddalonej o ponad 12 km Stacji Pomp w Santoku na ujściowym odcinku rzeki.
Prace na budowli polegały między innymi na:
- remoncie elementów betonowych jazu (naprawa przyczółków),
- naprawie elementów metalowych jazu (montaż nowych barierek, czyszczenie i malowanie konstrukcji szkieletowych jazu),
- naprawie umocnień w dnie i na skarpach rzeki od strony wody górnej i dolnej jazu ( profilowanie skarp, zagęszczanie skarp, plantowanie, wykonanie palisady i narzutu kamiennego, wykonanie budowli siatkowo-kamiennych ),
- naprawie uszkodzonego skrzydła jazu.
Przypomnijmy:
Działania utrzymaniowe głównego podmiotu odpowiedzialnego za gospodarkę wodną w naszym kraju polegają m.in. na zachowaniu odpowiedniego stanu dna i brzegów rzek oraz na konserwacji i remoncie istniejących budowli regulacyjnych. Mają one na celu zapewnienie ochrony przed powodzią i usuwanie jej skutków a w okresie zimowym umożliwienie swobodnego spływu lodu i przeciwdziałanie powstawaniu negatywnych zjawisk lodowych. Służą też zapewnieniu odpowiedniego poziomu zwierciadła wody, który umożliwia funkcjonowanie infrastruktury zależnej od jej stanu oraz prawidłowe działanie urządzeń wodnych. Konieczne jest również zapewnienie odpowiedniego stanu technicznego i funkcjonalnego tych urządzeń oraz zapewnienie warunków eksploatacyjnych na śródlądowych drogach wodnych. Od wskazanych działań zależy wiele aspektów gospodarki wodnej, a utrzymanie wód powinno być wykonywane w sposób zrównoważony, zarówno pod kątem zachowania równowagi pomiędzy potrzebami człowieka, a stanem ekosystemów rzecznych, jak i walorów przyrodniczych krajobrazu.
! Przypomnijmy:
Jazy
Jaz jest większą budowlą hydrotechniczną wznoszoną w poprzek koryta rzeki w celu podniesienia zwierciadła wody na potrzebną wysokość. Zwykle jest to kilka metrów, choć według klasyfikacji, jazem nazywamy obiekt piętrzący wodę do wysokości 15 metrów i tworzący zbiornik o objętości maksymalnej 15 mln m3 wody. Wysokość piętrzenia zwykle odbywa się w granicach tzw. wody brzegowej, czyli do krawędzi brzegów koryta cieku.
Pełnią wiele pożytecznych funkcji:
Po pierwsze, spiętrzenie wody umożliwia jej wprowadzenie do sieci rurociągów albo kanałów nawadniających na potrzeby rolnicze, gospodarcze, a nawet krajobrazowe! Dzięki temu można odpowiednio nawodnić pola uprawne, dostarczyć wodę zakładowi przemysłowemu lub elektrowni, a także zaopatrywać w wodę stawy rybne albo rezerwaty przyrody.
Po drugie, piętrzenie wody pozwala podnieść także poziom wód gruntowych na przyległych obszarach. Dzięki podniesieniu zwierciadła wody w gruncie, możliwe jest jego odpowiednie nawodnienie. Pozwala to, razem z rozprowadzaniem wody w sieci melioracyjnej, na skuteczną walkę ze skutkami suszy.
Po trzecie, spiętrzenie powoduje zwiększenie głębokości wody, co umożliwia zarówno żeglugę, jak i pobór wód dla potrzeb wodociągowych, komunalnych i przemysłowych.
Po czwarte, akwen utworzony w wyniku spiętrzenia pełni role rekreacyjne, krajobrazowe i estetyczne. Zbiorniki wodne stwarzają dogodne warunki do aktywnego wypoczynku, w tym wędkarstwa i żeglarstwa. Często zakłada się wokół nich rezerwaty przyrody, dzięki czemu stanowią ostoję dla wielu cennych gatunków roślin i zwierząt.
Po piąte, jazy przeciwdziałają erozji dna rzeki. Spiętrzenie wody powoduje zwiększenie jej głębokości, co wpływa na zahamowanie procesów erozyjnych, a zatem zapobiega obniżaniu się dna rzeki, obsuwaniu brzegów i podmywaniu fundamentów nadrzecznych budowli.
Po szóste, poprzez piętrzenie powstaje spad, czyli różnica poziomów wód, co pozwala wykorzystać wodę do celów wytarzania energii elektrycznej w hydroelektrowni.
W końcu, w przypadku jazów o możliwości uzyskiwania retencji powodziowej możemy doprowadzić do spłaszczenia fali i tym samym chronić tereny przyległe do koryta rzeki poniżej jazu.
