Wojewódzka Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Kielcach

Opinia Sanitarna wydana przez PWIS dotyczy uzgodnienia przedłożonej do zaopiniowania dokumentacji projektowej pracowni rentgenowskiej, w której planowane jest zainstalowanie aparatu rtg. Opinia ta nie jest zezwoleniem na uruchamianie lub stosowanie aparatu rtg w medycznej pracowni rentgenowskiej oraz uruchamianie medycznej pracowni rentgenowskiej.

Dokumentacja projektowa (inaczej Projekt ochrony radiologicznej) powinna zawierać projekt pracowni lub gabinetu (rzuty pomieszczeń w odpowiedniej skali) wraz z projektem i opisem osłon stałych oraz wentylacji. Do dokumentacji warto również załączyć specyfikację techniczną aparatu rtg.

Przepisy prawne nie regulują tej kwestii. Sporządzić dokumentację może każdy kto posiada wiedzę w zakresie budowy i działania aparatów rtg, ochrony radiologicznej oraz umiejętność sporządzania rysunku w skali.

Tak. Każda zmiana w gabinecie rtg mająca istotny wpływ na stan ochrony radiologicznej (a taką jest np. zmiana miejsca zainstalowania aparatu rtg) wymaga zatwierdzenia przez PWIS.

Jeżeli aparat rtg został zainstalowany w tym samym miejscu co poprzedni, kierunek padania wiązki pierwotnej nie zmienił się, nie dokonano żadnych zmian w obrębie osłon stałych gabinetu rtg, a także parametry ekspozycji nie uległy zmianie, nie ma konieczności ponownego składania wniosku o uzgodnienie dokumentacji projektowej.

Nie. Działalność związana ze stosowaniem aparatów rtg do celów medycznych (rentgenodiagnostyki, radiologii zabiegowej, radioterapii powierzchniowej lub radioterapii schorzeń nienowotworowych) wymagana zezwolenia PWIS.

Tak. Zezwolenie wydawane jest na stosowanie konkretnego aparatu rtg ze wskazaniem danych umożliwiających jego identyfikację, takich jak: model aparatu, kod identyfikacyjny, rok produkcji.

Tak, kierownik jednostki organizacyjnej jest obowiązany zgłaszać organowi wydającemu zezwolenie wszelkie zmiany danych określonych w zezwoleniu, zgodnie z art. 5 ust. 9 ustawy Prawo atomowe.

Zezwolenie na uruchamianie aparatu rentgenowskiego pozwala wyłącznie na wprowadzanie aparatu rtg do eksploatacji, natomiast, zezwolenie na stosowanie aparatu rentgenowskiego uprawnia do jego wykorzystywania zgodnie z przeznaczeniem, tj. wykonywania medycznych procedur radiologicznych.

Nie. Należy zauważyć, iż wydanie zezwolenia następuje w drodze decyzji administracyjnej, której adresatem jest konkretna jednostka organizacyjna. Nowy właściciel gabinetu jako kierownik jednostki organizacyjnej zobowiązany jest do złożenia wniosku o wydanie zezwolenia wraz z wymaganymi dokumentami.

Zgodnie z art. 123 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo atomowe, wykonywanie działalności związanej z narażeniem, polegającej na stosowaniu aparatu rtg bez zezwolenia PWIS, podlega karze pieniężnej. Jej wysokość zależna jest od stwierdzonego stanu faktycznego i może osiągać wysokość nieprzekraczającą pięćdziesięciokrotności kwoty przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w roku kalendarzowym poprzedzającym popełnienie czynu.

Jest to możliwe w przypadku zainstalowania ww. aparatu rtg na odpowiednim statywie. Zgodnie z zapisami § 5 ust. 1 pkt. 8 Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 11 stycznia 2023 r. w sprawie warunków bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego dla wszystkich rodzajów ekspozycji medycznej, stosowanie jezdnego i przenośnego sprzętu radiologicznego ogranicza się wyłącznie do przypadków, gdy przybycie pacjenta do stacjonarnego urządzenia radiologicznego jest przeciwwskazane ze względów medycznych; ograniczenie to nie dotyczy jezdnego sprzętu radiologicznego stosowanego wyłącznie do zdjęć wewnątrzustnych.

Zgodnie z art. 33q ust. 1 ustawy Prawo atomowe, prowadzenie działalności związanej z narażeniem w celach medycznych, polegającej na udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu rentgenodiagnostyki, radiologii zabiegowej lub diagnostyki związanej z podawaniem pacjentom produktów radiofarmaceutycznych, wymaga zgody państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego. W przypadku stosowania ogólnodiagnostycznego aparatu rtg, tj. stosowania aparatu rtg do celów rentgenodiagnostyki, uzyskanie zgody na udzielanie świadczeń zdrowotnych jest obligatoryjne.

Zgoda nie jest wymagana dla jednostek ochrony zdrowia prowadzących działalność związaną z narażeniem w celach medycznych, polegającą jedynie na wykonywaniu stomatologicznych zdjęć wewnątrzustnych lub densytometrii kości. Jest to rodzaj rentgenodiagnostyki wyłączony z obowiązku uzyskania zgody.

Nie. Opinię konsultanci wojewódzcy wydają na wniosek PWIS.

Tak. Zgoda w tym zakresie wydawana jest przez Głównego Inspektora Sanitarnego, po uzyskaniu pozytywnej opinii konsultanta krajowego w dziedzinie radioterapii onkologicznej albo konsultanta krajowego w dziedzinie medycyny nuklearnej i pozytywnej opinii państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego, która wydawana jest na wniosek Głównego Inspektora Sanitarnego.

W przypadku podjęcia decyzji o wykonywaniu nowych medycznych procedur radiologicznych, które nie zostały wykazane przy poprzednim wniosku o wydanie zgody i nie zostały ujęte w decyzji administracyjnej, należy ponownie zwrócić się do PWIS z wnioskiem. Jednakże, wniosek ten będzie rozpatrywany tylko w aspekcie nowych procedur, na których wykonywanie zostanie wydana zgoda.

Jeżeli aparat rtg jest przeznaczony do wykonywania wspomnianych medycznych procedur radiologicznych i spełnia wymagania techniczne dla wykonywania tychże procedur to nie ma przeciwskazań do jego wykorzystywania w powyższym celu.

Jednostki organizacyjne, które wykonują lub planują rozpocząć wykonywanie działalności związanej z narażeniem, o której mowa w art. 4 ust. 1a pkt 3-14 i 15 (niepodlegającej nadzorowi organów nadzoru górniczego) ustawy Prawo atomowe.

Działalność, w której wykorzystuje się naturalnie występujący materiał promieniotwórczy (materiał zawierający substancje promieniotwórcze). W art. 4 ust. 1a ustawy Prawo atomowe zidentyfikowano rodzaje działalności występujące w Polsce, w których wykorzystuje się naturalnie występujący materiał promieniotwórczy.

Nie. Do wykonywania wspomnianej działalności można przystąpić, jeżeli w terminie 30 dni od dnia doręczenia powiadomienia, PWIS nie wniesie sprzeciwu, w drodze decyzji administracyjnej i nie później niż po upływie 2 lat od określonego w powiadomieniu terminu rozpoczęcia wykonywania działalności.

Na podstawie art. 6a ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. - Prawo atomowe  zostało wydane Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 marca 2021 r. w sprawie przypadków, w których wykonywanie działalności związanej z narażeniem na promieniowanie jonizujące pochodzące od naturalnych izotopów promieniotwórczych nie wymaga powiadomienia.
Zgodnie z §  1 ww. rozporządzenia, obowiązkowi powiadomienia nie podlega wykonywanie działalności, o której mowa w art. 4 ust. 1a ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. - Prawo atomowe, jeżeli:
1) stężenie promieniotwórcze naturalnych izotopów promieniotwórczych w materiałach stałych nie przekracza granicznych wartości określonych w załączniku do rozporządzenia,
2) stężenie promieniotwórcze naturalnych izotopów promieniotwórczych w materiałach ciekłych lub gazowych nie przekracza granicznych wartości określonych w załączniku do rozporządzenia, przy czym:
a) dawki, jakie mogą otrzymać osoby zatrudnione w związku z wykonywaną działalnością, nie przekraczają wartości dawek granicznych określonych dla osób z ogółu ludności, o których mowa w załączniku nr 4 do ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. - Prawo atomowe, oraz
b) przyrost dawki, jaką może otrzymać osoba z ogółu ludności w wyniku tej działalności, jest nie większy niż 1 milisiwert (mSv) w ciągu roku kalendarzowego
- a wykonywana działalność nie powoduje zwiększenia sumarycznego stężenia promieniotwórczego izotopów promieniotwórczych radu Ra-226 i radu Ra-228 w wodzie, która może mieć wpływ na jakość wody pitnej lub inne drogi narażenia na promieniowanie jonizujące, do poziomu przekraczającego 1 kilobekerel na metr sześcienny (kBq/m3).

Nie ma wymogu prawnego uzyskania zezwolenia na stosowanie urządzenia emitującego pole elektromagnetycznego. Nie jest konieczne nawet dokonanie zgłoszenia.

Zgodnie z §  11 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku, co najmniej raz na dwa lata - jeżeli podczas ostatniego pomiaru stwierdzono występowanie tylko strefy pośredniej lub co najmniej raz w roku - jeżeli podczas ostatniego pomiaru stwierdzono występowanie również strefy zagrożenia albo strefy zagrożenia i strefy niebezpiecznej.

Jeżeli podczas dwóch ostatnich badań i pomiarów pól elekromagnetycznych, wykonanych w odstępie dwóch lat, nie stwierdzono występowania stref ochronnych w miejscach wykonywania pracy, zgodnie z §  11 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku.

Tak. Pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, wykonuje się każdorazowo, jeżeli nastąpiły zmiany w warunkach wykonywania pracy, które mogły mieć wpływ na zmianę poziomu narażenia.

Profilaktycznym badaniom lekarskim podlegają wszyscy pracownicy, którzy mają dostęp do przestrzeni pola-EM rozpoznanych stref ochronnych, niezależnie od czasu przebywania w strefach ochronnych.

Informacje dotyczące wyników oceny zagrożeń elektromagnetycznych zapewnia się wszystkim osobom, które mają dostęp do przestrzeni pola-EM rozpoznanych stref ochronnych, bez względu na podstawę zatrudnienia.