Wojewódzka Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Szczecinie

Czerniak jest nowotworem złośliwym skóry. Wywodzi się z melanocytów, czyli komórek pigmentowych wytwarzających barwnik zwany melaniną, który sprawia, że skóra ciemnieje w kontakcie z promieniowaniem ultrafioletowym. Czerniaki najczęściej pojawiają się na skórze, ale także w obrębie ust, nosa oraz gałki ocznej. Czerniak skóry może rozwinąć się u każdego. Polacy z powodu jasnej karnacji w dużym stopniu narażeni na czerniaki. Stały i znaczący wzrost (300% w ciągu ostatnich 20 lat) liczby zachorowań potwierdza, iż nasz naród znajduje się w grupie wysokiego ryzyka.

Osoby najbardziej narażone na rozwój czerniaka to osoby:

• o jasnych i rudych włosach,
• o jasnych oczach,
• o jasnej lub bardzo jasnej cerze,
• z pigmentami i/lub znamionami,
• które łatwo ulegają poparzeniom słonecznym,
• które słabo tolerują słońce,
• które opalają się dużym trudem lub w ogóle,
• u których w rodzinie wystąpił czerniak.

Osoby te bezwzględnie powinny unikać słańca oraz całkowicie zrezygnować z solarium.

W Polsce co roku odnotowuje się kilkadziesiąt przypadków nowych zachorowań na nowotwory skóry. W tym oko 3 500 – 4 000 stanowią zachorowania na czerniaki, liczba ta podwaja się co 10 lat.

Czerniak rozrasta się nie tylko na powierzchni skóry, ale co gorsza w głąb skóry (ma wtedy ok. 1 mm głębokości) dostaje się do naczyń krwionośnych a następnie za ich pomocą przedostaje się do całego organizmu.

ABCDE Czerniaka:

Czerniaki mają wiele cech charakterystycznych, które pomagają w ich rozpoznaniu.

Cechy te określane są za pomocą ABCDE.

1. SYMETRIA NP. ZNAMIĘ „WYLEWAJĄCE” SIĘ NA JEDNĄ STRONĘ
2. BRZEGI POSZARPANE, NIERÓWNOMIERNE, POSIADAJĄCE ZGRUBIENIA
3. CZERWONY, CZARNY NIEJEDNOLITY KOLOR
4. DUŻY ROZMIAR WIELKOŚCI ZMIANY POWYŻEJ 6MM
5. EWOLUCJA, CZYLI POSTĘPUJĄCE ZMINY ZACHODZĄCE W ZNAMIENIU

Wszystkie znamiona, narośla, pieprzyki, które kwalifikują się do jednego z punktów ABCDE lub budzą Twój niepokój, powinny zostać zbadane przez lekarza dermatologa lub chirurga onkologa w razie jakichkolwiek wątpliwości wycięte.

Złote zasady ochrony przed czerniakiem:

• raz w miesiącu dokładnie oglądaj skórę- sprawdź, czy Twoje znamiona nie zmieniają się lub czy nie pojawiły się nowe,
• jeśli zauważysz, że coś podejrzanego dzieje się z Twoim znamieniem, niezwłocznie udaj się do dermatologa lub chirurga-onkologa,
• unikaj słońca w godzinach 11.00-16.00,
• nie opalaj się w solarium! Od 2018 stosowanie solarium przez osoby poniżej 18 r.ż. jest zabronione,
• Najlepiej raz na rok odwiedzaj kontrolnie dermatologa lub chirurga-onkologa,
• Jeśli chcesz się opalać, rób to z głową – pamiętaj o stosowaniu filtrów UV, noszeniu czapki
  i okularów przeciwsłonecznych.

Czerniaki są najłatwiejszymi do zdiagnozowania nowotworami, ponieważ rozwijają się na powierzchni skóry. Codziennie widzimy się w lustrze, dlatego warto przy okazji troskliwie obejrzeć wszelkie podejrzane zmiany na swoim ciele.

Źródło:

Poradnik metodyczny profilaktyki czerniaka przeznaczony dla nauczycieli realizujących program ,,Znamię! Znam je?”

Grafika:

Obraz autorstwa <a href=https://pl.freepik.com/darmowe-zdjecie/mlodzi-ludzie-z-czerniakiem-widok-z tylu_25128883.htm#query=melanoma&position=44&from_view=search&track=sph>Freepik</a>