Portal sztucznej inteligencji

Publikacja branży wypełniła lukę

Stosowanie sztucznej inteligencji przez polskie placówki medyczne wiązało się dotąd z wieloma wyzwaniami

i wątpliwościami. Powód? Brak odpowiednich regulacji zarówno na poziomie krajowym, jak i w UE. Liderzy innowacji w polskich placówkach medycznych muszą mierzyć się z brakiem regulacji dotyczących stosowania AI w zdrowiu. Proces legislacyjny na poziomie UE jest na stosunkowo wczesnym etapie. 

Odpowiedzią na związane z tym wyzwania jest właśnie Biała Księga AI w praktyce klinicznej, której premiera miała miejsce właśnie podczas II edycji konferencji AI w zdrowiu, która odbyła się 14 czerwca 2022 roku.

Po co „Biała Księga AI w praktyce klinicznej”?

Twórcy publikacji postawili przed sobą cel zidentyfikowania najważniejszych pytań i wątpliwości, które rodzą się w codziennej praktyce stosowania AI. Z dokumentu można dowiedzieć się, czym jest sztuczna inteligencja w zdrowiu, jakie stwarza możliwości, czy jej stosowanie ochronie zdrowia jest prawnie dopuszczalne, w jaki sposób sztuczna inteligencja może wspierać profesjonalistę medycznego i pacjenta, a także jaka jest polityka publiczna w zakresie rozwoju sztucznej inteligencji w ochronie zdrowia. Sporo uwagi autorzy dokumentu poświęcili również prawom pacjenta. To ważne, bo placówki medyczne i lekarze stawiali dotąd wiele pytań to, jak korzystać z rozwiązań opartych na sztucznej inteligencji w zgodzie z istniejącymi przepisami prawa.

Czy AI zastąpi lekarzy?

W Białej Księdze znalazły się m.in. wskazówki dotyczące stosowania AI zgodnie z zasadami wykonywania zawodów medycznych. Ważnym aspektem jest przede wszystkim fakt, że AI nie zastępuje profesjonalisty medycznego, nie podejmuje za niego decyzji i nie udziela za niego świadczeń zdrowotnych, ani też nie orzeka samodzielnie o stanie zdrowia. Sztuczna inteligencja ma na celu wspierać procesy terapeutyczne, diagnostyczne, naukowo-badawcze, organizacyjne i zarządcze, i być narzędziem w rękach lekarza.

Przed sztuczną inteligencją w zdrowiu nie ma już odwrotu. To fakt, a jednocześnie ogromna szansa na skuteczniejsze leczenie pacjentów i efektywniejsze funkcjonowanie systemu ochrony zdrowia. W praktyce oznacza to szybszą i dokładniejszą diagnostykę, wdrożenie właściwego leczenia, a także optymalizację zasobów i kosztów – zauważa Ligia Kornowska, Dyrektor Zarządzająca Polskiej Federacji Szpitali, Liderka Koalicji AI w zdrowiu.

AI a udzielanie świadczeń zdrowotnych

Twórcy Białej Księgi pochylili się również nad aspektem stosowania sztucznej inteligencji w celu udzielania świadczeń zdrowotnych. Rozważania w tym kontekście rozpoczęli od Ustawy o działalności leczniczej i wskazali na skomplikowaną sytuację osób prawnych, które ponoszą odpowiedzialność za udzielane w ramach ich funkcjonowania świadczenia zdrowotne. W tym przypadku - teoretycznie - gdy stosowana przez szpital sztuczna inteligencja odmówi pacjentowi przyjęcia do lekarza, pacjent może formułować zarzut, że szpital odmówił udzieleniu mu świadczenia zdrowotnego.

Należy wskazać, że w obecnym stanie prawnym odpowiedzialność za świadczenia zdrowotne obciąża lekarzy i inne osoby wykonujące zawody medyczne, a nie narzędzia wykorzystywane do ich udzielania. A zatem to nie AI udziela świadczenia zdrowotnego, lecz wykorzystujący je lekarz. Świadczenie udzielane jest zatem przez osobę fizyczną, za której działania odpowiedzialność może też ponosić osoba prawna (np. szpital).

Informowanie pacjenta o AI

Stosowanie sztucznej inteligencji budzi także pytanie, czy pacjenta należy informować o wykorzystaniu AI przy udzielaniu świadczeń i czy powinien on wyrazić na to zgodę?

Samo wykorzystanie AI nie musi oznaczać konieczności informowania, odbierania zgody lub umieszczania informacji w dokumentacji pacjenta. Najważniejsze jest określenie istotności zastosowania AI w procesie diagnostyczno-leczniczym. Nie powinno jednak dochodzić do sytuacji, w których zachodzi którakolwiek ze skrajności, jak nieudzielenie informacji pacjentowi przez lekarza w sytuacji wykorzystania AI, albo przeciwnie – obciążenie pacjenta danymi, których nie rozumie, a nierzadko też nie potrzebuje. Warto zaznaczyć, że pacjent ma prawo prosić o wyjaśnienia tak długo, aż przekazana informacja będzie przez niego zrozumiała.

Praktyczne wskazówki

„Biała Księga AI w praktyce klinicznej” wskazuje proponowane kierunki odpowiedzi i możliwe rozwiązania, które w ocenie autorów publikacji mogą przyczynić się do zwiększenia bezpieczeństwa i jakości stosowania AI, a w efekcie do budowania zaufania do tej technologii. Dokument zawiera zestawienie najczęstszych pytań dotyczących stosowania AI wraz z odpowiedziami.

Twórcami Białej Księgi są Polska Federacja Szpitali, Koalicja AI w zdrowiu oraz GRAI ds. sztucznej inteligencji. Partnerami są IQVIA, Microsoft, Medicover, Grupa LUXMED, Abbot oraz Comarch Healthcare.

Zapraszamy do zapoznania się z Białą Księgą pod linkiem: https://aiwzdrowiu.pl/wp-content/uploads/2022/06/BIA_A-KSIE_GA_AI-W-ZDROWIU_2022.pdf