Polska w Grecji

1 .GRECJA. INFORMACJE PODSTAWOWE

Dane statystyczne:

Nazwa oficjalna: Republika Grecka

Powierzchnia: 131 957 km2

Liczba ludności: 9.716.889 (ostatni spis ludności w 2021r.)

Klimat: śródziemnomorski

Zagrożenie katastrofami naturalnymi: trzęsienia ziemi, pożary

Data powstania państwa: 1821

Data wstąpienia do ONZ: 1952

Data wstąpienia do UE: 1981

Dostępność rynku pracy dla Polaków: od 1 maja 2006 r.

Język urzędowy: grecki

Największe miasta: Ateny wraz z Pireusem ok. 4,2 mln, Saloniki ok. 1 mln, Patras ok. 170.000 mieszkańców

Religia: Grecki Kościół Prawosławny  

Święta państwowe:

• 25 marca - rocznica wybuchu powstania antytureckiego
• 28 października - rocznica przystąpienia do II WŚ

Ustrój polityczny: republika parlamentarna

Podział administracyjny: 7 zdecentralizowanych jednostek administracyjnych, 13 regionów (województw), 325 jednostek samorządów lokalnych (miast) – od 01.01.2011r.

Waluta: euro (EUR)

Numer kierunkowy do Grecji: +30

Dostęp do Internetu: powszechny

Funkcjonowanie sieci komórkowych: sieci dostępne: WIND, VODAFON, COSMOTE, NOVA

Rząd Grecji stworzył pierwszy, od 12 lat, projekt budżetu, który powstał bez nadzoru Unii Europejskiej i Międzynarodowego Funduszu Walutowego. Kraj wraca do europejskiej normalności. Ścisły nadzór wierzycieli nad finansami publicznymi Grecji skończył się w sierpniu i Ateny nie są już poddawane kwartalnym kontrolom.
Dług publiczny zamknął się na poziomie 168,9 proc. Wzrost gospodarczy Grecji w 2022 r. był niższy od zakładanego i wyniósł 1,8 proc. Stopa bezrobocia, należąca do najwyższych w UE  wynosi obecnie 12,7 proc. 
Lepiej niż oczekiwano przedstawia się według prognoz rządu wzrost gospodarczy za rok 2022, który wyniósł około 5,6 proc. ze względu na duże ożywienie w sektorze turystycznym, który wyszedł z zastoju spowodowanego pandemią koronawirusa.

Obecnie obowiązują cztery stawki podatkowe: 22%, 29%, 37% oraz 45%. Składki ZUS przy umowie o pracę przekraczają 40% dochodu (25,06% pracodawcy i 16% pracownika). Podstawowa stawka VAT wynosi 24%. 
 

 

2. WJAZD I POBYT NA TERYTORIUM GRECJI

Przepisy wjazdowe: ruch bezwizowy, strefa Schengen, przepisy unijne

Przepisy celne: przepisy unijne.

Przepisy dotyczące pobytu: przepisy unijne

Ograniczenia swobodnego przemieszczania się i pobytu mogą mieć miejsce jedynie w przypadkach zagrażających polityce bezpieczeństwa państwa i zdrowiu publicznemu. Zakaz wjazdu do Grecji osób, które zostały wydalone z tego kraju na mocy decyzji sądu, wygasa po upływie 5 lat, chyba że wyrok wskazuje na inny termin. Wykreślenie z listy osób niepożądanych może nastąpić wyłącznie na wniosek zainteresowanego lub jego prawnego pełnomocnika. Wniosek składa się w Ministerstwie Porządku Publicznego i Ochrony Obywatela Republiki Greckiej (Komenda Główna Policji, Departament Bezpieczeństwa Państwowego ) Obywatele polscy korzystają z prawa do swobodnego przepływu osób w ramach UE. Dokumentem uprawniającym do bezwizowego wjazdu i pobytu (do 90 dni niezależnie od jego celu) jest ważny paszport lub dowód osobisty. Przed wyjazdem należy się upewnić, czy dokument jest w wystarczająco dobrym stanie technicznym i czy pozwala na stwierdzenie tożsamości.

Pobyt długoterminowy (nie turystyczny):

Zgodnie z przepisami UE pobyt powyżej 90 dni wymaga uzyskania pozwolenia (ADEIA DIAMONIS – Άδεια Διαμονής), które w rejonie Aten (ul. Petru Ralli 24, Tavros 17 778) i Salonik wydają Wydziały Policji ds. Cudzoziemców, a w pozostałych rejonach Grecji - wydziały bezpieczeństwa publicznego lokalnych komisariatów policji. W celu otrzymania pozwolenia na pobyt należy złożyć: wypełniony wniosek, ważny dokument tożsamości, 3 fotografie oraz (w zależności od celu pobytu): zaświadczenie pracodawcy o zatrudnieniu, potwierdzone w Państwowej Inspekcji Pracy (dla pracowników najemnych), zaświadczenie o prowadzeniu działalności gospodarczej (w przypadku samozatrudnienia), dokument potwierdzający pokrewieństwo z obywatelem UE (dla osób przybyłych w celu łączenia rodzin), zaświadczenie o zapisaniu się na studia, poświadczenie ubezpieczenia zdrowotnego oraz poświadczenie posiadania środków finansowych na okres pobytu (dla osób podejmujących studia). Prawo swobodnego przemieszczania się i pobytu uzyskuje też członek rodziny obywatela UE, niezależnie od przynależności państwowej. Potwierdzenie legalnego pobytu może zawierać klauzulę, uprawniającą do podjęcia pracy (nie wydaje się oddzielnego dokumentu, zezwalającego na podjęcie pracy). Obywatele krajów UE będący w posiadaniu Adeia Diamonis, nabywają po pięciu latach legalnego pobytu prawo do pobytu stałego. W Grecji nie ma obowiązku meldunkowego.

 

3. POSZUKIWANIE PRACY

Pełne otwarcie rynku pracy dla obywateli polskich nastąpiło z dniem 1 maja 2006 r. Sprawami związanymi z rynkiem pracy zajmuje się Państwowy Urząd ds. Zatrudnienia – DYPA (poprzednio OAED) https://www.dypa.gov.gr/, odpowiadający polskim urzędom pracy. Ponadto na rynku działają prywatne agencje pośrednictwa pracy, które powinny posiadać odpowiednią licencję wydawaną przez Ministerstwo Pracy, Ubezpieczeń i Solidarności Społecznej http://www.ypakp.gr/.

Zjawiskiem szeroko funkcjonującym jest tzw. „praca na czarno". Należy bezwarunkowo we wstępnej rozmowie o pracę domagać się pisemnej umowy o pracę, a w przypadku niewywiązywania się pracodawcy z warunków umowy można wnieść skargę do Inspekcji Pracy (główna siedziba: Ateny 104 37, ul. Agisilaou 10, tel.: 210 5289281 , 210 5289114 lub do greckiego Ministerstwa Pracy, Ubezpieczeń i Solidarności Społecznej.

Informacje dostępne w kilku językach nt. rynku pracy w Grecji:
https://eures.ec.europa.eu/living-and-working/labour-market-information/labour-market-information-greece_pl 
  

4. ŚWIADCZENIA SOCJALNE

Grecja to kraj o  rozbudowanym systemie świadczeń socjalnych. System pracowniczych świadczeń socjalnych administruje Ministerstwo Pracy, Ubezpieczeń i Solidarności Społecznej, a świadczenia opieki zdrowotnej i społecznej administruje Ministerstwo Zdrowia. Od dnia 01.01.2017r. wszystkie kasy ubezpieczeń społecznych RG są skonsolidowane w jednej instytucji o nazwie Zjednoczone Kasy Ubezpieczeń Społecznych (EFKA). Główną instytucją polityki społecznej w Grecji  jest Państwowy Urząd ds. Zatrudnienia – DYPA (poprzednio OAED), https://www.dypa.gov.gr OAED – jednostka właściwa dla osób bezrobotnych (zasiłki dla bezrobotnych i zasiłki rodzinne).

Numerem identyfikacyjnym każdej osoby ubezpieczonej w Grecji jest nr ΑΜΚΑ (numer w Rejestrze Ubezpieczenia Społecznego). Jego posiadanie jest konieczne w kontaktach z grecką służbą zdrowia oraz instytucjami pomocy społecznej. Numer ten można wyrobić w biurach swojej kasy ubezpieczeniowej lub za pośrednictwem służby państwowej KEP („Centrum Obsługi Obywatela”), mającej biura praktycznie w każdej dzielnicy miasta lub gminy.
 

 

5. SŁUŻBA ZDROWIA

Zarówno publiczna, jak i prywatna służba zdrowia są powszechnie dostępne. Opieka zdrowotna w ramach narodowego systemu zdrowia jest stosunkowo na niskim poziomie, opieka nad osobami w stanie ciężkim wymaga wynajęcia i opłacenia tzw. „osobistej pielęgniarki".

Lista lekarzy i wszystkich zakładów państwowej opieki zdrowotnej (EOPYY) jest dostępna na stronie: www.eopyy.gov.gr. W nagłych przypadkach można bezpośrednio zgłosić się do właściwej placówki EOPYY. Centralny Urząd EOPYY (Ethnikos Organismos Parochis Ypiresion Ygeias), mieści się pod adresem: ul. Apostolou Pavlou 12, 15123 Marousi, tel: : +30 2108110916, +30 2108110918, +30 2108110925, +30 2108110919 http://www.eopyy.gov.gr. Sieć aptek jest bardzo rozbudowana, czynne są w godzinach takich jak sklepy, apteki dyżurujące czynne są również w nocy i w dni wolne od pracy.

 

6. SZKOLNICTWO

Wszystkie dzieci w wieku od 6-15 lat podlegają obowiązkowi szkolnemu, który obejmuje szkolnictwo podstawowe (6 lat) oraz gimnazjalne (3 lata). Szkoły ponadgimnazjalne obejmują Licea Ogólne (3 lata) oraz Licea Zawodowe (2-3 lata). Większość szkół podstawowych i średnich to szkoły państwowe. Szkolnictwo wyższe obejmuje głównie wyższe uczelnie (AEI) oraz wyższe szkoły techniczne (TEI). Nabór kandydatów do szkół wyższych odbywa się na podstawie wyników z egzaminów ogólnogreckich. Urząd o nazwie D.O.A.T.A.P. (http://www.doatap.gr/en/index.php jest powołany w celu udzielania informacji na temat uznawania w Grecji dyplomów szkół wyższych, wydanych poza jej granicami.  

W Atenach (dzielnica Egaleo) ma swoją siedzibę Szkoła Polska im. Zygmunta Mineyki przy Ambasadzie Rzeczypospolitej Polskiej w Atenach, która prowadzi nauczanie w trybie uzupełniającym. Adres: róg ul. Miaouli 35i Pergamou 90 (Μιαούλη και Περγάμου) 122 42 Egaleo. Tel. (+30) 6936591816, https://ateny.orpeg.pl/, e-mail: ateny@orpeg.pl. Szkoła podlega Ministerstwu Edukacji i Nauki RP. 

Obecnie na terenie Grecji funkcjonuje pięć szkół polskich: w Atenach, Salonikach, Heraklionie i Chanii na Krecie i w mieście Rodos na wyspie Rodos. W Atenach i Salonikach funkcjonują szkoły na poziomie liceum i szkoły podstawowej, a w Chanii, Heraklionie i Rodos, szkoły podstawowe.

 

7. INFORMACJE DLA KIEROWCÓW I POSIADACZY SAMOCHODÓW

Polskie prawo jazdy uprawnia do prowadzenia pojazdu w Grecji i zachowuje ważność do daty określonej w dokumencie (nie dotyczy kierowców zawodowych, którzy mają obowiązek posiadania greckiego prawa jazdy, uprawniającego do kierowania określoną kategorią pojazdów). Obywatel polski mający stałe miejsce zamieszkania w Grecji może wymienić prawo jazdy na nowy, wspólnotowy egzemplarz. Warunkiem jest posiadanie numeru AFM (odpowiednik polskiego NIP). Wymiana jest bezpłatna i nie wiąże się z koniecznością ponownego zdawania egzaminów. Kierujący pojazdem obowiązany jest mieć ze sobą dowód rejestracyjny pojazdu. W Grecji obowiązuje nakaz zapinania pasów bezpieczeństwa zarówno na przednich, jak i tylnych siedzeniach pojazdów. Rozmawianie przez telefon komórkowy podczas prowadzenia pojazdu jest zabronione.

Ważne: Osoby przebywające w Grecji na stałe, mające nr AFM oraz potwierdzenie legalnego pobytu, nie mogą na terenie Grecji posiadać oraz kierować pojazdami na polskich numerach rejestracyjnych (kary grzywny przekraczają niekiedy wartość pojazdu - Ustawa 2960/2001, Art.137 §A1 z późniejszymi zmianami, zawartymi w Ustawie 3453/2006).

 

8. INFORMACJE O ZAGROŻENIACH (HANDEL LUDŹMI)

Zagrożenia związane z wyjazdem

Wyjazd za granicę może być okazją do zarobienia pieniędzy czy zdobycia nowego doświadczenia zawodowego. Należy jednak pamiętać, że wyjazd za granicę w celu podjęcia pracy pociąga za sobą również zagrożenia. Jednym z nich jest przestępstwo handlu ludźmi. Wobec szczególnego zagrożenia Grecji nielegalną imigracją, za nadzwyczaj poważne przestępstwo uznawane jest ułatwianie nielegalnego przekroczenia granicy, które jest zagrożone karą od 5 lat pozbawienia wolności oraz grzywną w wysokości od 10.000 euro za każdą nielegalnie przewożoną osobę.

Warunki zorganizowania bezpiecznego wyjazdu za granicę

Nie należy przyjmować ofert pracy od osób nowopoznanych, a wybierając ogłoszenia o pracę publikowane w prasie czy w Internecie należy zachować szczególną ostrożność. Inne zagrożenie związane z wyjazdem to oszustwo przez pracodawcę: może się zdarzyć, że pracodawca nie wypłaci wynagrodzenia za wykonaną pracę, może zdarzyć się także, że warunki pracy, na które pracownik wyraził wcześniejszą ustną zgodę mogą się zmienić w trakcie wykonywania pracy. Dlatego wybierając się za granicę, warto przestrzegać kilku podstawowych zasad:

• Sprawdź, czy agencja zatrudnienia posiada certyfikat (www.kraz.praca.gov.pl),
• Nie korzystaj z ofert pracy zawierających jedynie numer telefonu,
• Nie spotykaj się z przedstawicielem agencji zatrudnienia poza biurem firmy (np. na dworcu, w kawiarni),
• Pamiętaj, że agencja zatrudnienia nie ma prawa do pobierania opłat za załatwienie pracy (z wyjątkiem opłat z tytułu dojazdu i powrotu osoby kierowanej, wydania wizy, badań lekarskich i tłumaczenia dokumentów),
• Zawsze domagaj się pisemnej umowy o pracę,
• Weź ze sobą adres i numer telefonu najbliższego polskiego konsulatu w kraju, do którego jedziesz,
• Sprawdź, czy w kraju, do którego jedziesz, działa organizacja pozarządowa, która może udzielić Ci pomocy.
• Weź ze sobą kartę kredytową oraz rezerwową sumę pieniędzy pozwalającą na powrót do Polski w każdych okolicznościach,
• Zabierz ze sobą numery telefonów Poland Direct z kraju docelowego oraz telefon komórkowy z aktywnym roamingiem,
• Zostaw rodzinie lub zaufanej osobie plan podróży i - jeżeli jest to możliwe -adres lub numer telefonu, pod którym będziesz osiągalny. Przed wyjazdem ustal, jak często będziesz kontaktować się z rodziną. Ponadto istotne informacje i wskazówki znajdziesz,
• w publikacji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji pt. „Kompas podróżny. Poradnik dla wyjeżdżających za granicę w celu podjęcia prcy„,
• w poradniku przygotowanym przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych pt. „Polak za granicą" (www.msz.gov.pl) - katalog pn. „Informacje konsularne",
• w krajach Unii Europejskiej działają lokalne punkty informacyjne przy władzach gmin, związkach zawodowych, organizacjach pozarządowych oraz ośrodkach polonijnych, w których otrzymasz niezbędną pomoc czy informacje np. o zasadach podjęcia pracy w danym kraju.

 

9. PRZYDATNE INFORMACJE I ADRESY

Urzędy pracują przeważnie w godz. 8.00-14.00 od poniedziałku do piątku (dotyczy to także banków).
Sklepy są zazwyczaj czynne do godz. 20.00 lub 21.00 (z przerwą w ciągu dnia między godziną 15.00 a 17.30) we wtorki, czwartki i piątki. W poniedziałki, środy i soboty handel kończy się w porze sjesty (ok. godz. 15.00).
W większości miast i ośrodków turystycznych w Grecji znajdują się biura Narodowej Organizacji Turystycznej (EOT: www.gnto.gov.gr, www.visitgreece.gr), gdzie udostępniane są bezpłatne informatory turystyczne, mapy, rozkłady jazdy pociągów, autobusów, promów. Centrala EOT znajduje się w Atenach przy ul. Tsocha 7, 115 21 Athens, tel. ( +30) 210-87-07-000. Biuro informacji EOT ul. Dionisiou Areopagitou 18-20, 105 58 Athens tel. (+30) 210-331-03-92, (+30) 210-331-07-16; e-mail: info@gnto.gr; skargi: complaints@gnto.gr.

 

Ważne telefony:

• karetki pogotowia: 166
• dyżurujące szpitale, apteki, lekarze: 14944
• policja: 100
• europejski nr alarmowy: 112
• straż pożarna: 199
• informacje o środkach transportu miejskiego (bieżący rozkład jazdy, informacje o strajkach): 11185
• ogólne informacje telefoniczne: 11888
• Policja turystyczna: 1571

 

Przydatne strony internetowe:

• www.visitgreece.gr (info dla turystów w szerokim zakresie)
• http://ec.europa.eu (strona Komisji Europejskiej o przepisach unijnych)

Dla osób, będących rezydentami w Grecji są organizowane kursy oraz egzaminy języka greckiego (więcej informacji na http://www.gsae.edu.gr/en/). Znajomość języków obcych ogranicza się w Grecji zazwyczaj do przeciętnej znajomości j. angielskiego. Komunikacja miejska to autobusy, trolejbusy, metro i tramwaje. Łatwiej poruszać się komunikacją miejską niż samochodem. Ceny biletu normalnego np. w Atenach: 1,40 euro (ważny 90 minut na wszystkie środki transportu miejskiego), bilet dzienny na wszystkie środki transportu: 4,50 euro, bilet ważny 5 dni: 9,00 euro. Ceny te nie dotyczą przejazdów na lotnisko.

Osoby, które muszą przedstawić w urzędach greckich polskie dokumenty, potwierdzające kwalifikacje zawodowe (np. świadectwa, dyplomy, zaświadczenia), powinni zadbać o ich uprzednie potwierdzenie tzw. pieczęcią Haską „Apostille" w MSZ (Dział Legalizacji ) w Warszawie. Podobnie większość greckich dokumentów urzędowych, które mają być przedstawiane w Polsce lub innym kraju UE, powinna być opatrzona pieczęcią Haską (Apostille). Więcej informacji: http://www.ateny.msz.gov.pl/pl/informacje_konsularne/apostille/

Przed opuszczeniem Grecji na stałe należy dopełnić formalności związanych np. z umiejscowieniem ślubu w greckim USC, zawartego w tutejszym kościele, skompletować zaświadczenia o zatrudnieniu na terenie Grecji, odebrać potrzebną dokumentację medyczną, niezbędną do dalszego leczenia w kraju. Działania te wymagają osobistego stawiennictwa samego zainteresowanego (lub jego pełnomocnika prawnego).

W miejscach o dużym nasileniu ruchu turystycznego mamy do czynienia z zagrożeniem drobną przestępczością, w szczególności kradzieżami. Baczną uwagę należy zwracać zwłaszcza na dokumenty tożsamości.

 

10. ADRESY POLSKICH PRZEDSTAWICIELSTW DYPLOMATYCZNYCH I KONSULARNYCH

Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Greckiej
ul. Chrysanthemon 22
154 52 Paleo Psychiko Attikis
tel.: (+30) 210 679 7700, faks: (+30) 2106797711, e-mail: ateny.amb.sekretariat@msz.gov.pl
http:www.ateny.msz.gov.pl 

Wydział Konsularny Ambasady RP w Atenach (Konsulat)
ul. Kontoleontos 1
154 52 Paleo Psychiko Attikis
tel.: (+30) 210 677 1997/8, faks: (+30) 2106771996
Telefon alarmowy, tylko w nagłych wypadkach (24h): (+30) 6936554629
http: http://www.ateny.msz.gov.pl/pl/informacje_konsularne/
e-mail: ateny.amb.wk@msz.gov.pl
Uwaga! Na wizyty w konsulacie obowiązują zapisy przez Internet w systemie www.e-konsulat.gov.pl

Godziny przyjmowania interesantów : poniedziałki, wtorki, czwartki, piątki: godz. 8.30 - 13.30; środy: godz. 13.30 - 18.30

Inne polskie placówki dyplomatyczne (konsulaty honorowe)
UWAGA: Konsulowie Honorowi NIE wykonują czynności paszportowych, prawnych oraz z zakresu stanu cywilnego.