Główny Urząd Geodezji i Kartografii wystąpił z inicjatywą zapewniającą urzędową ochronę kolejnych zabytkowych obiektów geodezyjnych
18.09.2025
Główny Urząd Geodezji i Kartografii wystąpił do właściwych organów z prośbą o podjęcie działań mających na celu wpisanie do rejestru zabytków kolejnych dziewięciu zabytkowych obiektów geodezyjnych. Powinny one zostać objęte szczególną ochroną ze względu na wartość historyczną i naukową.
Jednym z ciekawszych obiektów jest piramida astro-geodezyjna na Łysicy. Została wzniesiona w 1828 r. przez astronoma Franciszka Armińskiego i stanowi najstarszy polski znak geodezyjny. Było to stanowisko obserwacji astronomicznych i pomiarów geodezyjnych, a także początkowy punkt sieci triangulacyjnej Staropolskiego Okręgu Przemysłowego. Na przestrzeni wieków była niszczona i częściowo odbudowywana.
W miejscowości Lipowe Pole Plebańskie w województwie świętokrzyski znajduje się także mira południka bazowego Łysicy. Wzniesiona w 1830 r. jako trwały znak kierunku północy dla stanowiska obserwacji astro-geodezyjnych na wierzchołku Łysicy.
Kolejnym obiektem jest obelisk repera fundamentalnego w Barczy w powiecie kieleckim. Zbudowany został w 1927 r. na terenie dawnego kamieniołomu. Był jednym z siedmiu reperów fundamentalnych I klasy sieci niwelacji precyzyjnej II RP.
Pozostałe obiekty, które powinny być wpisane do rejestru zabytków:
- obelisk repera bazowego w Zawichoście;
- słup triangulacyjny w Suchej Górze;
- słupy astro-geodezyjne i iglica na Wieży Matematycznej we Wrocławiu;
- słup triangulacyjny Królestwa Saksonii w Działoszynie;
- reper pruski na ratuszu miejskim w Toruniu;
- austriackie słupy triangulacyjne pod kopcem Krakusa w Krakowie.
Powyższe działania prowadzone są dzięki inicjatywie Pana Mariusza Meusa, który wspomaga Główny Urząd Geodezji i Kartografii wiedzą i doświadczeniem na temat ochrony zabytkowych obiektów geodezyjnych.
