W okresie sprawozdawczym trwały prace w następujących obszarach wskazanych w Polskim Planie Wdrażania reform energii elektrycznej:

• II etap reformy rynku bilansującego,
• odpowiedź odbioru (DSR), magazyny energii elektrycznej oraz opomiarowanie inteligentne,
• rynek detaliczny,
• rozbudowa sieci przesyłowej i połączeń wzajemnych,
• transgraniczna wymiana energii elektrycznej.

Okres sprawozdawczy – tj. od września 2021 r. do sierpnia 2022 r. - a także miesiące po nim następujące były trudnym czasem z perspektywy sytuacji na rynkach energii, a także szerzej w kontekście zaostrzającej się sytuacji gospodarczej i geopolitycznej. Ministerstwo Klimatu i Środowiska brało udział w działaniach podejmowanych przez Polskę w obszarze energii w celu wsparcia Ukrainy w obliczu rosyjskiego zbrojnego ataku, a także w tym czasie rozpoczęło prace nad mechanizmami wsparcia dla odbiorców końcowym w związku z nadzwyczajnymi wzrostami cen energii elektrycznej.

Mechanizmy wsparcia odbiorców końcowych energii elektrycznej, gazu i ciepła

W okresie sprawozdawczym oraz w miesiącach po nich następujących wprowadzono mechanizmy wsparcia odbiorców końcowych energii elektrycznej i gazu, dla odbiorców ciepła systemowego oraz dla indywidulanych źródeł ciepła. Mechanizmy te zostały wprowadzone szeregiem aktów prawnych stopniowo wdrażanych do porządku prawnego i były to m.in.

- ustawa z dnia 7 października 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej;

- ustawa z dnia 27 października 2022 r. o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku (Dz. U. 2022 r. poz. 2243 z późn. zm.);

- ustawa o szczególnej ochronie niektórych odbiorców paliw gazowych w 2023 r. w związku z sytuacją na rynku gazu z dnia 15 grudnia 2022 r. (Dz.U. z 2022 r. poz. 2687);

- ustawa z 8 lutego 2023 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2023 poz. 295).

Zmiany na rynku bilansującym energii elektrycznej

W okresie sprawozdawczym kontynuowano również prace nad aktami prawnymi wdrażającymi zmiany na rynku energii elektrycznej (w tym rynku bilansującym energii elektrycznej). Część z regulacji nie została jeszcze ostatecznie przyjęta i opublikowana, ale dokonano znaczących postępów. W obszarze regulacji dotyczących rynku bilansującego energii elektrycznej kontynuowano prace nad nowym rozporządzeniem Ministra Klimatu w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego – do tej pory zakończono prace w ramach Komisji Prawniczej, proces notyfikacji, a rozporządzenie podpisane przez Ministra Klimatu i Środowiska zostało przekazane do publikacji. Zmiany, które zostaną wprowadzone niebawem do obowiązującego porządku prawnego mają fundamentalne znaczenie dla organizacji rynku energii elektrycznej oraz są wynikiem kompleksowych prac prowadzonych w MKiŚ przy udziale wielu zaangażowanych w prace podmiotów, za których wsparcie i udział dziękujemy.

Natomiast w okresie sprawozdawczym dokonano zmian w obecnie obowiązującym rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 4 maja 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego (Dz.U. Nr 93, poz. 623, z późn. zm.) gdzie wprowadzono zmianę mechanizmu ustalania cen ofertowych na rynku bilansującym energii elektrycznej (tzw. mechanizm ex-ante bid evaluation) oraz zmieniono sposób ustalania kosztu paliwa podstawowego dla jednostek wytwórczych, których najbardziej dotknęły wzrostu cen paliw. Zmiany te zostały wprowadzone przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska w odpowiedzi na szybki wzrost cen energii elektrycznej i działania te zostały podjęte wyprzedzająco, zanim jeszcze Rada UE przygotowała pakiet środków ograniczających wpływ wysokich cen energii elektrycznej i gazu na odbiorców końcowych w UE, w tym w Polsce.

Prace w zakresie wdrożenia Dyrektywy rynkowej

Ponadto, należy podkreślić, że w okresie sprawozdawczym oraz w miesiącach po nich kontynuowano prace nad wdrożeniem Dyrektywy (UE) 2019/944 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej oraz zmieniająca dyrektywę 2012/27/UE (dalej dyrektywa rynkowa). Kontynuowano prace nad projektem ustawy o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (UC74). Projekt ten wprowadza szereg zmian zwiększających możliwość udziału OZE, DSR i magazynów energii elektrycznej w rynku energii elektrycznej, wzmacnia pozycję odbiorcy końcowego na rynku energii elektrycznej, wprowadza usługę agregacji i umów z ceną dynamiczną, a także modyfikuje szereg innych obszarów regulacyjnych. W ostatnim czasie projekt ten został przyjęty przez Stały Komitet Rady Ministrów i niebawem zostanie skierowany do rozpatrzenia przez Radę Ministrów i dalej zostanie przekazana do prac parlamentarnych.

Magazyny energii elektrycznej i CSIRE

W okresie sprawozdawczym kontynuowano prace nad opracowaniem ram prawnych dla inteligentnego opomiarowania oraz magazynowania energii. Stosowne rozwiązania zostały już przyjęte w ustawie z dnia 20 maja 2021 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2021 poz. 1093). Można je podzielić na dwa podstawowe obszary ujęte w odrębnych rozdziałach ustawy: (i) system pomiarowy oraz (ii) Operator Informacji Rynku Energii (OIRE) wraz Centralnym Systemem Informacji Rynku Energii (CSIRE). Dodatkowo, w okresie sprawozdawczym  zostały wydane rozporządzenia wykonawcze do przedmiotowej ustawy w zakresie inteligentnego opomiarowania, tj. rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 22 marca 2022 r. w sprawie systemu pomiarowego (Dz.U. 2022 poz. 788), które m.in. określa wymagania techniczne i funkcjonalne jakie powinien spełniać system pomiarowy i układy pomiarowe, oraz rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 10 stycznia 2022 r. w sprawie procesów rynku energii (Dz.U. 2022 poz. 234), które m.in. określa wykaz procesów rynku energii elektrycznej, jakie mają być realizowane za pośrednictwem CSIRE i sposób ich realizacji.

Jeżeli chodzi o magazynowanie energii, to ustawa z dnia 20 maja 2021 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw, oprócz wprowadzenia definicji magazynu i magazynowania energii elektrycznej, usunęła bariery formalne, które dotąd utrudniały inwestorom uzyskanie korzyści ekonomicznych ze stosowania magazynowania energii elektrycznej, spowalniając dalszy rozwój energetyki rozproszonej (prosumenckiej) i OZE. Do ustawy wydano rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 21 października 2021 r. w sprawie rejestru magazynów energii elektrycznej (Dz. U 2021 poz. 2010).Inne działania podejmowane w okresie sprawozdawczym

Poza stricte legislacyjnymi działaniami, Ministerstwo Klimatu i Środowiska było zaangażowane w szereg prac i działań związanych ze wsparciem Ukrainy w obliczu działań wojennych prowadzonych na jej terenie przez Rosję. Brało udział w koordynacji wsparcia dla Ukrainy i Mołdawii w zakresie procesu synchronizacji ich obszarów rynkowych z systemem Europy kontynentalnej oraz wsparcia w odbudowie atakowanego systemu energetycznego. Ministerstwo Klimatu i Środowiska brało również udział w bieżących pracach dot. procesu synchronizacji systemów państw bałtyckich z systemem Europy kontynentalnej.

Należy podkreślić, że szereg działań służących rozwojowi systemu energetycznego w Polsce oraz rozwojowi rynku energii elektrycznej podejmowanych jest przez Operatora Systemu Przesyłowego Elektroenergetycznego – Polskich Sieci Elektroenergetycznych S.A., które m.in. realizują bardzo ambitny plan rozwoju sieci przesyłowej, aktywnie uczestniczą w procesach synchronizacji, a także są merytorycznie zaangażowani w szereg innych działań podejmowanych przez MKiŚ na forum krajowym i europejskim.

Informacje ogólne o sprawozdaniu

Polski Plan Wdrażania reform rynku energii elektrycznej został opracowany i przyjęty w maju 2020 r. Polski Plan Wdrażania reform zawiera szereg reform (w zakresie sektora energii elektrycznej?), planowanych do zrealizowania w Polsce w perspektywie najbliższych lat, w związku z wprowadzeniem mechanizmy zapewnienia wystarczalności zasobów w postaci rynku mocy.

Zgodnie prawem UE z realizacji planu wdrażania reform rynku energii elektrycznej, corocznie należy przygotować sprawozdanie Niniejsze sprawozdanie wypełnia ten obowiązek prezentując postępy w realizacji Planu Wdrażania reform energii elektrycznej w okresie wrzesień 2021 r. – sierpień 2022 r.

W marcu 2023 r. sprawozdanie roczne z realizacji Polskiego Planu Wdrażania reform energii elektrycznej za okres wrzesień 2021 r. – sierpień 2022 r. zostało przesłane do Komisji Europejskiej.