W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z naszej witryny oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu. W każdym momencie można dokonać zmiany ustawień Państwa przeglądarki. Zobacz politykę cookies.

Informator ekonomiczny

Informacje ogólne

Położenie geograficzne, ludność, obszar, stolica, język urzędowy

Republika Federalna Niemiec położona jest w Europie Środkowej, pomiędzy Morzem Północnym i Morzem Bałtyckim na północy a Alpami na południu. Graniczy z Polską, Czechami, Austrią, Szwajcarią, Francją, Luksemburgiem, Belgią, Holandią i Danią. Niemcy są federalnym państwem związkowym, składającym się z 16 krajów związkowych tzw. landów. Na terenie Niemiec można wydzielić 4 jednostki fizyczno-geograficzne układające się równoleżnikowo i różniące się budową geologiczną i typami krajobrazu: Nizinę Niemiecką, Średniogórze Niemieckie, Wyżynę Szwabsko-Bawarską oraz Alpy. Największym słodkowodnym akwenem RFN jest Jezioro Bodeńskie na pograniczu Niemiec, Austrii i Szwajcarii. Największe rzeki Niemiec (Ren, Łaba, Dunaj) są uregulowane oraz połączone ze sobą licznymi kanałami.

Niemcy liczą 83.149.300 (wg danych Federalnego Urzędu Statystycznego z dnia 30.09.2019) i są w UE krajem o największej liczbie mieszkańców. W tej liczbie obywateli RFN ok. 20,8 mln (wg danych Fed. Urzędu Statystycznego z 2018 r.) ma pochodzenie migracyjne. Na terenie Niemiec zamieszkuje ponad 9,4 mln osób, które nie posiadają obywatelstwa tego kraju.

Największą grupę obcokrajowców według obywatelstwa stanowią Turcy (1.473.000 mln) a na drugim miejscu znajdują się Polacy (862 tys.)

Obszar: 357 582,00 km2.

Stolica: Stolicą Niemiec jest Berlin, który zajmuje obszar 890 km2; i podzielony jest na 12 dzielnic. Berlin liczy 3,6 mln mieszkańców i jest również największym miastem w kraju i jednocześnie swoim własnym krajem związkowym, trzecim wśród najmniejszych z 16 landów pod względem powierzchni, ale ósmym pod względem liczby ludności.

Kraje związkowe RFN: Badenia-Wirtembergia, Bawaria, Berlin, Brandenburgia, Brema, Dolna Saksonia, Hamburg, Hesja, Kraj Saary, Meklemburgia-Pomorze Przednie, Nadrenia-Palatynat, Nadrenia Północna - Westfalia, Saksonia, Saksonia-Anhalt, Szlezwik-Holsztyn, Turyngia.

Języki urzędowe: Językiem urzędowym w Niemczech jest język niemiecki.

Język niemiecki należy do grupy około 15 języków germańskich, tworzących jedną z gałęzi indoeuropejskiej rodziny językowej. Prawie 130 milionów ludzi w Niemczech, Austrii, Szwajcarii, Luksemburgu, Belgii, Liechtensteinie i w południowym Tyrolu (Włochy) mówi w języku niemieckim jako języku ojczystym lub używa tego języka stale jako drugiego języka (mniejszości). Tym samym język niemiecki jest najczęściej mówionym językiem ojczystym w Unii Europejskiej i jednym z dziesięciu najczęściej używanych języków w ogóle.

Na terenie całego kraju występuje aż 16 różnych dialektów np. bawarski, alemański, saksoński, północno-dolnoniemiecki i berliński. Zróżnicowanie regionalne języka mówionego jest więc dość duże; na ogół dialekty tracą jednak na znaczeniu.

Warunki klimatyczne

Niemcy leżą w strefie klimatu umiarkowanego. Średnia miesięczna temperatura powietrza kształtuje się odpowiednio w styczniu od 1°C (płn. - zach. część kraju) do -5°C (Wyżyna Bawarska), a w lipcu od 17°C (płn. - zach. część kraju) do 20°C (Wyżyna Bawarska). Roczna suma opadów waha się od 600-800 mm, natomiast w górach wynosi ok. 2000 mm. Wilgotność powietrza w Berlinie waha się pomiędzy 65% w okresie wiosenno-letnim i 88% w jesienno-zimowym.

Główne bogactwa naturalne

Niemcy nie są krajem bogatym w zasoby mineralne. Najważniejsze bogactwa naturalne występujące w RFN to: węgiel kamienny (zagłębia: Ruhry, Saary, Saskie, Dolnoreńskie i Łużyckie), którego wydobycie na skutek mniejszego popytu maleje. Ponadto RFN posiada piąte co do wielkości na świecie złoża węgla brunatnego, który wydobywa się w niedużych ilościach w okolicach Kolonii/Akwizgranu oraz w Saksonii, Saksonii-Anhalt i Brandenburgii. Bogate złoża soli potasowej znajdują się w południowo-zachodniej części RFN (Fryburg Bryzgowijski), złoża soli kamiennej występują zarówno w Dolnej Saksonii, jak i w Bawarii. RFN posiada ponadto nieduże zasoby ropy naftowej i gazu ziemnego (na wyczerpaniu) oraz stosunkowo małe złoża rud cynku i ołowiu.

System walutowy, kurs i wymiana

Walutą w Niemczech jest euro. Kurs jest płynny, a za politykę pieniężną odpowiada Europejski Bank Centralny (EBC).

Euro jest wyłącznym środkiem płatniczym w Niemczech od 1 stycznia 2002 r. Zastąpiło ono markę niemiecką, używaną od 1948 r. EBC ma siedzibę w niemieckiej metropolii finansowej, Frankfurcie nad Menem.

Religia

Religijny krajobraz Niemiec charakteryzuje się coraz większym pluralizmem i postępującą sekularyzacją. Prawie 55 procent ludności niemieckiej wyznaje jedną z dwóch wielkich religii chrześcijańskich, zorganizowanych w formie 27 katolickich diecezji i Niemieckiej Konferencji Biskupów oraz ewangelickich kościołów krajowych i Niemieckiego Kościoła Ewangelickiego jako organizacji dachowej. W Niemczech 28,6% populacji stanowią katolicy, 26,6% protestantów, 5,5% muzułmanie i 0,1 % jest wyznania mojżeszowego. Wskutek migracji islam nabiera coraz większego znaczenia w życiu religijnym. Liczba muzułmanów w Niemczech, pochodzących z 50 narodów, szacowana jest na około 4,5 mln. Wraz z powstaniem Niemieckiej Konferencji Islamu od 2006 r. istnieją oficjalne ramy do prowadzenia dialogu między państwem a muzułmanami. 28,3% osób nie przyznaje się do żadnego wyznania. W RFN panuje rozdział instytucjonalny kościoła od państwa. Każda grupa wyznaniowa ma prawo pobierania podatku kościelnego (od 8 do 9% wartości podatku od dochodów), w zależności od kraju związkowego.

 

Wykaz dni świątecznych i wolnych od pracy w 2024 roku

Data

Nazwa święta

Landy, regiony

1 stycznia 2024

poniedziałek
 

Nowy Rok
Neujahrstag

Święto ogólnokrajowe

6 stycznia 2024
sobota
 1. KW

Święto Trzech Króli
Heilige Drei Könige

Obowiązuje tylko w krajach związkowych:
- Badenia-Wirtembergia,
- Bawaria,
- Saksonia-Anhalt

8 marca 2024
piątek
10. KW

Międzynarodowy Dzień Kobiet

Internationaler Frauentag

Dzień wolny obowiązuje tylko w krajach związkowych:

- Berlin

- Meklemburgia-Pomorze Przednie

29 marca 2024
piątek
13. KW

Wielki Piątek
Karfreitag

Święto ogólnokrajowe

31 marca 2024
niedziela
13. KW

Wielkanoc
Ostern

Święto ogólnokrajowe

1 kwietnia 2024
poniedziałek
 14. KW

Poniedziałek wielkanocny
Ostermontag

Święto ogólnokrajowe

1 maja 2024
środa
 18. KW

Święto Pracy 1 maja
1. Mai

Święto ogólnokrajowe

9 maja 2024
czwartek
19. KW

Wniebowstąpienie Chrystusa
Christi Himmelfahrt

Święto ogólnokrajowe

19 maja 2024
niedziela
 20. KW

Zielone Świątki
Pfingstsonntag

Święto ogólnokrajowe

20 maja 2024
poniedziałek
21. KW

Zielone Świątki, drugi dzień
Pfingstmontag

Święto ogólnokrajowe

30 maja 2024
czwartek
22. KW

Święto Bożego Ciała
Fronleichnam

Obowiązuje tylko w krajach związkowych:
- Badenia-Wirtembergia,
- Bawaria,
- Hesja,
- Nadrenia Północna-Westfalia,
- Nadrenia-Palatynat,
- Kraj Saary

oraz w niektórych częściach Saksonii i Turyngii

8 sierpnia 2024

czwartek

 32. KW

 

Święto Pokoju w Augsburgu

Augsburger Friedensfest

 

Obowiązuje tylko w Augsburgu

15 sierpnia 2024

czwartek

 33. KW

 

Dzień Wniebowzięcia NMP   

Mariä Himmelfahrt

Obowiązuje tylko w:

Kraj Saary

- Bawaria (część)

20 września 2024
piątek
 38. KW

Międzynarodowy Dzień Dziecka
Weltkindertag

Obowiązuje tylko w:

- Turyngia

3 października 2024
czwartek
 40. KW

Dzień Jedności Niemiec
Tag der Deutschen Einheit

Święto ogólnokrajowe

31 października 2024
czwartek

 44. KW
 

Dzień Reformacji
Reformationstag

Obowiązuje tylko w:

- Brandenburgia

- Brema

- Hamburg

Meklemburgia-Pomorze Przednie

- Dolna Saksonia

- Saksonia

- Saksonia-Anhalt

- Szlezwik-Holsztyn

- Turyngia

1 listopada 2024
piątek
 44. KW

Dzień Wszystkich Świętych
Allerheiligen

Obowiązuje tylko w krajach związkowych
- Badenia-Wirtembergia,
- Bawaria,
- Nadrenia Północna-Westfalia,
- Nadrenia-Palatynat,
- Kraj Saary

20 listopada 2024
środa
 47. KW

Dzień Modlitwy i Pokuty
Buß- und Bettag

Obowiązuje tylko w:

Saksonia

25 grudnia 2024
środa
 52. KW

Boże Narodzenie
Weihnachten

Święto ogólnokrajowe

26 grudnia 2024
czwartek
52. KW

Boże Narodzenie, drugi dzień
2. Weihnachtstag

Święto ogólnokrajowe

 

Infrastruktura transportowa

RFN posiada rozwinięty system komunikacyjny (ponad 640 tys. km dróg, w tym ponad 13 tys. km autostrad oraz ponad 38.500 km linii kolejowych) oraz bardzo nowoczesną sieć łączności telefonicznej. Sieć śródlądowych dróg wodnych o długości 7,3 tys. km nie jest zbyt gęsta (najważniejszy port rzeczny to Duisburg). Żegluga śródlądowa w Niemczech odbywa się głównie po Renie i jego dopływach (Mozela i Men). Istotne kanały to: Północno-Bałtycki, Wezera-Łaba, Men-Dunaj, Łaba-Hawela. Najważniejsze porty morskie: Hamburg, Wilhelmshaven, Brema oraz Lubeka, Rostok i Stralsund. Największe lotnisko Niemiec znajduje się we Frankfurcie nad Menem. Inne ważne porty lotnicze to: Monachium, Berlin, Hamburg, Düsseldorf i Kolonia/Bonn.

Obowiązek wizowy

Polacy jako obywatele Unii Europejskiej mogą korzystać z możliwości swobodnego poruszania się po terytorium Niemiec i całej UE, i nie obejmuje ich w tym obszarze obowiązek wizowy. Dokumentem podróży uprawniającym do bezwizowego wjazdu i pobytu na terytorium Republiki Federalnej Niemiec jest ważny polski dokument tożsamości, tj. paszport lub dowód osobisty.

System administracyjny

Ustrój polityczny

Republika Federalna Niemiec jest demokratyczną republiką federalną z systemem kanclersko-parlamentarnym. Niemcy są federacją krajów związkowych zwanych landami. Każdy land posiada swój własny rząd i parlament, które mają szerokie kompetencje w tworzeniu prawa i sprawowaniu władzy wykonawczej. System polityczny Niemiec jest oparty na konstytucji. Podstawowymi zasadami ustrojowymi są: federalizm, demokracja, państwo socjalne i podział władzy oraz samorządność. Głową państwa jest prezydent federalny wybierany przez Zgromadzenie Federalne (członkowie Bundestagu i Bundesratu). Od 2017 roku prezydentem Niemiec jest Frank-Walter Steinmeier. Prezydent jest najwyższym formalnie szczeblem władzy wykonawczej i zajmuje pierwsze pod względem protokolarnym miejsce wśród organów państwowych republiki. W systematyce ustawy zasadniczej występuje dopiero po federalnych ciałach ustawodawczych (przed rządem federalnym). Kadencja prezydenta trwa pięć lat i może być tylko raz powtórnie wybrany. Prezydent reprezentuje RFN na zewnątrz, zawiera układy międzynarodowe, wysyła i przyjmuje przedstawicieli dyplomatycznych, podpisuje i zarządza ogłoszenie ustaw. Prezydent nie posiada prawa wetowania ustaw, może je jedynie odesłać do rozpatrzenia przez Trybunał Konstytucyjny.

Główne partie w RFN reprezentowane w niemieckim parlamencie to: chadecja (Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna Niemiec – CDU i Unia Chrześcijańsko-Społeczna w Bawarii – CSU), socjaldemokracja (Socjaldemokratyczna Partia Niemiec – SPD), Alternatywa dla Niemiec (AfD), partia liberalna (Wolna Partia Demokratyczna – FDP), Lewica (spadkobierczyni komunistycznej SED i Partii Demokratycznego Socjalizmu) i Partia Sojusz 90/Zieloni.

Władza ustawodawcza

Władzę ustawodawczą w RFN sprawuje Parlament Federalny (Bundestag) oraz Rada Federalna (Bundesrat). Bundestag po wyborach z 26.09.2021 r. liczy 736 deputowanych. Jest wybierany na 4-letnią kadencję. Do jego zadań należy m.in. wybór kanclerza federalnego, kontrola rządu i administracji federalnej oraz wybór prezydenta. W skład Bundestagu XX kadencji wchodzą następujące ugrupowania: SPD (206 deputowanych), CDU/CSU (197), Sojusz 90/Zieloni (118), FDP (92), AfD (82), Lewica (39) oraz 2 niezrzeszonych deputowanych. Od 1999 r. siedzibą Bundestagu jest budynek Reichstagu w Berlinie (Platz der Republik 1).

Władza wykonawcza

Władzę wykonawczą w RFN sprawuje rząd federalny. Na czele rządu stoi kanclerz federalny, od 2005 roku funkcje tę sprawowała Angela Merkel. Obecnie trwają negocjacje koalicyjne. Kanclerza wybiera Bundestag na wniosek prezydenta. Kanclerz kieruje pracami rządu i określa jego skład, występuje do prezydenta z wnioskiem mianowania lub odwołania ministrów. Prezydent nie może odmówić mianowania ministrem kandydata przedstawionego przez kanclerza. Kanclerz wyznacza także jednego z członków gabinetu na wicekanclerza. Kanclerz federalny może zostać odwołany przez Bundestag tylko w drodze konstruktywnego votum nieufności.

Struktura administracji gospodarczej

Głównymi podmiotami administracji gospodarczej RFN są urzędy ds. gospodarczych. W skład samorządowej administracji gospodarczej wchodzą Izby Przemysłowo-Handlowe (IHK) i Izby Rzemieślnicze. Urzędy ds. gospodarczych są właściwe do rejestracji działalności gospodarczej. Wyłączone z tego obowiązku są wolne zawody. Izby Przemysłowo-Handlowe zrzeszają na zasadzie obowiązkowej przynależności wszystkie przedsiębiorstwa prowadzące działalność gospodarczą. W Niemczech istnieje 80 izb regionalnych. Ponadto na całym świecie działa 120 zagranicznych przedstawicielstw izb (AHK) reprezentujących niemiecką gospodarkę. Organizacją naczelną wobec Izb Przemysłowo-Handlowych jest Niemiecki Związek Izb Przemysłowych i Handlowych (DIHK), który reprezentuje interesy gospodarcze przedsiębiorców na najwyższym szczeblu państwowym w stosunku do rządu i parlamentu niemieckiego, jak również na arenie międzynarodowej.

Sądownictwo gospodarcze

System sądowniczy składa się z trzech rodzajów sądów:

  • sądy zwykłe - sprawy karne i cywilne,
  • sądy wyspecjalizowane - sprawy administracyjne z zakresu prawa pracy, finansów i prawa patentowego,
  • sądy konstytucyjne - badanie hierarchicznej zgodności ze sobą aktów prawnych, również z konstytucją.

Sądy zwykłe mają konstrukcję czteroszczeblową. Na najniższym szczeblu są sądy lokalne (Amtsgericht) zajmujące się sprawami karnymi i cywilnymi małej wagi. Spełniają także obowiązki sądów rejestrowych, takie jak np. rejestracja firm, fundacji lub stowarzyszeń. Orzekanie w większości spraw zgłaszanych na wokandę sądów lokalnych jest jednoosobowe. Wyższy szczebel sądów zwykłych to sądy regionalne (Landgericht), podzielone na dwie sekcje: dla rozpatrywania poważniejszych spraw karnych i cywilnych.

Sądy regionalne są drugą instancją dla sądów lokalnych, a pierwszą dla poważniejszych spraw karnych i cywilnych. Wyżej w hierarchii znajdują się krajowe sądy apelacyjne (Oberlandesgericht), będące drugą instancją dla spraw rozpatrywanych przez sądy regionalne w pierwszej instancji. Są też pierwszą instancją w sprawach oskarżeń o zdradę stanu i działalność antykonstytucyjną.

Ostatnim szczeblem w organizacji sądów zwykłych jest sąd najwyższy, czyli Federalny Trybunał Sprawiedliwości (Bundesgerichtshof). Jest on najwyższą instancją odwoławczą w sprawach objętych jurysdykcją sądów zwykłych wszystkich rodzajów.

Sądy wyspecjalizowane zajmują się sprawami z zakresu: prawa administracyjnego, prawa pracy, socjalnego, finansowego i patentowego. Podobnie jak sądy zwykłe, zorganizowane są hierarchicznie:

  • sądy administracyjne składają się z sądów lokalnych, wyższych i Federalnego Sądu Administracyjnego (Bundesverwaltungsgericht). Obywatele mogą się do nich zwracać ze skargą na działania organów administracji państwowej i samorządowej,
  • sądy pracy funkcjonują na trzech szczeblach i rozpatrują kwestie umów handlowych
    i spraw związanych z prawami pracowniczymi,
  • sądy socjalne również posiadają strukturę trójstopniową i do nich kierowane są kwestie związane z zabezpieczeniami społecznymi, wypłacaniem zasiłków itp.,
  • sądy finansowe lub fiskalne rozpatrują sprawy związane z podatkami i funkcjonują w strukturze dwupoziomowej.
  • Federalny Sąd Patentowy z siedzibą w Monachium zajmuje się m. in. prawami własności do wynalazków.
Gospodarka

Sytuacja gospodarcza Niemiec w I półroczu 2023 r.

Dane makroekonomiczne

  • Po lekkiej recesji w półroczu zimowym 2022/23, w drugim kwartale niemiecka gospodarka znalazła się w stagnacji. Do osłabienia rozwoju produkcji i eksportu przyczyniły się głównie słabe zewnętrzne warunki gospodarcze. Ponadto osłabiona konsumpcja prywatna, która jest najważniejszym filarem niemieckiej gospodarki (wytwarza około połowy produkcji gospodarczej) miała duży wpływ na gospodarkę. Według barometru konsumpcji HDE jest ona na poziomie 94,65 pkt., czyli ok. 5 punktów mniej niż przed wybuchem pandemii. Główną przyczyną spadku konsumpcji w ostatnich miesiącach jest spadek płac realnych w wyniku wysokiej inflacji. W ubiegłym roku były one na poziomie z 2015 r., a za I kwartał 2023 r. Destatis wyliczył kolejny spadek o 2,3% w stosunku do analogicznego okresu z poprzedniego roku. Słabą konsumpcją jest szczególnie dotknięty sektor detaliczny. W czerwcu realna sprzedaż detaliczna spadła o 0,8% po korektach kalendarzowych i sezonowych, w pierwszej połowie roku realny spadek wyniósł 4,5%.
  • Niemieckie Stowarzyszenie Handlu Detalicznego (HDE) spodziewa się w najbliższych miesiącach utrzymującej się słabej konsumpcji prywatnej. Stopień, w jakim konsumenci zwracają uwagę na ceny, można zaobserwować w handlu żywnością, gdzie udziały w rynku przesuwają się coraz bardziej z supermarketów na dyskonty. Klienci coraz częściej sięgają po tanie marki własne zamiast droższych towarów markowych.
  • Niemcy są jedynym krajem w strefie euro, który nie wrócił do poziomu rozwoju gospodarczego z roku 2019, czyli sprzed pandemii. Według badania Niemieckiego Instytutu Ekonomicznego (IW) niemiecka produkcja przemysłowa jest nadal o 5% niższa od poziomu z 2019 r. Energochłonna produkcja chemiczna jest nawet o prawie jedną czwartą niższa od poziomu sprzed rozpoczęcia wojny w Ukrainie. Podczas gdy inne główne gospodarki na świecie, czyli USA, Chiny i Japonia, ponownie osiągnęły w tym roku przynajmniej przyzwoity wzrost, według Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW) niemiecka gospodarka kurczy się, a perspektywy do 2028 r. są raczej pesymistyczne.
  • Zgodnie z raportem Federalnego Urzędu Statystycznego niemiecki PKB w II kwartale 2023 r.  nie spadł już w porównaniu do I kwartału 2023 r., po uwzględnieniu efektów cenowych, sezonowych i kalendarzowych. W ujęciu rok do roku PKB skorygowany cenowo w II kwartale 2023 r. był o 0,6% niższy niż w II kwartale 2022 r. Po skorygowaniu cenowo i kalendarzowo spadek był mniejszy (-0,2%). Fakt, że PKB Niemiec w drugim kwartale uległ stagnacji oznacza zatem, że oczekiwane wiosenne ożywienie nie doszło do skutku. Bundesbank zakłada, że ​​stagnacja gospodarki jest możliwa także w kwartale letnim. Wielu ekspertów spodziewa się nawet spadku PKB w całym 2023 r. 
  • Pomimo nieznacznych wzrostów produkcji przemysłowej w kwietniu i maju, pod koniec II kwartału rozwijała się ona słabo. W kwartalnym porównaniu nastąpił spadek o 0,6%. Największy wpływ na to miał spadek w branżach energochłonnych (-3,4%). Napływające zamówienia w przemyśle nadal przedstawiają niespójny obraz, który charakteryzuje się silnymi wahaniami i efektami specjalnymi wynikającymi z dużych zamówień. Jednak w bardziej znaczącym porównaniu kwartalnym zamówienia w II kwartale były stabilne i wyniosły +0,2% w porównaniu z I kwartałem br. Wobec ograniczonych oczekiwań biznesowych i eksportowych firm nie można jeszcze przewidzieć zauważalnego ożywienia w działalności przemysłowej.
  • W lipcu gwałtownie wzrosła liczba bankructw przedsiębiorstw. Liczba wniosków o upadłość regularną w lipcu była o 23,8% wyższa niż w tym samym miesiącu ubiegłego roku; w czerwcu wzrost wyniósł 13,9%. Ogólnie rzecz biorąc, trend wskazuje na stały wzrost liczby upadłości przedsiębiorstw od połowy 2022 r.
  • Osłabienie koniunktury widoczne było również na rynku pracy w lipcu, jednak trend wzrostu bezrobocia z ostatnich miesięcy zatrzymał się. Bezrobocie rejestrowane w ostatnim czasie nieznacznie spadło, a zatrudnienie pozostało na niezmienionym poziomie. Liczba wolnych miejsc pracy w II kwartale spadła tylko nieznacznie w porównaniu z poprzednim kwartałem, ale była o 10% niższa niż w analogicznym kwartale roku poprzedniego. Pomimo lekkiego spowolnienia, popyt firm na pracowników utrzymywał się na wysokim poziomie. Wiele firm skarży się na braki kadrowe. W badaniu DIHK przeprowadzonym na początku lata, trzy z pięciu firm uznało niedobór wykwalifikowanych pracowników za ryzyko biznesowe. Oczekuje się, że rynek pracy zwolni w nadchodzących miesiącach, a firmy planują zatrudniać mniej nowych pracowników.
  • W lipcu inflacja cen konsumpcyjnych uległa dalszemu spowolnieniu. Stopa inflacji wyniosła 6,2% (czerwiec: +6,4%), a stopa inflacji bazowej (czyli z wyłączeniem energii i żywności) spadła o 0,3 punktu procentowego do 5,5%. Chociaż ceny żywności ponownie wzrosły nieproporcjonalnie (+11,0%), tempo wzrostu w porównaniu z poprzednim rokiem również znacznie spadło w ostatnich kilku miesiącach (marzec: +22,3%).
  • W lipcu 2023 r. ceny surowców energetycznych były o 5,7% wyższe niż w analogicznym miesiącu poprzedniego roku. Szczególnie silny był wzrost cen energii elektrycznej. W lipcu 2023 r. energia elektryczna była o 17,6% droższa niż w lipcu 2022 r., w czerwcu 2023 r. wzrost ten wyniósł rok do roku jeszcze 10,5%. Tak silny wzrost wynika głównie ze zniesienia dopłaty EEG od 1 lipca 2022 roku. 
  • Żywność pozostaje najsilniejszym czynnikiem cenotwórczym. Ceny żywności wzrosły w lipcu 2023 r. o 11% w porównaniu do analogicznego miesiąca ubiegłego roku (po +13,7% w czerwcu 2023 r.). 
  • W pierwszej połowie 2023 r. niemiecki eksport wzrósł łącznie o 3,3% rok do roku do 797,8 mld EUR. W pierwszym półroczu 2023 r. sprowadzono do Niemiec towary o łącznej wartości 699,1 mld EUR. To o 4,3% mniej niż w pierwszej połowie 2022 r. Saldo handlu zagranicznego Niemiec (eksport minus import) wyniosło w pierwszej połowie 2023 r. +98,7 mld EUR, a więc ponad dwukrotnie więcej niż w pierwszej połowie 2022 r. ( + 41,8 mld EUR). 
  • Najważniejszymi towarami eksportowymi z Niemiec w pierwszej połowie 2023 r. były pojazdy samochodowe i części samochodowe o wartości 136,5 mld EUR. W porównaniu z I półroczem 2022 r. eksport pojazdów silnikowych wzrósł o 15,9%. W dalszej kolejności uplasowały się maszyny o wartości 112,4 mld EUR i wzroście o 11% w porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku. Najważniejszymi importowanymi towarami były pojazdy silnikowe i części samochodowe o wartości 74,6 mld EUR (+17,6%) oraz sprzęt do przetwarzania danych (70,3 mld EUR; +1,1%). 
  • Podobnie jak w poprzednich latach, najważniejszym krajem kupującym towary niemieckie w pierwszej połowie 2023 roku były Stany Zjednoczone, gdzie wyeksportowano towary o wartości 78,0 mld EUR. Francja (60,5 mld EUR) i Holandia (57,7 mld EUR) zajęły drugie i trzecie miejsce wśród najważniejszych krajów eksportowych Niemiec. 
  • Najwięcej towarów sprowadzono do Niemiec w pierwszej połowie 2023 r. z Chińskiej Republiki Ludowej (79,3 mld EUR). Holandia (54,0 mld EUR) i Stany Zjednoczone (47,5 mld EUR) zajęły drugie i trzecie miejsce wśród najważniejszych niemieckich krajów-dostawców. 
  • W czerwcu 2023 r. Niemcy wyeksportowały towary o łącznej wartości 138,9 mld EUR, co oznacza wzrost o 1,7% w porównaniu z czerwcem 2022 r. Do Niemiec zaimportowano towary o wartości 116,6 mld EUR (-9,3% w stosunku do tego samego miesiąca poprzedniego roku).
  • Zgodnie z najnowszym badaniem Instytutu Gospodarki Światowej w Kilonii (IfW), spada znaczenie niemieckiego eksportu do Chin. ​​Eksport był w ostatnim czasie znacznie słabszy, nie dlatego, że Niemcy chcą się bardziej uniezależnić gospodarczo od ChRL, a raczej odwrotnie. Z analizy IfW wynika, że ​​niemiecki eksport do Chin maleje od lat. Od 2018 do 2022 r. spadł on realnie o 7,5%. Jeszcze w 2020 r. do Chin trafiło 7,9% niemieckiego eksportu, a w pierwszej połowie tego roku udział ten spadł do 6,2%. Zdaniem ekonomistów z IfW, jedną z przyczyn może być zwiększenie produkcji niemieckich firm w Chinach. Innym powodem jest to, że Chiny generalnie importują mniej z zagranicy. Postęp technologiczny Chin jest uważany za kluczową przyczynę spadku importu.
  • Według badania Niemieckiego Instytutu Ekonomicznego (IW) niemieckie firmy znajdują się pod rosnącą presją ze strony eksportu chińskich konkurentów, przede wszystkim na rynku europejskim. Istotne jest to, że nie chodzi tu o produkty łatwe do produkcji jak np. tekstylia, ale o towary znacznie bardziej skomplikowane. Analiza IW pokazuje, że znacznie wzrósł udział  wysokiej jakości chińskich towarów przemysłowych, takich jak maszyny i samochody w dostawach do Europy, podczas gdy udział firm niemieckich zmniejszył się.

 

Dwustronne relacje handlowe z Polską

  • W pierwszych miesiącach 2023 r. polsko-niemiecka wymiana handlowa wykazywała silną dynamikę. W pierwszym półroczu 2023 r. dwustronna wymiana towarowa odnotowała wzrost o 5,7% i wyniosła 86,3 mld EUR. Polska zajmuje zatem niezmiennie piąte miejsce wśród największych partnerów handlowych Niemiec. W okresie od stycznia do czerwca tego roku Niemcy wyeksportowały do Polski towary o łącznej wartości 44,6 mld EUR, natomiast import towarów z Polski wyniósł 41,7 mld EUR.

 

Sytuacja gospodarcza niemieckich przedsiębiorstw

  • Pod koniec sierpnia indeks klimatu biznesowego Ifo spadł do najniższego poziomu od 2020 r. Przedsiębiorcy oraz ekonomiści narzekają, że władzę sprawują politycy z niewielkim doświadczeniem i popełniają rażące błędy, które prowadzą do deindustrializacji Niemiec. Przedstawiciele gospodarki nawołują rząd federalny do pilnego wprowadzenia reform i podjęcia wszelkich metod zaradczych, aby poprawić niemiecką kondycję gospodarczą i aby chronić niemiecki przemysł oraz kraj jako lokalizację inwestycyjną.
  • Rosnąca biurokracja, wysokie koszty energii, wysokie podatki i opłaty, a także niedobór wykwalifikowanych pracowników to tylko najbardziej oczywiste czynniki, które powodują, że niemieckie firmy inwestują znacznie więcej pieniędzy za granicą niż w kraju. Natomiast w Niemczech wiele firm inwestuje wyłącznie z dotacjami. Według badania IW, w zeszłym roku z Niemiec wypłynęło o 125 mld EUR więcej inwestycji bezpośrednich, niż zainwestowano. Jest to niechlubny nowy rekord, który daje Niemcom pierwsze miejsce wśród wszystkich krajów.
  • W Niemczech nabiera tempa debata na temat dotowanej stałej ceny energii elektrycznej dla przemysłu energochłonnego, ponieważ istnieje bardzo duże ryzyko, że Niemcy spadną ze swojej pozycji ośrodka przemysłowego.
  • Szef Ifo, C. Fuest i inni ekonomiści wzywają do podjęcia wszelkich działań w celu zwiększenia podaży energii, na przykład poprzez krajową produkcję gazu lub kontynuację energetyki jądrowej.
  • Eksperci ds. cyfryzacji są zdania, że obecny rząd federalny  hamuje cyfryzację. Podczas gdy kraje takie jak USA, Chiny i Wielka Brytania rywalizują o pionierską rolę w sztucznej inteligencji, Niemcy we wszystkich rankingach pozostają w tyle. Rząd federalny czyni niewielkie postępy w zakresie strategii cyfrowej. Nie uruchomił Paktu Cyfrowego 2.0 dla szkół ani budżetu na projekty związane z cyfryzacją.

 

Prognozy gospodarcze

  • Poza odnotowaną w II kwartale br. stagnacją gospodarki, obecnie wiele mówi się także o ponownym załamaniu jesienią. 
  • Koniunktura Ifo pogarsza się trzeci miesiąc z rzędu, w szczególności oczekiwania są bardzo negatywne. Indeks ekonomiczny ZEW jest na minusie, a IMK ocenia prawdopodobieństwo recesji w okresie od sierpnia do końca października na 71,5%.
  • W ciągu najbliższych kilku miesięcy oczekuje nieco większej konsumpcji, ponieważ inflacja prawdopodobnie będzie powoli spadać, a płace będą rosły. Jednak według prognozy DIW, to nie wystarczy, aby niemiecka gospodarka mogła rosnąć w 2023 r.
  • Ekonomiści ankietowani przez Bloomberg spodziewają się natomiast wzrostu średnio o 0,2% w trzecim i czwartym kwartale, bez ożywienia, ale też bez nowego załamania.
  • Ostrożne ożywienie popytu zagranicznego wydaje się możliwe w drugiej połowie 2023 roku. Wątpliwe jest, czy to wystarczy do ustabilizowania słabej niemieckiej gospodarki.

 

Źródło: Destatis, BMWK, Handelsblatt

​​​​​​

Dwustronna współpraca gospodarcza

Gospodarcze umowy dwustronne

Ramy polsko-niemieckiej dwustronnej współpracy gospodarczej stworzone zostały przede wszystkim przez Traktat o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy podpisany w dniu 17 czerwca 1991 r.

 Szereg kwestii regulują też bilateralne umowy międzyrządowe. Są to m. in.:

  • „Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku, podpisana w Berlinie dnia 14 maja 2003 r.” , została opublikowana w Dzienniku Ustaw z 2005 r., nr 12, poz. 90;

Umowa w sprawie  popierania i wzajemnej ochrony inwestycji została w dniu 18 października 2018 r. wypowiedziana przez Rzeczpospolitą Polską ( Dz. Ust. z 2019 r., poz. 774).

 

 

Wzajemne inwestycje

Skumulowana wartość niemieckich inwestycji bezpośrednich w PL wynosi ponad 35 mld euro. Polska była nadal jednym z ważniejszych kierunków inwestycyjnych kapitału niemieckiego w UE. Skumulowana wartość bezpośrednich polskich inwestycji w Niemczech nie zmieniła się znacznie od lat poprzednich wynosząc 1,2 mld EUR

Do największych polskich inwestorów w RFN zaliczają się:

  • PKN Orlen S.A. - zakup sieci stacji benzynowych
  • Comarch S.A. - utworzenie centrum kompetencyjnego w Dreźnie
  • Sanplast Sp. z o.o. – Hoesch Design
  • CIECH S.A. – zakup Sodawerk Staßfurt GmbH
  • Ergis Eurofilms S.A. – przejęcie firm MKF-Folien GmbH und Schimanski
  • Asseco Germany AG - przejęcie firm: A+P AG), Matrix24 AG, update4u Software AG
  • KOPEX S.A. – Hansen Sicherheitstechnik AG
  • ZA Tarnów S.A. – przejęcie firmy Unylon Polymers GmbH
  • Boryszew S.A. – YMOS GmbH, YMOS Ubrig GmbH und YMOS Prenzlau GmbH
  • Track Tec – przejęcieThyssenKrupp GfT Gleistechnik

Do największych inwestorów niemieckich w Polsce zaliczają się:

  • Volkswagen AG - Volkswagen Bank Polska, S.A. Warszawa; Volkswagen Serwis Ubezpieczeniowy Sp. z o.o. Warszawa; SEBNorth Netze Polska Sp. z o.o. Gorzów Wielkopolski; Volkswagen Leasing Polska Sp. z o. o. Warszawa; Volkswagen Motor Polska Sp. z o. o. Polkowice; Volkswagen Poznań Sp. z o. o. Poznań; Sitech
    Sp. Z o. o. Polkowice,
  • Daimler – inwestycja Mercedesa w Jaworze,
  • ThyssenKrupp AG - ThyssenKrupp Krause Sp. z o.o. Gdańsk; ThyssenKrupp Energostal F.A Toruń; Thyssen Krupp Presta Steertec Poland Sp. z o. o. Międzyrzecz; THYSSENKRUPP SOFEDIT POLSKA Sp. Z o.o. Wrocław,
  • Siemens AG - Fujitsu Siemens Computers Sp. z o.o. Warszawa; OSRAM Sp. z o.o. Warszawa; Siemens Fabryka Izolatorow Polska Sp. z o.o. Jedlina-Zdrój; Siemens Finance Sp. z o.o. Warszawa; Siemens Finance Sp.z o.o. Warszawa; Siemens
    Sp. Z o. o. Warszawa; Westinghouse Modelpol Sp. z o. o. Warszawa; Alarmcom Bielski Sp.z o.o. Warszawa,
  • Metro Group AG - METRO Group Warszawa; MGA METRO Group Advertising Polska Warszawa; MGB METRO Group Buying Polska Sp. Z o.o. i Spółka Sp.k. Warszawa; MGI Metro Group Information Technology Polska Sp. Z o.o. Warszawa; MGL Metro Group Logistics Polska Sp. z o.o. Sp.k. Warszawa; Makro Cash & Carry Polska S.A. Warszawa; Media Markt Polska Sp. z o. o. Warszawa;
  • Deutsche Telekom AG – PTC S.A.,
  • Commerzbank AG -  BRE Bank S.A. Warszawa,
  • RWE AG -  RWE Stoen S.A. Warszawa,
  • MAN Nutzfahrzeuge AG - MAN - Star Trucks Sp. z o. o. - Wolica; Man Star Truck & Busses Sp. z o. o. - Tarnowo Podgórne; MAN STAR TRUCKS Sp. z o.o. Czeladź,
  • MTU Aero Engines - MTU Aero Engines Jasionka,
  • Deutsche Bank AG -  DWS Polska TFI S.A. Warszawa; DIL Polska Baumanagement Sp. z o. o. Warszawa; Deutsche Bank Polska S.A. Warszawa; Deutsche Bank PBC S.A. Warszawa; DB Securities S.A. Warszawa; DB Real Estate Investment GmbH Sp. z o.o. Oddział w Polsce Warszawa; ARX Equity Partners Sp. z.o.o Warszawa,
  • ALBA International GmbH - Alba Przedsiębiorstwo Techniki Sanitarnej Sp. Z o.o. Zduńska Wola; ALBA Dolny Śląsk Sp. z o.o. Wałbrzych; ALBA Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Czeladź Sp. z o. o. Czeladź,
  • Allianz AG - TU Allianz Polska S.A. Warszawa; Towarzystwo Ubezpieczeniowe Allianz Życie Polska S.A. Warszawa,
  • BSH Bosch und Siemens - BSH Sprzęt Gospodarstwa Domowego Sp. z o. o. Warszawa; BSH Sp. z o. o. Łódź, Zelmer Rzeszów;
  • Sudzucker AG - Sudzucker Polska Group Warszawa; Südzucker Polska – Cukrownia Strzyżów Strzyżów; Cukrownia Ropczyce S.A. Ropczyce; Cukier Małopolski S.A. Kazimierza Wielka; Sudzücker Polska Polska Cerekiew; Cukrownia Przeworsk S.A. Przeworsk,
  • Steinhoff Europe AG - KPM-Meble Kłodzko Sp. Z o. o. Kłodzko; ICM Meble
    Sp. z o. o. Wołów; Fabryka Mebli Prudnik Sp. z o. o. Prudnik; Steinpol Polska Sp.zo.o. Rzepin,
  • REMONDIS International GmbH - Remondis Sp. z o. o. Warszawa; REMONDIS BYDGOSZCZ SP. Z O.O. Bydgoszcz,
  • Pfleiderer AG - Pfleiderer Service Sp. z o. o. Grajewo; Pfleiderer Prospan S.A. Wieruszów; Pfleiderer Grajewo S. A. Grajewo,

Współpraca regionalna

Podstawę dwustronnej współpracy regionalnej i przygranicznej wyznacza Europejska Konwencja Ramowa o Współpracy Transgranicznej pomiędzy Wspólnotami i Władzami Terytorialnymi przyjęta w Madrycie w maju 1980 r. oraz Traktat między RP a RFN o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy z 17 czerwca 1991 r. Na mocy tego drugiego powołano Polsko - Niemiecką Komisję Międzyrządową ds. Współpracy Regionalnej i Przygranicznej. W jej ramach działają cztery komitety: ds. współpracy przygranicznej, współpracy międzyregionalnej, edukacji i gospodarki przestrzennej, które obradują regularnie, naprzemiennie w obu krajach. W dniach 13. – 14. XI. 2014 r. odbyło się w Dreźnie XXV posiedzenie tej Komisji, która zaleciła m.in. podpisanie polsko – niemieckiej umowy o wspólnej poprawie sytuacji na drogach wodnych pogranicza polsko – niemieckiego (ochrona przeciwpowodziowa, warunki przepływu i żeglugi rzecznej). Umowa została podpisana 27.04. 2015 r. podczas polsko – niemieckich konsultacji międzyrządowych w Warszawie.

Tradycyjnie partnerzy niemieccy zainteresowani są współpracą głównie z naszymi województwami północnymi i zachodnimi, ale posiadają też porozumienia partnerskie z innymi regionami, np. województwem mazowieckim i małopolskim. Intensywnie rozwija się współpraca województwa lubuskiego z Brandenburgią. Województwo mazowieckie ma podpisaną z Brandenburgią wspólną deklarację o współpracy (2.10.2002 r.). Rok wcześniej (7 grudnia 2001 r.) podobną deklarację podpisał z Brandenburgią Urząd Marszałkowski w Szczecinie. Aktywnie od lat rozwija się współpraca realizowana przez województwa zachodniopomorskie, lubuskie oraz dolnośląskie i landy Meklemburgii-Pomorza Przedniego, Brandenburgii, Saksonii oraz Berlina.

Współpraca samorządów Województwa Dolnośląskiego z partnerami w Saksonii przebiega bardzo intensywnie, zwłaszcza w zakresie realizacji projektów transgranicznych, takich jak połączenia komunikacyjne, zagospodarowanie przestrzenne, ochrona środowiska czy turystyka.

Szczególna rola przypada transgranicznej współpracy w ochronie środowiska. Efektem tej współpracy było na przykład osiągnięcie istotnej poprawy w redukcji zanieczyszczeń w tzw. „czarnym trójkącie” na styku granic Polski, Czech i Niemiec poprzez ustanowienie transgranicznych obszarów chronionych, takich jak tzw. Międzynarodowy Park Doliny Dolnej Odry czy wspólne oczyszczalnie ścieków (Gubin, Świnoujście). Ochroną środowiska w wymiarze transgranicznym zajmuje się zarówno Polsko-Niemiecka Rada Ochrony Środowiska, jak również Polsko-Niemiecka Komisja ds. Współpracy na Wodach Granicznych.

Z informacji MSW wynika, że polskie województwa realizują podpisane z niemieckimi krajami związkowymi deklaracje i porozumienia o współpracy. Istnieje także szereg różnych form kooperacji na poziomie samorządów lokalnych (miast, powiatów i gmin). Łącznie według Fundacji Współpracy Polsko – Niemieckiej istnieje 842 partnerstw pomiędzy polskimi i niemieckimi miastami i gminami. Związek Miast Polskich ma stałe kontakty ze swoim odpowiednikiem w Niemczech, tj. Deutscher Städtetag. Regularnie odbywa się konferencja miast partnerskich. Ostatnie posiedzenie Polsko-Niemieckiej Grupy Roboczej odbyło się 14-15 czerwca 2013 r. w Pile przy okazji obchodów jubileuszu 500-lecie tego miasta.

Związek Powiatów Polskich zawarł w listopadzie 2000 r. porozumienie o współpracy ze Związkiem Powiatów Niemieckich (Deutscher Landkreistag). Zgodnie z porozumieniem, współpraca gospodarcza obejmuje m. in.: pośrednictwo pomiędzy podmiotami gospodarczymi, tworzenie izb przemysłowo-handlowych, współpracę w dziedzinie energetyki, rozbudowie i budowie stacji benzynowych, moteli, restauracji itp.

Współpraca samorządów gospodarczych

Współpraca transgraniczna realizowana jest nie tylko przez władze wojewódzkie i landowe, ale również na poziomie samorządów lokalnych, w ramach czterech euroregionów: polsko-niemiecko-czeskiego „Nysa”, polsko-niemieckiego „Szprewa-Nysa Bóbr”, „Pro Europa Viadrina” oraz polsko-niemiecko-szwedzkiego „Pomerania”.

W latach 1994-2003 obszary przygraniczne otrzymały środki w ramach programu PHARE CBC i INTERREG (średnio po 40 mln EUR rocznie dla każdej ze stron). Po akcesji Polski do UE obszary te zostały objęte wsparciem w ramach Inicjatywy Wspólnotowej INTERREG III.

W latach 2004-2006 zapoczątkowana została współpraca samorządów z województwa dolnośląskiego z partnerami saksońskimi w ramach programu „Interreg Polska-Saksonia”.

Wspólne projekty realizują także po stronie niemieckiej Izby Przemysłowo-Handlowe w Dreźnie (oddział w Görlitz), Lipsku i Chemnitz oraz izby rzemiosła w Chociebużu i Frankfurcie nad Odrą, a po stronie polskiej izby rzemiosła, izby gospodarcze, Pracodawcy RP oraz agencje rozwoju regionalnego. W przeważającej części są to projekty dotyczące kooperacji branżowych, wymiany i kształcenia zawodowego, ujednolicenia rynków pracy, poprawy infrastruktury oraz transferu technologii.

W Szczecinie działa polsko-niemiecki Dom Gospodarki (Haus der Wirtschaft). Inicjatorami jego powstania była Izba Przemysłowo-Handlowa w Neubrandenburgu oraz władze miasta Szczecina. Służy on rozwijaniu polsko-niemieckich kontaktów gospodarczych. Najwięcej zapytań kierowanych do Domu Gospodarki dotyczy warunków podejmowania działalności gospodarczej i zagadnień z zakresu polityki podatkowej w obu krajach. Przez pierwsze lata od jego powstania firmy z Meklemburgii-Pomorza Przedniego koncentrowały swoją działalność na regionie szczecińskim. W ostatnich latach zaczęły także podejmować kontakty z partnerami z regionu Koszalina. Dom Gospodarki organizuje rocznie kilkadziesiąt wydarzeń o charakterze promocyjnym (w tym seminaria dla przedsiębiorców oraz comiesięczne kręgi gospodarcze).

Dostęp do rynku

Dostęp do rynku dla polskich towarów i usług

Brak jest formalnych ograniczeń w dostępie polskich towarów na rynek RFN. Regulacja dostępu opiera się w zasadniczej części na wspólnotowych swobodach: przepływu towarów i kapitału. Nie stosuje się ceł eksportowych i importowych oraz ograniczeń ilościowych.

Dostęp do rynku pracy

W dniu 1 maja 2011 r. dla pracowników z Polski i 7 innych państw członkowskich Unii Europejskiej przestały w Niemczech obowiązywać okresy przejściowe ograniczające jedną z podstawowych swobód europejskiego rynku wewnętrznego, jaką jest prawo do swobodnego przepływu osób. Tym samym, obywatele polscy uzyskali możliwość podejmowania pracy na terenie RFN, bez uprzedniego ubiegania się o otrzymanie stosownego pozwolenia. W przypadkach delegowania pracowników do pracy w Niemczech przez polskich pracodawców czy funkcjonowania agencji pracy tymczasowej istotne jest jednak zapoznanie się z regulacjami obowiązującymi na terenie RFN, gdyż mogą one różnić się od przepisów polskich. Pandemia COVID-19 wywołała duże  zakłócenia w małym ruchu granicznym, który po kilku tygodniach przerwy został ponownie przywrócony na polsko-niemieckiej granicy.

Nabywanie i wynajem nieruchomości

W RFN nie ma przepisów ograniczających zakup nieruchomości przez obcokrajowców. W regulacjach prawnych obowiązuje zasada swobody obrotu nieruchomościami. Istniejące ograniczenia związane m. in. z poprawą struktury rolnej, prawem kopalin czy obrotem ziemią na terenie nowych krajów związkowych dotyczą wszystkich podmiotów, bez względu na ich siedzibę czy obywatelstwo. Swoboda obrotu dotyczy również nabywania akcji zamówień udziałów w spółkach będących właścicielami nieruchomości.

Przy nabyciu nieruchomości powstaje obowiązek zapłaty tzw. Grunderwerbsteuer (podatek od nabywania nieruchomości). Określanie jego stawek pozostaje w gestii krajów związkowych. Ich wysokość kształtuje się obecnie w przedziale 3,5-5,5%.

System zamówień publicznych

Zamówienia publiczne w Niemczech są w swoim założeniu uregulowane dwiema ustawami na poziomie federalnym:

- Ustawą przeciwko ograniczaniu konkurencji (niem. Gesetz gegen Wettbewerbsbeschränkungen lub też GWB)

- Ustawą o gospodarce budżetowej federacji (niem. Bundeshaushaltordnung lub też BHO)

oraz ustawami na poziomie poszczególnych krajów związków, jednak wyłącznie dotyczących gospodarki budżetowej.

 

Zastosowanie odpowiednich aktów wyższej rangi jest, podobnie jak w Polsce, wyznaczane na podstawie szacowanej wartości zamówienia oraz, z uwagi na federalny ustrój państwa, ze względu na podmiot udzielający zamówienia. W Niemczech jednak centralnym odnośnikiem są tzw. progi unijne, czyli te, od których jest uzależniony obowiązek przekazywania ogłoszeń o zamówieniu Urzędowi Publikacji Unii Europejskiej, w podziale na usługi, dostawy oraz roboty budowlane.

 

Poniżej tych progów zastosowanie znajdują, w zależności od podmiotu, który udziela zamówienia:

- Ustawą o gospodarce budżetowej federacji na poziomie federalnym

- Ustawy o gospodarce budżetowej na poziomie kraju związkowego

 

Powyżej tych progów, bez względu na podmiot:

- Ustawa przeciwko ograniczaniu konkurencji

- odpowiednie przepisy Unii Europejskiej, w tym Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, uchylająca dyrektywę 2004/18/WE (tekst jednolity z 1 stycznia 2020 r.).

 

Należy jednak pamiętać, że częścią zamówień publicznych są również akty wykonawcze, które precyzują sposób postępowania w trakcie udzielania zamówienia. Niezależnie od wartości zamówienia i podmiotu udzielającego, ponieważ precyzują one wszystkie powyższe ustawy krajowe, zastosowanie znajduje:

- Rozporządzenie w sprawie zamówień publicznych (niem. Vergabeverordnung lub też VgV)

oraz rozporządzenia szczególne, przy czym istnieją również inne, które odnoszą się do konkretnej branży:

- Rozporządzenie w sprawie zamówień oraz umów dla robót budowlanych (niem. Vergabe- und Vertragsordnung für Bauleistungen lub też VOB z późn. zm.)

- Rozporządzenie w sprawie zamówień oraz umów dla usług (niem. Vergabe- und Vertragsordnung für Leistungen lub też VOL z późn. zm.)

Precyzują one tryby, w których są udzielane zamówienia, gdzie podobnie jak w Polsce wyznaczono przetarg ograniczony i nieograniczony jako podstawowe, a na przykładzie rozporządzeń szczególnych, sposób zawierania umów przy usługach lub robotach budowlanych, jak i sposób udzielenia takich zamówień.

 

W zamówieniach poniżej progów znajdują ponadto zastosowanie dodatkowe rozporządzenia szczególne:

- Rozporządzenie federalne w sprawie zamówień podprogowych (Unterschwellenvergabeordnung lub też UVgO) na poziomie federalnym

- Rozporządzenia podprogowe poszczególnych krajów związkowych.

 

Więcej informacji można znaleźć na stronie Federalnego Ministerstwa Gospodarki i Ochrony Klimatu (dostępnej w języku niemieckim, angielskim oraz francuskim):

https://www.bmwi.de/Redaktion/DE/Dossier/oeffentliche-auftraege-und-vergabe.html

 

Przydatne kontakty i linki

Niemieckie ministerstwa, urzędy i instytucje:

Ministerstwo Spraw Zagranicznych: 
www.auswaertiges-amt.de

Ministerstwo Finansów:
www.bundesfinanzministerium.de

Ministerstwo Polityki Żywnościowej i Rolnictwa:
www.bmel.de

Ministerstwo Gospodarki i Ochrony Klimatu:
www.bmwi.de

Ministerstwo Pracy i Spraw Socjalnych:
www.bmas.de

Ministerstwo ds. Rodziny, Seniorów, Kobiet i Młodzieży:
www.bmfsfj.de

Ministerstwo Cyfryzacji i Transportu:
www.bmvi.de

Ministerstwo Zdrowia:
www.bundesgesundheitsministerium.de

Ministerstwo Środowiska, Ochrony Przyrody i Bezpieczeństwa Jądrowego i Ochrony Konsumentów:​

www.bmuv.de

BDI Bundesverband der Deutschen Industrie (Federalne Stowarzyszenie Przemysłu Niemieckiego):
www.bdi.eu

DIHK  Deutscher Industrie- und Handelskammertag (Stowarzyszenie Niemieckich Izb Przemysłowo-Handlowych)
www.dihk.de

DBV Deutscher Bauernverband e.V. (Niemieckie Stowarzyszenie Rolników)
www.bauernverband.de

​​​​​​

 


Data aktualizacji: 27.03.2023 r.

{"register":{"columns":[]}}