Kompensata
Kompensata jest to świadczenie pieniężne przyznawane osobie uprawnionej w trybie określonym w ustawie, wypłacane ze środków budżetu Państwa na mocy orzeczenia sądu. Wysokość kompensaty nie może przekroczyć 12 000 zł.
1. Osobą uprawnioną do złożenia wniosku o wypłatę kompensaty jest:
– ofiara, a więc osoba fizyczna, która na skutek przestępstwa doznała naruszenia czynności narządu ciała lub rozstroju zdrowia określonych w art. 156 § 1 kk i art. 157 § l kk lub
– osoba najbliższa, a więc małżonek lub osoba pozostająca z ofiarą we wspólnym pożyciu, wstępny, zstępny, osoba pozostająca w stosunku przysposobienia, jeżeli w czasie popełnienia przestępstwa, osoby te pozostawały na utrzymaniu ofiary, która poniosła śmierć na skutek przestępstwa (art.2 ustawy o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych przestępstw z 6.09.2005r. Dz.U.05.169.1415).
2. Kompensata może być przyznana, w kwocie pokrywającej
– utracone zarobki lub inne środki utrzymania,
– koszty leczenia i rehabilitacji
– koszty pogrzebu gdy osoba uprawniona nie może uzyskać pokrycia tych środków od sprawcy przestępstwa, z tytułu ubezpieczenia, ze środków pomocy społecznej albo z innego źródła lub tytułu (art.3, 5 ustawy).
3. Wniosek składa się do sądu rejonowego wydziału cywilnego, w którego okręgu zamieszkuje osoba uprawniona. Jeżeli nie można ustalić miejsca zamieszkania osoby uprawnionej, właściwy jest sąd, w którego okręgu popełniono przestępstwo. Natomiast jeżeli nie można we wskazany wyżej sposób ustalić właściwości, organem orzekającym jest sąd właściwy dla dzielnicy Śródmieście miasta stołecznego Warszawy (art. 8 ust. 1, 2, 3 ustawy).
4. Sąd rozpoznaje wniosek stosując przepisy kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu nieprocesowym (art. 8 ust. l ustawy).
5. Wniosek o kompensatę, która nie może przekroczyć 12.000 zł, składa się w terminie 2 lat od dnia popełnienia przestępstwa, pod rygorem wygaśnięcia uprawnienia do jej żądania ( art.8 ust.5 ustawy).
6. Wniosek należy złożyć w dwóch egzemplarzach.
7. Składając do sądu wniosek o wszczęcie postępowania nieprocesowego wnioskodawca winien wnieść opłatę stałą w wysokości 30 zł ( § 19 rozp. Ministra Sprawiedliwości w sprawie określenia wysokości wpisów w sprawach cywilnych z dnia 17.12.1996r. Dz.U.96.154.753 ).Na skutek pisma, od którego nie została uiszczona należna opłata, sąd nie podejmie żadnej czynności. W tym wypadku przewodniczący wezwie wnoszącego pismo, aby pod rygorem zwrotu pisma uiścił opłatę w terminie tygodniowym od dnia doręczenia wezwania, a w razie bezskutecznego upływu tego terminu zwróci wniosek. Zażalenie oczywiście uzasadnione, wniesione na zarządzenie przewodniczącego o zwrocie pisma lub na postanowienie sądu o odrzuceniu środka zaskarżenia jest wolne od opłaty sądowej (art.16 ust. l, 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 13.06.1967r. Dz.U.02.9.88).
8. Wnioskodawca, który nie jest w stanie ponieść opłaty sądowej bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny może domagać się zwolnienia od kosztów, zgłaszając stosowny wniosek w sądzie, w którym sprawa ma być wytoczona lub się toczy. We wniosku należy złożyć oświadczenie o niemożności poniesienia kosztów, które powinno zawierać dokładne dane o stanie rodzinnym, majątku i dochodach (art.l 13 ust. kpc).
Od wniosku o zwolnienie od kosztów oraz od zażalenia w tym przedmiocie nie pobiera się opłat sądowych (art.10 pkt.l cyt. ustawy o kosztach sądowych w sprawach
cywilnych).
9. Strona zwolniona w całości lub w części od kosztów sądowych może zgłosić wniosek o ustanowienie dla niej adwokata lub radcę prawnego( art. l 17 ust. l kpc).
10. Niestawiennictwo uczestników na rozprawę nie tamuje rozpoznania sprawy (art.513 kpc).
11. Sąd może przed rozstrzygnięciem sprawy wysłuchać uczestników na posiedzeniu sądowym lub zażądać od nich oświadczeń na piśmie, a ponadto może przesłuchać świadków i biegłych oraz w wypadku nieobecności uczestników, zażądać od osób, które nie są uczestnikami, złożenia wyjaśnień na piśmie. Jeżeli z treści wniosku wynika, oczywisty brak legitymacji do złożenia wniosku po stronie wnioskodawcy, sąd może na posiedzeniu niejawnym oddalić wniosek art.514, art. 515 kpc).
12. W orzeczeniu kończącym sprawę sąd rozstrzyga o kosztach procesu. Uczestnik procesu ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Zgodnie z zasadą słuszności w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od uczestnika przegrywającego (którego wniosek oddalono lub odrzucono) tylko część kosztów albo odstąpić od obciążania nimi (art. 102 kpc, art. 520 § 1 kpc).
13. Od postanowienia sądowego orzekającego w przedmiocie kompensaty uczestnik ma prawo złożyć apelację. Od apelacji sąd pobiera wpis taki sam jak od wniosku o wszczęcie postępowania (art. 518 kpc, § 20 pkt l § 19 rozp. Ministra Sprawiedliwości w sprawie określenia wysokości wpisów w sprawach cywilnych z dnia 17.12.1996r. Dz.U.96.154.753 ).
14. Sąd uzasadnia postanowienie na żądanie strony złożone w terminie tygodniowym od dnia ogłoszenia postanowienia. Postanowienie doręcza się tylko stronie, która zażądała sporządzenia uzasadnienia i doręczenia postanowienia z uzasadnieniem. Nie doręcza się postanowienia uczestnikowi, który będąc obecny na posiedzeniu, po ogłoszeniu postanowienia zrzekł się jego doręczenia (art. 357 § 1 kpc, art. 517 kpc).
15. Apelację wnosi się do sądu, który wydał zaskarżone postanowienie, w terminie dwutygodniowym od doręczenia stronie skarżącej postanowienia z uzasadnieniem. Jeżeli strona nie. zażądała sporządzenia uzasadnienia, termin do wniesienia apelacji biegnie od dnia, w którym upłynął termin do żądania uzasadnienia (art.369 §l,2kpc).
16. W przypadku, gdy postępowanie karne zostanie umorzone z przyczyn przewidzianych w art. l7 § 1, 2, 3, 7, 9 kpk bądź wydany zostanie wyrok uniewinniający osoba, której przyznano kompensatę zobowiązana jest do jej zwrotu w terminie 30 dni od dnia otrzymania wezwania do sądu, który wydał orzeczenie o przyznaniu kompensaty.
17. Jeżeli osoba wezwana nie zwróci przyznanego świadczenia pieniężnego, Skarbowi Państwa przysługuje w stosunku do niej roszczenie o zwrot kompensaty ( art. 14 ust. 2 ustawy).
USTAWA z dnia 7 lipca 2005 r. o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych przestępstw