Prokuratura Krajowa

W dniu 18 września odbyło się posiedzenie Trybunału Stanu w składzie: Piotr Andrzejewski (przewodniczący), Piotr Sak i Józef Zych, dotyczące rozpoznania wniosku Prokuratury Krajowej o podjęcie uchwały w sprawie wyrażenia zgody na pociągnięcie Przewodniczącej Trybunału Stanu Małgorzaty Manowskiej do odpowiedzialności karnej w związku z dostatecznie uzasadnionym podejrzeniem popełnienia trzech przestępstw.

Obecny na posiedzeniu prokurator Zbigniew Synak z WSW PK podtrzymał złożony w dniu 16 września 2025 r. wniosek o wyłączenie od rozpoznania niniejszej sprawy członków Trybunału Stanu Piotra Andrzejewskiego i Piotra Saka wobec zachodzących okoliczności wywołujących uzasadnione wątpliwości co do ich bezstronności. Prokurator złożył także wniosek o odroczenie posiedzenia i skierowanie sprawy na posiedzenie pełnego składu Trybunału Stanu celem rozpoznania powyższego wniosku o wyłączenie oraz rozstrzygnięcia wątpliwości prawnych dotyczących możliwości odpowiedniego stosowania przepisów k.p.k. o wyłączeniu sędziów.

Pełnomocnik Małgorzaty Manowskiej złożył wniosek o wyłączenie sędziego Józefa Zycha oraz o odroczenie posiedzenia.

Po przerwie przewodniczący Piotr Andrzejewski ogłosił postanowienie o:

• umorzeniu sprawy w przedmiocie wniosku Prokuratury Krajowej o podjęcie uchwały w przedmiocie wyrażenia zgody na pociągnięcie Przewodniczącej Trybunału Stanu Małgorzaty Manowskiej do odpowiedzialności karnej, na podstawie art. 17 § 1 pkt 9 i 11 k.p.k., wobec niespełnienia kworum i braku wniosku pochodzącego od uprawnionego oskarżyciela,
• oddaleniu wniosku o wyłączenie członków Trybunału Stanu Piotra Andrzejewskiego i Piotra Saka z uwagi na brak wniosku pochodzącego od uprawnionego oskarżyciela i pozostawieniu go bez rozpoznania,
• oddaleniu wniosku pełnomocnika Małgorzaty Manowskiej o wyłączenie sędziego Józefa Zycha.

Sędzia Józef Zych złożył zdanie odrębne do postanowienia o umorzeniu i jego uzasadnienia, w którym zwrócił uwagę na konieczność skierowania sprawy na posiedzenie pełnego składu Trybunału Stanu celem rozstrzygnięcia wątpliwości prawnych dotyczących możliwości odpowiedniego stosowania przepisów k.p.k. o wyłączeniu sędziów.

W ocenie prokuratora postanowienie powyższe jest niezasadne.

Uprawniony oskarżyciel 

Po pierwsze, wniosek o uchylenie immunitetu i wniosek o wyłączenie Piotra Andrzejewskiego i Piotra Saka pochodziły od „uprawnionego oskarżyciela”. Zgodnie z przepisami wniosek o uchylenie immunitetu (a tym bardziej incydentalny wniosek o wyłączenie sędziego) może pochodzić od prokuratora. Może to być każdy prokurator, niezależnie od stanowiska (jednostki) lub pełnionej funkcji. W szczególności przepisy nie wymagają, aby wnioski tego rodzaju składał Prokurator Krajowy lub Naczelnik WSW PK.

W niniejszej sprawie wniosek o uchylenie immunitetu został złożony przez prokuratora Dariusza Makowskiego. Dariusz Makowski jest prokuratorem od 1995 r. Obecnie zajmuje stanowisko prokuratora Prokuratury Regionalnej w Krakowie, na które został powołany (przywrócony) w roku 2024 przez Prokuratora Generalnego Adama Bodnara.

Wniosek o wyłączenie Piotra Andrzejewskiego i Piotra Saka został złożony (i wczoraj podtrzymany) przez Zbigniewa Synaka, który jest prokuratorem od roku 2001. Obecnie jest prokuratorem Prokuratury Okręgowej w Słupsku, na które to stanowisko został powołany w roku 2007 przez ówczesnego Zastępcę Prokuratora Generalnego Jerzego Engelkinga (zastępcę PG Zbigniewa Ziobry).

Kworum

Po drugie, w sprawie istnieje kworum umożliwiające rozpoznanie wniosku prokuratora o uchylenie immunitetu Małgorzaty Manowskiej. Tworzy je pełny skład Trybunału Stanu, z wyłączeniem osoby, której dotyczy wniosek. Wystarczający skład był obecny na posiedzeniu Trybunału Stanu w dniu 3 września 2025 r.

Pogląd o braku kworum, przedstawiony przez Piotra Andrzejewskiego i Piotra Saka, stanowi konsekwencję niezasadnego i niewywołującego skutków prawnych postanowienia tych samych dwóch członków o wyłączeniu 12 osób ze składu. Jako podstawę wyłączenia wskazali oni m.in. okoliczność z art. 40 § 1 pkt 4 k.p.k., tj. bycie świadkiem czynu w znaczeniu faktycznym, która to przesłanka dotyczy również ich samych.

Tak więc Piotr Andrzejewski i Piotr Sak w dniu 29 sierpnia niezasadnie wyłączyli od udziału w rozpoznaniu sprawy 12 członków Trybunału, a następnie postępowanie umorzyli z powodu braku kworum wynikającego z ww. wyłączenia. Przy czym decyzję tę podejmowali pomimo złożonego i nierozpoznanego wniosku o ich wyłączenie.

Nadto brak kworum nie jest „inną okolicznością wyłączającą ściganie” w rozumieniu art. 17 § 1 pkt 11 k.p.k., na podstawie której postępowanie zostało umorzone. Brak kworum ma bowiem charakter wyłącznie faktyczny i organizacyjny, skutkujący co najwyżej koniecznością odroczenia lub zawieszenia posiedzenia. Tymczasem przepis ten („inna okoliczność wyłączająca ściganie”) odnosi się do przeszkód prawnych, o charakterze trwałym i nieusuwalnym. 

Wykluczenie jawności 

Nadto należy wskazać na bezpodstawność „wykluczenia jawności” wczorajszego posiedzenia. Zgodnie z art. 20b ustawy o Trybunale Stanu: „Wykluczenie jawności rozprawy przed Trybunałem Stanu może uzasadniać wyłącznie wzgląd na bezpieczeństwo państwa lub ochronę informacji niejawnych o klauzuli tajności ‘tajne’ lub ‘ściśle tajne’.”

W niniejszej sprawie nie ma informacji niejawnych, w tym w szczególności o klauzuli „tajne” lub „ściśle tajne”. Nie występują również żadne okoliczności dotyczące „bezpieczeństwa państwa”. Sprawa dotyczy wniosku o uchylenie immunitetu funkcjonariuszowi publicznemu w związku z podejrzeniem popełnienia trzech przestępstw urzędniczych związanych z zajmowanymi funkcjami, a wszystkie najważniejsze okoliczności faktyczne dotyczące tej sprawy są jawne i publicznie znane.

Prokuratura Krajowa, uznając zarówno przedmiotowe postanowienie, jak i wcześniejsze z dnia 29 sierpnia 2025 r., za całkowicie niezasadne, pozbawione realnych podstaw prawnych oraz stanowiące niedopuszczalną formę procedowania wniosku z dnia 16 lipca 2025 r., będzie konsekwentnie kontynuować działania procesowe zmierzające do uzyskania zgody właściwych organów (Trybunału Stanu i Sądu Najwyższego) na uchylenie immunitetu Małgorzacie Manowskiej.
 

prok. Przemysław Nowak 
Rzecznik Prasowy
Prokuratury Krajowej