Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Aleksandrowie Kujawskim

Informacja dla osób prowadzących działalność w zakresie produkcji pierwotnej i sprzedaży bezpośredniej (np. uprawa zbóż, warzyw, owoców, zbiór runa leśnego) Osoby zajmujące się produkcją pierwotną oraz prowadzące sprzedaż bezpośrednią są zobowiązane do rejestracji prowadzonej działalności we właściwej, ze względu na siedzibę działalności, powiatowej stacji sanitarno-epidemiologicznej. REJESTRACJA JEST BEZPŁATNA

Podmiot produkujący zboża, warzywa, owoce i wprowadzający je do sprzedaży (np. hurtownie owocowo-warzywne, punkty skupu, targowiska, zakłady żywienia zbiorowego), jest zobowiązany złożyć wniosek o wpis do rejestru zakładów. W/w wniosek winien być złożony w terminie co najmniej 14 dni przed dniem rozpoczęcia planowanej działalności, w formie pisemnej, według wzorów określonych na podstawie art.67 ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (t.j. Dz. U.z 2020  r., poz. 2021;  z późn. zm.).

Ogólne przepisy higieny dla produkcji podstawowej określa zał. nr I Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 852/2004 z dnia 29.04.2004r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz. U. UE nr L 139 z późn. zm.).

W celu zapewnienia bezpieczeństwa żywności oferowanej konsumentom konieczne jest uwzględnienie wszystkich etapów w łańcuchu produkcji żywności zgodnie z zasadą „od pola do stołu”. Skażenie lub zanieczyszczenie surowca roślinnego może nastąpić na każdym etapie począwszy od produkcji podstawowej, aż do dostawy żywności do konsumenta. Każdy z tych elementów w efekcie ma wpływ na bezpieczeństwo żywności.

Należy z całym przekonaniem stwierdzić, że na jakość zdrowotną owoców, warzyw, zbóż itd., 
a w następstwie żywności, zasadniczy wpływ mają warunki jakie zapewniono w czasie ich uprawy, zbioru, skupu, przechowywania i transportu. Niezachowanie podstawowych zasad higieny, za które należy uważać:

Ø zapewnienie warunków do higienicznego mycia rąk,

Ø możliwość higienicznego korzystania z ustępu,

Ø używanie wody o właściwej jakości zdrowotnej,

Ø zapewnienie właściwych warunków sanitarno-higienicznych w trakcie produkcji,   przechowywania oraz transportu

może spowodować zanieczyszczenie owoców i warzyw, którego nie będzie można wyeliminować bądź ograniczyć do zadowalającego poziomu.

Szczególnie dotyczy to owoców i warzyw oferowanych do sprzedaży jako świeże lub przetworzone w nieznacznym stopni (np. mrożonek), których z uwagi na ich cechy gatunkowe nie można poddać, np. obieraniu, czy efektywnemu myciu (np. maliny, jeżyny, truskawki). W przypadku tych owoców istnieje duże ryzyko, że ewentualne zanieczyszczenia biologiczne pochodzące od np. osób pracujących przy uprawie, zbiorze czy też innych czynnościach związanych z ich pozyskaniem i oferowaniem konsumentowi, nie zastaną w pełni usunięte,  stanowią potencjalne zagrożenie dla zdrowia konsumenta.

                                                                        Produkcja pierwotna

Produkcja pierwotna (lub podstawowa) oznacza uprawę roślin lub chów i hodowlę zwierząt w celu pozyskania tzw. produktów pierwotnych. Produkcja pierwotna obejmuje także łowiectwo, rybołówstwo i zbieranie runa leśnego.

Do produktów pierwotnych zaliczamy produkty:

- pochodzenia roślinnego, czyli zboża, owoce, warzywa, zioła, grzyby handlowe,

- pochodzenia zwierzęcego, czyli jaja, surowe mleko, miód, produkty rybołówstwa,

- zbierane w ich naturalnym środowisku (rosnące w warunkach naturalnych), zarówno pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego, czyli grzyby, jagody, ślimaki itp.

Produkcja pierwotna obejmuje działalność na poziomie gospodarstw lub na podobnym poziomie obejmującą m.in. produkcję, hodowlę i uprawę produktów roślinnych, jak również ich transport wewnętrzny, magazynowanie i postępowanie z produktami (bez znaczącej zmiany ich charakteru)
w gospodarstwie i ich dalszy transport do zakładu przetwórczego.

Podstawowe wymagania dla produkcji pierwotnej określa załącznik I Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 852/2004 z dnia 29.04.2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz. U. UE L 139 z dnia 30 kwietnia 2004 r.). W treści ww. załącznika określono ogólne przepisy higieny dla produkcji podstawowej i powiązanych działań.

                                                               Sprzedaż bezpośrednia

Sprzedaż bezpośrednia to sprzedaż małych ilości surowców, czyli produktów produkcji pierwotnej do konsumenta końcowego lub lokalnego zakładu detalicznego bezpośrednia zaopatrującego konsumenta końcowego. Dostawcami bezpośrednimi są zatem producenci małych ilość żywności nieprzetworzonej pochodzenia roślinnego, sprzedawanej konsumentowi finalnemu, tj. osobom indywidualnym, np. na targowiskach, placach targowych, w barach własnych gospodarstw rolnych, handlu obwoźnym, jak również lokalnym sklepom i zakładom gastronomicznym (restauracje, bary, stołówki szkolne i inne).
Dostawy bezpośrednie nie dotyczą produktów pierwotnych wprowadzanych do obrotu przez zakład podmiotu działającego na runku w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Na podstawie art. 68 ust. 2 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia zostało wydane rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 czerwca 2007 r. w sprawie dostaw bezpośrednich środków spożywczych (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 774). Rozporządzenie to określa zakres działalności prowadzonej w ramach dostaw bezpośrednich środków spożywczych, w tym wielkość i obszar dostaw bezpośrednich oraz szczegółowe wymagania higieniczne dla działalności prowadzonej w ramach dostaw bezpośrednich żywności.

Rejestracja zakładów prowadzących
produkcję pierwotną lub sprzedaż bezpośrednią

Organem właściwym w sprawach rejestracji jest Państwowy Inspektor Sanitarny. w związku z tym wnioski należy składać we właściwej terenowo Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej.

We wniosku należy określić m.in. rodzaj i zakres działalności, która ma być prowadzona, w tym rodzaj żywności, która ma być przedmiotem produkcji lub obrotu. Do wniosku należy dołączyć zaświadczenie o wpisie do ewidencji gospodarstw rolnych.

Wzory wniosków określone są w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 maja 2007 r. w sprawie wzorów dokumentów dotyczących rejestracji i zatwierdzania zakładów produkujących lub wprowadzających do obrotu żywność podlegających  urzędowej kontroli Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2007 r., Nr 106, poz. 730).

Wpis zakładu do rejestru nie podlega opłacie. Natomiast zgodnie z art. 103 ust. 4 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia, kto prowadzi działalność w zakresie produkcji lub obrotu żywnością bez złożenia wniosku o wpis do rejestru zakładów (...), podlega karze pieniężnej.

Obowiązki producentów żywności na etapie produkcji podstawowej

Gospodarstwa działające na rynku spożywczym prowadzące produkcję pierwotną roślinną, a także działające w ramach dostaw bezpośrednich podlegają nadzorowi Państwowej Inspekcji Sanitarnej. nadzór obejmuje mi.in. obowiązek rejestracji działalności, proporcjonalnego do zagrożeń i skali dokumentowania produkcji, przestrzegania zasad higieny, poświadczenia stanu zdrowia personelu i jakości używanej wody.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa żywnościowego, konieczne jest przyjęcie wszystkich możliwych środków w celu zapewnienia konsumenta, że żywność znajdująca się w sprzedaży jest bezpieczna dla zdrowia.

Podkreślić należy także, iż w myśl obowiązującego prawa to podmioty działające na rynku spożywczym są w pierwszym rzędzie odpowiedzialne za bezpieczeństwo zdrowotne żywności, a także za wszelkie szkody i uszczerbki na zdrowi konsumenta spowodowane niewłaściwą jakością zdrowotną żywności. Producent środków spożywczych musi zapewnić, że na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji odbywających się pod jego kontrolą spełniane są właściwe wymogi higieny ustanowione przepisami prawa europejskiego i krajowego.

W celu uzyskania szczegółowych informacji należy zgłosić się do Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Aleksandrów Kujawski 

https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/ALL/?uri=uriserv:OJ.C_.2017.163.01.0001.01.POL