Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Bielsku - Białej

KATEGORIA 1: substancje, co do których wiadomo lub istnieje domniemanie, że są rakotwórcze dla człowieka. Substancję klasyfikuje się jako rakotwórczą kategorii 1 na podstawie danych epidemiologicznych lub wyników badań przeprowadzonych na zwierzętach. Substancja może być następnie rozróżniana jako:

kategoria 1A: jeżeli ma potencjalne działanie rakotwórcze dla ludzi, przy czym dowody przemawiające za daną klasyfikacją opierają się przede wszystkim na danych dotyczących ludzi

kategoria 1B: zakładając, że ma potencjalne działanie rakotwórcze dla ludzi, przy czym klasyfikacja opiera się na badaniach przeprowadzonych na zwierzętach.

KATEGORIA 2: substancje, co do których podejrzewa się. że są rakotwórcze dla człowieka. Przypisania substancji do kategorii 2 dokonuje się na podstawie dowodów uzyskiwanych z informacji dotyczących ludzi lub badań przeprowadzanych na zwierzętach, które jednak nie są wystarczająco przekonujące, by umieścić substancję w kategorii 1A lub 1B.

Mieszaninę klasyfikuje się jako substancję rakotwórczą, gdy co najmniej jeden składnik zaklasyfikowano jako substancję rakotwórczą kategorii 1A, kategorii 1B lub kategorii 2 i jest on obecny na poziomie równym lub wyższym od odpowiedniego ogólnego stężenia granicznego, odpowiednio dla kategorii 1A, kategorii 1B i kategorii 2, jak pokazano w poniższej tabeli.

Ogólne stężenia graniczne składników mieszaniny zaklasyfikowanych jako rakotwórcze, które powodują klasyfikację mieszaniny

	Ogólne stężenia graniczne powodujące klasyfikację mieszaniny jako:
Klasyfikacja	Rakotwórcza kategorii 1A	Rakotwórcza kategorii 1B	Rakotwórcza kategorii 2
Rakotwórcza kategorii 1A	≥ 0.1%	—	—
Rakotwórcza kategorii 1B	—	≥ 0.1 %	—
Rakotwórcza kategorii 2	—	—	≥ 1.0%

Elementy oznakowania

Piktogram dla oznakowania działania rakotwórczego

Kategoria 1A i 1B

Hasło ostrzegawcze: niebezpieczeństwo

Zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia: H350: może powodować raka (podać drogę narażenia, jeżeli definitywnie udowodniono, że inna droga narażenia nie powoduje zagrożenia)

Kategoria 2

Hasło ostrzegawcze: uwaga

Zwrot wskazujący rodzaj zagrożenia: H351: podejrzewa się, że powoduje raka (podać drogę narażenia, jeżeli definitywnie udowodniono, że inna droga narażenia nie powoduje zagrożenia)

​Klasa zagrożenia działania mutagennego na komórki rozrodcze dotyczy przede wszystkim substancji, które mogą spowodować mutacje w komórkach rozrodczych
u ludzi, które mogą zostać przekazane potomstwu. Przy klasyfikowaniu substancji
i mieszanin w niniejszej klasie zagrożenia bierze się również pod uwagę wyniki badań in vitro mutagenności lub genotoksyczności oraz in vivo w komórkach somatycznych i rozrodczych ssaków.

KATEGORIA 1: Substancje, co do których wiadomo, że wywołują dziedziczne mutacje lub które uważa się za wywołujące dziedziczne mutacje w komórkach rozrodczych
u ludzi.

Klasyfikacja w kategorii 1A oparta jest na pozytywnych dowodach pochodzących badań epidemiologicznych przeprowadzanych u ludzi.

Klasyfikacja w kategorii 1B oparta jest na:

• pozytywnym wyniku/wynikach badań dziedzicznej mutagenności komórek rozrodczych ssaków in vivo; lub
• pozytywnym wyniku/wynikach badań mutagenności komórek somatycznych ssaków in vivo, w połączeniu z pewnymi dowodami na to, iż substancja może potencjalnie powodować mutacje komórek rozrodczych. Te dowody na poparcie można uzyskać z badań mutagenności/genotoksyczności komórek rozrodczych in vivo lub poprzez wykazanie zdolności substancji lub jej metabolitu/-ów do wchodzenia w interakcję z materiałem genetycznym komórek rozrodczych lub
• pozytywnych wynikach z badań wykazujących skutki mutagenne w komórkach rozrodczych u ludzi bez wykazywania, że są to zmiany dziedziczne: na przykład, wzrost częstotliwości występowania aneuploidiów w męskich komórkach rozrodczych u osób narażonych na dziabnie substancji.

KATEGORIA 2: Substancje dające powody do niepokoju u ludzi z uwagi na możliwość wywołania dziedzicznych mutacji w komórkach rozrodczych u ludzi.

Mieszaninę klasyfikuje się jako mutagenną, gdy co najmniej jeden składnik zaklasyfikowano jako mutagen kategorii 1A, kategorii 1B lub kategorii 2 i jest on obecny na poziomie równym lub wyższym od odpowiedniego ogólnego stężenia granicznego, odpowiednio dla kategorii 1A, kategorii 1B i kategorii 2, jak pokazano w poniższej tabeli.

 

Ogólne stężenia graniczne składników mieszaniny zaklasyfikowanych jako działające mutagennie na komórki rozrodcze, które powodują klasyfikację mieszaniny.

	Limity stężeń powodujące klasyfikację mieszaniny jako:
Klasyfikacja:	Mutagenna kategorii 1A	Mutagenna kategorii 1B	Mutagenna kategorii 2
Mutagen kategorii 1A	≥ 0.1 %	—	—
Mutagen kategorii 1B	—	≥ 0.1 %	—
Mutagen kategorii 2	—	—	≥ 1.0%

 Elementy oznakowania

Piktogram dla oznakowania działania mutagennego na komórki rozrodcze

Kategoria 1A i 1B

Hasło ostrzegawcze: niebezpieczeństwo

Zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia: H340: może powodować wady genetyczne (podać drogę narażenia,  jeżeli definitywnie udowodniono, że inna droga narażenia nie powoduje zagrożenia)

Kategoria 2

Hasło ostrzegawcze: uwaga

Zwrot wskazujący rodzaj zagrożenia: H341: podejrzewa się, że powoduje wady genetyczne (podać drogę narażenia,  jeżeli definitywnie udowodniono, że inna droga narażenia nie powoduje zagrożenia)

Należy podkreślić, że zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 24 lipca 2012 jako rakotwórcze uznaje się substancje chemiczne spełniające kryteria klasyfikacji jako rakotwórcze lub mutagenne kategorii 1A lub 1B i mieszaniny zawierające te substancje w stężeniach powodujących spełnienie kryteriów klasyfikacji mieszaniny jako rakotwórczej lub mutagennej kategorii 1A lub 1B.

W aktach prawnych nie ma wykazu substancji rakotwórczych i mutagennych w formie jednolitej.

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 24 lipca 2012, wykaz substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym stanowią:

• substancje chemiczne spełniające kryteria klasyfikacji jako rakotwórcze lub mutagenne kategorii 1A lub 1B zgodnie z rozporządzeniem WE nr 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin, (tzw. CLP – classification, labelling and packaging of substances and mixtures),
• mieszaniny zawierające co najmniej jeden składnik zaklasyfikowany jako substancja rakotwórcza lub mutagenna kategorii 1A lub 1B na poziomie równym lub wyższym od 0,1% stężenia wagowego (dla substancji stałych i ciekłych) lub objętościowego
  (w przypadku substancji gazowych),
• wymienione w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 24 lipca 2012 czynniki lub procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym:

CZYNNIKI RAKOTWÓRCZE

Czynnikiem fizycznym o działaniu rakotwórczym lub mutagennym jest promieniowanie jonizujące.

PROCESY TECHNOLOGICZNE

Procesy technologiczne, w których dochodzi do uwalniania substancji chemicznych, ich mieszanin lub czynników o działaniu rakotwórczym lub mutagennym:

• Produkcja auraminy.
• Procesy technologiczne związane z narażeniem na działanie wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, obecnych w sadzy węglowej, smołach węglowych i pakach węglowych.
• Procesy technologiczne związane z narażeniem na działanie pyłów, dymów i aerozoli tworzących się podczas rafinacji niklu i jego związków.
• Produkcja alkoholu izopropylowego metodą mocnych kwasów.
• Prace związane z narażeniem na pył drewna.
• Prace związane z narażeniem na krzemionkę krystaliczną – frakcję respirabilną powstającą w trakcie pracy.
• Prace związane z narażeniem przez skórę na działanie olejów mineralnych użytych wcześniej w silnikach spalinowych wewnętrznego spalania w celu smarowania i schładzania części ruchomych silnika.
• Prace związane z narażeniem na spaliny emitowane z silników Diesla.

​